Jain Dharm Prakash 1905 Pustak 021 Ank 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 4

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ મોહનું માહાતમ્ય કહ્યું કે વિભાવદશા તે સ્વભાવદશા થઈ ગઈ છે તેને લીધે થઈ પડેલ મનુષ્યસ્વભાવ કહે, પણ એટલું તે કરી છે કે ત્યારે સંસારમાંથી-અથવા તેને કઈ પણ ભાવમાંથી ઊંચે આવવાના ફાંફાં મારવાં પડે છે ત્યારે સંસારમાં રટણ કરવું એમાં કોઈને કાંઈ શિખવું પડતું નથી, તેથી એટલું સ્પષ્ટ છે કે ઉક્ત પ્રસંગે મનુ જીવનમાં બહુ ઓછા આવે છે અને આવે છે ત્યારે પણ ઘણુંખરૂં તે ઉપર ઉપરની વાર્તાની મીઠાશમાં ચાલ્યા જાય છે. હવે ઉપર કહ્યું તેમ અનુભવને અને મળેલ નાન અને થવા શક્તિને સદુપયોગ એ જ છે કે આવા પ્રસંગે જે વિચાર થાય તે સતત જાળવી રાખવા. મનુષ્યજીદગીની સાફલ્યતા આ નાના રાત્રમાં સમાઈ જાય છે.
છે. આ વાત વધારે સ્પષ્ટ કરવાની જરૂર છે. દાખલા તરીકે એક વિદાન વકતાએ એક મેટા શહેરમાં ભવ્ય સભામંડપ સમક્ષ ન્યાયસંપન્ન વિભવ અથવા સત્ય વ્યવહાર એ વિષય પર મેટું વ્યાખ્યાન આપ્યું-ભાષણ આપ્યું કે “પ્રમાણિકપણે સાથે સત્યવચનથી વ્યવહાર કરનારને બહુ લાભ થાય છે, કદાચ શરૂઆતમાં થોડુંઘણું ખમવું પડે છે પણ પરિણામે તેનાજ જય થાય છે; તેવી રીતે વર્તન કરનાર ઘણા માણસે સુખી થયા છે. આ પ્રમાણે એ વિદ્વાન વક્તાએ બતાવી આપ્યું. પરિણામ શું થયું. બહાર આવી લેકોએ વાત કરી કે આજે ભાષણ બહુ સારું થયું. કથા દુષ્ટોતે પણ બહુ સારાં આપ્યાં વિગેરે વિગેરે. ઘણાખરા પ્રાકૃત મનુ અને વિરમી જાય છે. આથી વધારે આગળ ચાલનારા માણસે ઘેર અથવા દુકાને જઈ વાત કરે છે. અને વધારે ધર્મિક માણસે રાતને અવકાશ વાર્તારૂપે બધું કહી દે છે, પણ વિદ્વાન ભાષણ–વ્યાખ્યાનકર્તાની પ્રશંસા અને કથાનું રસિકપણું એ બેના વખાણ કરવા ઉપરાંત આગળ ચાલનારા કેટલાક માણસ હોય છે. તેઓ આ પ્રસંગે નિર્ણય કરે છે કે હવેથી આ જીવનમાં અસત્ય કે અપભાણિક વ્યવહાર કરવો નહિ..
આવા શુભ પ્રસંગે જે વિચારો થાય છે તે સહૃદય હૃદયપર બહુ સારી અસર કરે છે, પણ મેહને લીધે વિભાવથી થયેલા સ્વભાવનુસાર આવા વિચાર બની રહેવા બહુ મુશ્કેલ છે, અને પૂર્વ પુરૂ મનુોની આ નબળાઈ સમજી તેઓ પર ઉપકાર કરવા માટે કેટલીક યુક્તિ કરી ગયા છે. થયેલા શુભ વિચારોને જાળવી રાખવાની આ યુતિ સી પ્રજાઓમાં પ્રચ. લિત છે. જોકે તે પ્રસંગે પચ્ચખાણ કરે છે એટલે કે આખા જીવન