________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩રર
જૈન ધર્મ પ્રકાશ,
આવે છે, જ્યારે માણસના શરીરના કઈ ભાગ ઉપાગમાં આવતો નથી. પણ મરણ બાદ તેના શરીરને બાળીને ખાખ કરી નાંખવામાં આવે છે કે તે તેને દાટી દેવામાં આવે છે.
વચન બે પ્રકારના છે, એક પણ વચન, અને બીજું ગભિ વચન. વેપાર ધંધાના અથવા વ્યવહારિક કેટલીક આપ લેમ પ્રસંગે વચન ક્યા કાયદેસર છે, અને તેનો ભંગ કરવામાં આવે ત્યારે ન્યાયની કેટેમાં તે બાબત લાવવામાં આવે તે કેવી રીતે વર્તવું એ બાબત કરાશાસ્ત્ર નામનો કાયદે રાજકર્તાએ બહાર પાડેલે છે, તે ધોરણે ન્યાયની કેટથી તેવા પ્રકારના કામોમાં નિકાલ થાય છે. એ શાબ વ્યવહારમાં ઘણું કિંમતી છે, અને જાણવા લાયક છે, તેનો અભ્યાસ ન્યાયાધીશે, વકીલે અને બધા કેટના કામમાં માહીતી ધરાવનાર કરે છે, પણ જનસમાજ તેનો ખાસ અભ્યાસ કરતો હોય તેમ જણાતું નથી. કાયદો નહી જાણુનાર કાયદાનો ભંગ કરે તેથી કાયદાની અજ્ઞાનતાનો લાભ તેને મળતું નથી. કાયદાનું એક સૂર એવું છે કે દરેક માણસે કાયદે જાણવો જોઈએ અને કાયદો જાણે છે એમજ તેનો અમલ કરતી વખતે માનવાનું છે. ”
સામાન્ય વ્યવહારમાં કંઈ દરેક માણસ કાયદે લઈને ચાલતું નથી, એ વાત ખરી છે તે પણ નીતિના સાધારણ ધારણથી કઈ વાત સારી છે? અને તે કેવી રીતે? કોણ કરવાને બધાએલે છે ને તે પ્રમાણે વર્તવામાં ન આવે તે જનસમાજમાં તેની કેવી કિંમત અંકાય છે? એ ખાસ વિચાર કરવા જેવું છે.
વચન એ એક જાતની કરજ જેવું છે. માબાપે પોતાની પ્રજાને સારી રીતે ઉછેરવી ને તેને કેળવણી આપવાની તજવીજ કરવી. પુત્રે પિતાના માતા પિતાની આજ્ઞા માનવી અને તેઓ પોતાનું ગુજરાન ચલાવવા અશક્ત થાય તે પ્રસંગે તેમની સેવા ચાકરી કરી તેનું પોષણ કરવું. નોકરે પ્રમાણિકપણુથી અને કાળજીપૂર્વક નોકરી કરવી અને પિતાના માલીકનું બહેતર કરવા થાય તેટલે યોગ્ય પ્રયત્ન કરો. શેઠે પિતાના તાબાના નોકરોની યોગ્ય સંભાળ રાખવી અને તેમનું સારું કરવાને પાતાથી બનતા ઈલાજ કરવાં. શાળાના શિક્ષકે પોતાના વિદ્યાર્થીઓને સારી રીતે કેળવવામાં મહેનત કરવી. વિદ્યાર્થીએ માસ્તરનું માન જાળવવું અને તેમની આજ્ઞા માનવી. દુકાનદારોએ પિતાને માલનું યથાર્થ સ્વરૂપ ખરીદદારને સમજાવવું. ખેટે માલ તથા માપ અને તેલમાં ઓછું ન આપવું. ખરીદદારે માલની કિંમત તુરત આપવી અથવા
ગ્ય મુદતમાં પહોંચાડવી. સ્ત્રીઓ ધણીની આજ્ઞામાં રહેવું અને પતિવૃતપણાથી ચાલવું. પતિએનું પિષણ કરવું અને સ્વપત્તિમાં સંતોષ ધારણ કરવો. •. . . . . . નાની !! (૨માં કરજે બનr: "ાની ાય છે. તે એક જાતનું
For Private And Personal Use Only
