Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
REVISTEN NO, B. 156
- -
કરી.
'} {{
જ, , , દરેક
-
-
-
-
- -
-
-
પઘાતા ઘાષા સંપ સત્રવાર કા રાણા જતા પારિજાશામા જેવા | तृष्णाश्रोतोविभंगो गुरुषु च विनयः सर्वभूतानुकंपा। સામાન્ય સર્વશાશ્વેતાપા એ વંથા પુસ્તક ર૧ મું. અષાડ સંવત ૧૯૬૧ અંક જ છે,
પ્રગટ ક. શ્રી જૈનધર્મ પ્રારક સભા
માનાર
૧ બાદડતા–રવૈયા, ૨ પ્રવાસ વર્ણન ૩ શ્રી બનારસ જે પાઠશાળા નો પાક મહેન્સવે. હ૧
૬ કરી અાં ન રાગરજી જન વિદ્યાશાળામાં
કલા અન્ય મા . ૬ ૭ જેન અને એમા પર ખo. " હક છે. ૩)
એજ ચાર ને
૯૬
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાનિયું રખડતું મૂકીને આશાતના કરવી નહીં.
ભેટનો નિર્ણય
પ્રતિક્રમણ હેતુ “ કિચિત હેતુમ પ્રતિકમણકમવિધિ ? એ નામનો શ્રી અંદગણિ કૃત છે કે જે નિબંધુઓને અત્યંત ઉપાગી છે તેનું વ્રત ભાષાંતર કેટલાક વધારા સાથે તૈયાર કરીને અને હા સુંદર ટાઈપમાં છપાવવા માંડેલ છે. જેને છપાઇ રહેતાં હળ પણ જાય છે તે પાકા બાઈડીંગથી બંધાવીને આપવાનું ફરસ છે પરંતુ બુકનું પ્રમાણ વધી જવાથી અને કિંમત લગભગ આડ ના થવાની હોવાથી ગયા વર્ષની અને ચાલુ થયેલા વપની મળી ભેટ આપવાનું મુકરર કરેલું છે. ચાર થી વર મોકલવામાં આવશે પણ નવા વર્ષનું લવાજમ મા લાવવાનું યાનમાં રાખવું પડશે. ગયા વર્ષનું લવાજમ મેકલીને બંધ થયેલા પહકને બાવકના ખાર વત ઉપરની બાર કક્ષાની કે બેટ તરીકે મોકલવામાં આવી
છપાઈને બહાર પડેલ છે.
શ્રી શકુંજય મહાઓ. માત્મા શ્રી ધનેશ્વરસૂરિ કૃત સંસ્કૃત પદ્યાત્મક ગ્રંથનું ખાસ
દેખરેખથી થયેલું ગુજરાતી ભાષાંતર આ પુસ્તકની અમારી તરફથી બીજી આવૃત્તિ હાલમાં બહાર પાડવામાં આવેલ છે. આવું શુદ્ધ અને સરરા ભા'પાંતર કેદ 'પણ બીજા ગ્રંથનું થયું તેમ તે રિપછિશિલાકા પુરૂષ ચરિત્ર નું થયેલું છે. જે બંનેને માટે અમે પૂરતી ખાત્રી આપી શકીએ છીએ. નિયસાગરની પ્રશંસનિય છાપ, સરસ બાઈડીંગ, ઉચા કાગળ, કિંમત રૂ.૨-૮ ૦ બારાદ માટે રૂ. ૧-૧૪ ૦
શ્રી ત્રિપદ્ધિ શલાકા પુરૂષ ચરિત્ર ભાષાંતર.
કિદ રૂ. ૨-૪-૦ પ્રકારના ચાહકોને માટે રૂ, ૧-૧ર-૨
ભારદને માટે રૂ. ૧ ૧૧દર ટાઈપ, ઉચા કાગળ, ઉતમ બાગ, ન ભરાર - આ ચાપાનીચું અમદાવાદ–
કર પ્રિન્ટીક કસમાં શુભાઈ રતનચંદ મારફ એ છાશું.'
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
श्री जैनधर्म प्रकाश.
છે
છે
ક
હ
ર
(
ર
)
છે
છે
જે
છે
છે
+
$
છે.
દોહે, જન્મ પામી કરી, કરવા શાનવકાશ; પર છે. નેહડત રિd કરી, વાંચ પ્રકાશ.
પુસ્તક રી મું.
સં. ૧૧ અવાડ,
અંક ૪ ધો.
દઢતાં–સૂર્યપશા. રિક ભારે ઝાપા
ગુરૂમહાભાના ઉપદેશથી, ગ્રંશના વાંચનથી અથવા સત્સંગના અમુક વખતે મનુનું મન બહુ ઊંચ દશામાં વડતું હોય છે, વ્યાખ્યાનમાં ગુરૂ મહારાજનો ઉપદેશ અસરકારક પદોમાં સાંભળવામાં આવે અથવા કોઈ હૃદયને ચટ એવી રસિક કથા સાંભળવામાં આવે ત્યારે થોડે વખત મને બહ આર્ટ થઈ જાય છે. એ અનુભવીએ અવલોકનથી જોઈ શખા હશે, અથવા અનુભવી પણ શક્યા હશે આ ઉપરાંત ગુણવાન માણસની નજીકમાં એવી પવિત્ર હવા (intmosplus :) હમેશાં રહે છે કે તેમની સાથે વાતચીત કરવાનો પ્રસંગ ન આવે તો પણ તદન જવા આવવાના પ્રાંગને પ્રભાવથી જ ચિત્તમાં એક માત િરવા તા થાય છે, અને રાસાર - થવા તેના અમુક પદાર્થનું યથાર્થ રૂપે દાન થાય છે. આવા આવા પ્રસંગે મનું જીવમાં બહુ થોડા આવ છે, અને આવે છે ત્યારે પણ પ્રાકૃત અનુખે તેને પૂરતો લાભ લઈ શકતા નથી. અત્ર પ્રસ્તુત હકીકત એ છે કે અખંડ આનંદની ની જે આવા પ્રસંગ આવ રે તેને સમજે ક પુઓ ડાવે છે,
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ મોહનું માહાતમ્ય કહ્યું કે વિભાવદશા તે સ્વભાવદશા થઈ ગઈ છે તેને લીધે થઈ પડેલ મનુષ્યસ્વભાવ કહે, પણ એટલું તે કરી છે કે ત્યારે સંસારમાંથી-અથવા તેને કઈ પણ ભાવમાંથી ઊંચે આવવાના ફાંફાં મારવાં પડે છે ત્યારે સંસારમાં રટણ કરવું એમાં કોઈને કાંઈ શિખવું પડતું નથી, તેથી એટલું સ્પષ્ટ છે કે ઉક્ત પ્રસંગે મનુ જીવનમાં બહુ ઓછા આવે છે અને આવે છે ત્યારે પણ ઘણુંખરૂં તે ઉપર ઉપરની વાર્તાની મીઠાશમાં ચાલ્યા જાય છે. હવે ઉપર કહ્યું તેમ અનુભવને અને મળેલ નાન અને થવા શક્તિને સદુપયોગ એ જ છે કે આવા પ્રસંગે જે વિચાર થાય તે સતત જાળવી રાખવા. મનુષ્યજીદગીની સાફલ્યતા આ નાના રાત્રમાં સમાઈ જાય છે.
છે. આ વાત વધારે સ્પષ્ટ કરવાની જરૂર છે. દાખલા તરીકે એક વિદાન વકતાએ એક મેટા શહેરમાં ભવ્ય સભામંડપ સમક્ષ ન્યાયસંપન્ન વિભવ અથવા સત્ય વ્યવહાર એ વિષય પર મેટું વ્યાખ્યાન આપ્યું-ભાષણ આપ્યું કે “પ્રમાણિકપણે સાથે સત્યવચનથી વ્યવહાર કરનારને બહુ લાભ થાય છે, કદાચ શરૂઆતમાં થોડુંઘણું ખમવું પડે છે પણ પરિણામે તેનાજ જય થાય છે; તેવી રીતે વર્તન કરનાર ઘણા માણસે સુખી થયા છે. આ પ્રમાણે એ વિદ્વાન વક્તાએ બતાવી આપ્યું. પરિણામ શું થયું. બહાર આવી લેકોએ વાત કરી કે આજે ભાષણ બહુ સારું થયું. કથા દુષ્ટોતે પણ બહુ સારાં આપ્યાં વિગેરે વિગેરે. ઘણાખરા પ્રાકૃત મનુ અને વિરમી જાય છે. આથી વધારે આગળ ચાલનારા માણસે ઘેર અથવા દુકાને જઈ વાત કરે છે. અને વધારે ધર્મિક માણસે રાતને અવકાશ વાર્તારૂપે બધું કહી દે છે, પણ વિદ્વાન ભાષણ–વ્યાખ્યાનકર્તાની પ્રશંસા અને કથાનું રસિકપણું એ બેના વખાણ કરવા ઉપરાંત આગળ ચાલનારા કેટલાક માણસ હોય છે. તેઓ આ પ્રસંગે નિર્ણય કરે છે કે હવેથી આ જીવનમાં અસત્ય કે અપભાણિક વ્યવહાર કરવો નહિ..
આવા શુભ પ્રસંગે જે વિચારો થાય છે તે સહૃદય હૃદયપર બહુ સારી અસર કરે છે, પણ મેહને લીધે વિભાવથી થયેલા સ્વભાવનુસાર આવા વિચાર બની રહેવા બહુ મુશ્કેલ છે, અને પૂર્વ પુરૂ મનુોની આ નબળાઈ સમજી તેઓ પર ઉપકાર કરવા માટે કેટલીક યુક્તિ કરી ગયા છે. થયેલા શુભ વિચારોને જાળવી રાખવાની આ યુતિ સી પ્રજાઓમાં પ્રચ. લિત છે. જોકે તે પ્રસંગે પચ્ચખાણ કરે છે એટલે કે આખા જીવન
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
'
'
.
.
.
.
.
{ વતદાતા–સર્વશા સુધી અમુક પ્રકારનું વર્તન કરવા માટે તે નૈતિક બંધન (inoral inding) કરે છે, બીજા લેકે વ્રત કરે છે તે પણ પચ્ચખાણ જેવા જ છે, સુધરેલી. પ્રજાઓ અમુક |pril diples એટલે જીંદગીના નિયમો કરે છે, અને ગમે. તેવા કો પણ તે નિયમને અનુસરવા ચુકતા નથી. આ સર્વનામુ ય એ એજ છે કે અમુક શુભ રાંગમાં થયેલ મનશુદ્ધિ વિચારરાશિ જ દશામાં જળવાઈ રહી આખી જીદગીને એક ભાગ બની જાય તો
વતનિયમની જરૂરીઆત કેટલી છે તે આ ઉપરથી સમજાય છે, અને વતનિયમ જેવું કાંઈ પણ ન હોય તે દરેક મને વિકારની ચળ પ્રતિકૂળ પવનના સપાટાને વશ રહેલ આ ઇવ ગમે તે દિશામાં મતપણે પ્રવર્તી આખું જીવન બગાડી નાખે એ તદન બનવાજોગ છે. પણ ગારોને વ્રત પચ્ચખાણું નકામા લાગે છે (humlug જેવા લાગે , પણ તે ધિણો મોટે ઉદ્દેશ છે તે આટલા ઉપરથી સ્પષ્ટ થશે, એટલું જ નહિ પણ વિનિયમ-પચ્ચખાણ જેવું કાંઈ પણ ન હોય તો આ જીવનની એક સ્થિર, ધડા વગરનું સુકાન વગરના બહાણ જેવું બની જાય એ જાય છે ટૂંકામાં વ્રતનિયમ સારસમુદ્રની સફરે નીકળેલા જીવનવહાણમાં શુકાનનું કામ કરે છે,
હવે આ શુકાનને જાળવી રાખવું, બગડવા દેવું નહિ અથવા કદાચ બગડી જાય તે રીપેર કરાવવું એ વહાણના માલીકની ખાસ વાત જ છે. આ પ્રસંગે એટલું કહેવાનું છે કે જે વ્રતનિયમ વગરના હોય છેએ છે કે જેઓ શુકાન વગરજ વહાણ ચલાવવાની બુદ્ધિવાળા હા છે તેઓને માટે આ વિષયમાં કોઈપણ જાણવા જેવું મળશે નહિ, હવે શુકન સહિત વહાણ ચાલુ પછી પણ કેટલીકવાર બહુ મુશ્કેલી આવે છે. તેમનું સ્વર ભાવનું અકન કરનારા કહે છે કે મનેવિકા અને બ્રિતિનિામે વિશે મારામારી ચાલે છે, અને તે વખતે પ્રાણીના મબળ ઉપર બધી વાતનો આધાર રહે છે. નબળા વહાણવટીના કાને તે વખતે ભાંગી જાય છે નાશ પામે છે, અને વહાણ પછી ગમે તે દિશામાં ચાલે છે. એમાં હાણવટીના શુકને તે વખતે જરા બગડે છે, પણ પાછા તે સુધારી લે છે; જ્યારે અનુભવી વહાણવટીનું સુકાન બરાબર કામ કરી ધોયા કમાણે ગતિ કરે છે, અને સમુદયાત્રામાં બરાબર પાર પહોંચે છે તો આવી જ રીતે દઢવાવાળાઓ આખા જીવનમાં શુમાનને જરાપણ બગડવા દેતો નથી,
*
:
ક
|
"
."* *
- '
'
)
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
બગડવા પ્રસંગ આવતાં પહેલાંજ ચેતી જાય છે, આવે છે ત્યારે સાવધ રહે છે, અને ગમે તેવા મનોવિકારેને વશ થતા નથી. આવા વહાણવટી હોય તેજ ફહમંદ ગણાય છે.
અમુક નિયમ કર્યા પછી તેમાં પાછી પડવું, તેમાં ઘટાડો કરે એ બધી નબળાઈની નિશાની છે. ઉત્તમ છવાને મુખ્ય ઉદેશ એ હાલે જોઇએ છે તો ચાકર વિચાર કરીને જ લેવા, તેને બરાબર પાળવા, અને તેમાં હમેશાં વધારો કરે. હમેશાં એકડો ઘૂંટવા કરવા એ પાનું કામ નથી. જીવનના લગ્ન આશાવાળાએ તે જીવન જેમ બને તેમ ઉમે કેરવું; તેને દરવવાના નિયમો ( guilling principle) માં વધારે ( progress ) કરો, અને ગમે તેવા ભોગે, ગમે તેટલા પર અને ગમે તેવી સ્થિતિમાં ગ્રહણ કરેલા નિયમ પ્રાણાનક'.ટે પણ મુકવા નહિ. આવા દઢ આગ્રહવાળા ) નાની? આ દુનિયામાં કોઈ પણ જગ્યા છે, બાકી તે અનંત પ્રાણીઓ સંસારયાત્રા કરી ચાલ્યા જાય છે, અને દુનિયાની સપાટી પર તેઓની કાંઈ ગણના થતી નથી. વળી ઉક્ત ઉત્તમ પ્રકારના છેવનવાળાઓને કાંઈ બધી દુનિયા એક સરખી રીતે માન આપતી નથી; કેટલીકવાર તેઓના વર્તન માટે કેટલાક ટિકા પણ કરે છે, પરંતુ શુદ્ધ મણિ હોય છે તે શુદ્ધજ છે. અપ્રસિદ્ધ, સાદુ પણ ઊચ્ચ જીવન પૂર્ણ કરવું એ દરેકની ફરજ છે “દરેક માણસ મોટો થઈ શકતો નથી અને થવાને બંધાયેલો પણ નથી, પણ ઉચ્ચ જીવન વહન કરવાને બંધાયેલો છે. 'ઉક્ત પ્રકારના અપ્રસિદ્ધ મહાશાનું જીવન એજ ખરેખરૂં ઉપયોગી છે, અને મનુષ્યજીવનનો સાર પણ એજ છે.
વળી જ્યારે શુભ પ્રસંગનો લાભ લઈ પચ્ચખાણ નિયમ સંકલ્પ ક હોય ત્યારે તે જાળવી રાખો એ પ્રત્યેક પ્રાણીની ફરજ છે; કારણકે પચ્ચખાણ કિંચિત પણ ભંગ કરવો એ માનસિક અને વાચિક અસત્ય છે; અને મનને છેતરવું એ પણ મહા પાપ છે. દુનિયાની દૃષ્ટિમાં આ પાપ ઓછું લાગે છે, કારણ કે દુનિયાને તેનો ખ્યાલ હેત નથી, પણ
મિક રષ્ટિમાં તેની અસર બહુ વધારે થાય છે. - મનુભ્યો પોતાનું જીવન ઉત્તમ મનુષ્યોના વર્તનને અનુસરતું કરવા સાર ઘણીવાર ભાવના મૂર્તિ ( ideal ) હદય સમાપ રાખે છે, અને તે મૂર્તિના વન અનુસાર પોતાના જીવનવાહ દોરે છે. અમુક પ્રસંગો
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શતદઢતા–સવૈયા . ભાવનામૂર્તિવાળું જીવન કેવી રીતે વાં છે તેને વિચાર કરે છે, અને તે શુદ્ધ વિચારો કરીને અટકી ન રહેતાં પરિણામે પિતાનો વ્યવહાર પણ તેવાં જ કરે છે, આ પણ એક જાતનું વ્રત છે; અને તેમાં દઢ રહેવું એવર્તનને ઊચ્ચ આશય, ચારિત્રને પરમ માર્ગ અને પાર્થિવ જીવનની સફળતા છે. સંસારમાં દુ:ખ છે એમ કહેવાય છે તે સત્ય છે, પણ એક રીતે તે તદન ખોટું છે. મહાન પુરૂષોના ચારિત્રનું અનુકરણ કરનાર, ઉપશમ - ને અખંડ શતિથી જેઓના મને એક પણ મનેવિકાર લાગતું નથી. એ મને સંસારમાં કશું :ખ નથી. તેની કલ્પના શુદ્ધ છે, વિ. ચારરાતિ શુદ્ધ છે, વર્તન શુદ્ધ છે, ચાત્રિ શુદ્ધ છે, અને સવ શુદ્ધ છે, દુઃખ તેઓ પર અસર કરતું નથી, કારણ કે ભાવના દઢ છે. ઉત્તમ છે. અને તદનુસાર વતન ઇટ છે.
દઢ ભાવના જીવનકાળા મનુષ્યો તદન પ્રસિદ્ધ રહે છે એમ નથી. કેટલીકવાર દુનિયા તેઓને જાણી લે છે, ને કે એને ખ્યા વખાણે છે કે તિરસ્કારે છે તે તરફ તેઓનું ધ્યાન હોતું નથી, તેને તેની દરકાર પણ હૈતી નથી. હરિશ્ચંદ્ર રાજા સયની બાબતમાં દર પ્રતિતાવાળો, હેત તેનું ચારિત્ર જોઈએ તે આશ્ચર્ય થાય છે, અને તેવી જ રીતે જૈનશાસ્ત્રમ અનેક જીવનવૃત્તાંત વાંચતાં એજ ખ્યાલ આવે છે. આસન ઉપકારી વર પરમાત્મા ઉપર સંગભદેવ વિગેરેના ઉપદ્રવો અને ગજસુકમાળ, &દક, અવંતિસુકુમાળ પરના ઉપદ્રવો અને દઢતા -ભાવને કરવા જેવી છે. અત્ર સુયશાને વૃત્તાંત અસરકારક હોવાથી જરા વિસ્તારથી લાખ વામાં આવે છે - શ્રી આદિનાથ ભગવાનના પુત્ર ચક્રવર્તી ભરતના નિર્વાણ પછી તેના મોટા પુત્ર સુર્યશા ભરતક્ષેત્રની ત્રિખંડ પૃથ્વીનું રાણ કરવા લાગ્યા આ જીવનમાં વડિલનું શો, દઢતા અને ધર્મપર શુદ્ધ આસ્થા મિત્ર થયેલી હતી સંચારવાની સાથે મન સંસારથી નિ ન હતું, પકજની મેસર સારથી દૂર રહેવું, અને તે છતાં પ્રજાને સુખમાધને તરફ જરાપણ એ ધ્યાન આપતું નતું. વિશાળ પૃથ્વી અને બપોશ જાર સ્ત્રીને બહાસ સારથી પરાવમુખ કેવી રીતે રહી શકે એ કોઈને આશ્ચર્ય જેવું લાગશે પણ જે એ વિશુદ્ધ જીવન પાળી આ લેક અને પાકમાં વિજેતાકા ફરકાવવા માટે ભાગ્યશાળી થવા નિર્માત થયેલા હોય છે તેઓ આ
'*.
B' .
*
* *
*
* *
* *
*
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
se
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ,
સાધી શકે છે. આદિનાથના પાત્રને એક નિયમ હતો કે અષ્ટમી અને ચતુ દેશીએ પાયલ કરવા, અને ઉપવાસ કરવેા; મતલબ કે આખા માંસમાં રાજ્યાર તથા ભોજનૃત્યાગ કરી શકાય નહિ તેથી મહિનામાં ચાર દિવા સર્વે પ્રકારે ત્યાગ કરી આત્મદશા ધૃત કરવી, શુદ્ધ ભાવના ભાવની અને પરમાત્મધાન માટે તૈયારી કરવી. આ નિયમમાં દૃઢ રહેવુ એ તેને રસ કક્ષ હતા, ને તે અનુસારેજ તેવું વર્તન હતુ,
અન્યદા સાધર્મદેવલાકના કેંદ્રનું ભરતક્ષેત્ર તર ધ્યાન ગયું, તે વખત જ્ઞાનથી તેણે સૂર્યયશાની દૃઢતા તે, મનમાં વિચાર થયો કે “આટલી સમૃદિ થતાં મારાથી એક પણ વ્રત થઇ શકતું નથી, અને આ સૂર્યયરાાની દૃઢતા તે ખરેખર પ્રશસ્ય છે.' આ વિચારમાં ને વિચારમાં તેણે મસ્તક ણાયું કે જ્યારે પાતાની સભામાં મસ્તક ધુણાવ્યું ત્યારે ઉર્વશીએ પૂછ્યું હું સ્વામિન! યારે યુક્તિથી ભરપૂર કાવ્ય કાઇ ખેલતુ નથી કે અપ્સરાએ મધુર ગીત અથવા સુંદર નૃત્ય કરતી નથી; તેમ છતાં આપે શા પ્રસંગને લીધે મસ્તક ધુણાવ્યું તે સમજાતું નથી, માટે જરા કૃપા કરીને તેનું કારણ કહેશે.” ઈંદ્રે સર્વે સભા સાંભળે તેમ કહ્યુ “અત્યારે મારાં ઝા નચક્ષુ જંબૂદીપના ભરતક્ષેત્ર તરફ લાગ્યાં છે, ત્યાં સાત્વીક જનેશ્વમાં શિશમણુ શ્રી ઋષભદેવ ભગવંતના પાત્ર અને ચક્રવર્તી. ભરતના પુત્ર સૂર્યયા યે
ધ્યા નગરીમાં રાજ્ય કરે છે. તેણે અષ્ટમી અને ચતુર્દશીને દિવસે ઉપવાસ અને પાયધવત કરી સર્વે સસારી વિષેને ત્યાગ કરવા નિશ્ચય કર્યો છે. આ બાબતમાં તેનો નિશ્ચય એટલો દૃઢ છે કે દેવતાઓ પશુ તેને ચળાવી શકે તેમ નથી; ગમે તેમ થાય તેાપણ સૂર્યયશાં પોતાની દૃઢતામાંથી ખસે તેમ નથી. તે જાણીને મને ચમત્કાર થવાથી મેં મસ્તક લાવ્યું છે. આ વચન સાંભળી ઉર્વશી વિવેકની ખાતર સામે ઉત્તર તે આપી શકી નહિ, પણ મનમાં વિયાર કરવા લાગી કે સ્વામીપણું આવુ છે. એક મનુષ્યના વખાણની પણું હદ હોય છે. સાત ધાતુથી બનેલા શરીરમાં રહેનાર મનુષ્ય. મારા જેવી અથવા રંભા જેવીના ગાયન આગળ શું ટકી શકનાર છે, ગમે તેવા દૃઢ મનુષ્ય પણ તે પ્રસગે પોતાના વિવેક ભૂલી જાય એમાં નવાઇ નથી, તેથી ઈન્દ્રનુ વચન પુ પાડવા આ વખત તે ખરાખર યુતિ લગાવીને સૂર્યયશાને તેના નિયમથી ભ્રષ્ટ કરી દઉં તેમજ મારૂં નામ ઉંમ શી રૂ. આવા વિચાર કરી રભાતે ખેલાવી. જ્યારે આ એક ખા
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બતઢતા-સુયશા.
ખતમાં નિર્ણય કરે છે ત્યારે પછી તેમાંથી પાછી હતી નથી, અંતે સ્ત્રીહડ એવા પ્રકારનો છે કે તેમાંથી તેને અટકાવવાના પ્રયાસ નિરર્થકજ જાય છે, રંભાને અભાવી સાથે લઇને ઉર્વશી મનુષ્યદેહ ધારણુ કરી પૃથ્વી પર આવી
વન
ધાગા નગરની સમીપમાં શ્રી આદિનાથ પ્રભુનું ભરતસ્ત્રીએ કરા તેલુ સુંદર ચૈત્ય હતું. ચારે તરફ વિશાળ ઉદ્યાન હતુ, અને વચ્ચે લાકિક કારીગરીવાળું ગગનતળના સ્પર્ધા કરતુ મંદિર હતુ ઉત્તમ પોશાક અદ્ભુત રૂપ, સૈાકિક કાંતિ, હાથમાં વીણા અને પગમાં તેર પહેરી મુપ્પણીના રૂપમાં રંભા અને ઉર્વશીએ પ્રભુ સન્મુખ ગાન કરવા માંડ્યુ ગાયનકળાનો મુખી એવી છે કે તેના રસમાં પડેલ પ્રાણી પોતાની પણ ભૃથ્વી ાય છે. રબા ને ઉર્વશીનુ ગાયન સાંભળી પક્ષીઓ પણ સ્તબ્ધ થઈ ગયા. વખત જતા ગયે તેમ ગાયનમાં મીઠાશ વધતી ગઇ. આ રામયે અક્રીડા કરીને સૂર્યયશા પાછા આવતા હતા. ધર્મ મુખ જીવ પોતાની શારીરક કરારતને પણ ચૂકતા નહાતા મંદિર આવતાં મંદિરનું સ્મરણુ થયુ. પ્રભુને વદન કરવા તે તર અશ્વને ગતિ આપી. જેમ જેમ નજીક આવતા ગયા તેમ તેમ મધુર નાદ કર્ણપર આ વવા લાગ્યા, મંત્રી અને સૈન્ય સાથે હતુ, તે પણ કર્ણમુખ અબ વવા લાગ્યા. અમ્વા પણ સ્થિર થઇ ગયા. આ વખત સૂર્યયશા પોતાના મંત્રીને કહે છે કે “ ભત્રિન્ ! મેહરસના સાગરની ભરતીએ વાર્ષીક હાય તેમ સૈનિકો ચાલવાને ચાક્ત થઇ ગયા છે. અહા ! જગતમાં. સુખના હેતુ નાદ છે. નાદ્ અનંત સુખને આધાર અને ખના . ઘાતક છે. નાદથી દેવ સંતુષ્ટ થાય છે, નાદથી ધન ઉત્પન્ન નાદથી રાજાના અર્થ સધાય છે, અને નાથી સ્ત્રી પણ વા થાય નાદ તે ગુરૂના યાગથી અનતપણે કર્યેા હોય તેા હેલામાત્રમાં સુખને પણ આપે છે. ચાલો, આપણે પ્રભુને નમીએ, અને અનુભવીએ. ” આમ વિચારી ર્યયશા દેરાસરમાં ગયા, પ્રભુને નમ્યા સ્ત્રીઓને જોઇ સ્તબ્ધ થયે, વિચારમાં પડી ગયા, અને વારવાર તેઓપર દૃષ્ટિ નાખી બહાર નીકળ્યે, બહાર બેસી મંત્રીને તેઓનું મૂળ િવાની આજ્ઞા કરી. શ્રીએ તેમની પાસે જઇ કેટલાક સવાલ કપાત ઉત્તરમાં રમણીઓએ જણાવ્યુ કે ‘ તે વિદ્યાધરની પુત્રી છે, નાનપણથી ના દળામાં શાખ ધરાવનારી છે, કુંવારી છે, પિતાએ ચાસવર
tr
',
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ. શો પણ મને નહિ તેથી તે દરેક અહત ચોની યાત્રા કરવા નીકળી છે. ' આ વાત દરમિયાન મંત્રીએ જરા કહી નાખ્યું કે “સર્વયાશાનો અને તમારા સંગમ છેઠ છે, કારણ કે તેઓ ભરતચક્રીના પુત્ર છે; બળવાન, કુશળ, સોમ્ય અને સગુણ છે. આને ઉત્તરમાં રમણીઓએ પણ જ ણાવી દીધું કે “ અમે તે સ્વાધીનપતિ (પિતાનું શું કરે તે પતિ ) વિને બીજાને વરવા ઇચ્છતી નથી. ' રાજાની સંમતિથી મંત્રીએ તેઓને કહ્યું કે “રાજા હમેશાં તમારાં વચનને માન્ય કરશે, તેમ છતાં અન્યથા કરે તો મારે તેનો નિષેધ કરો. શરત કબુલ થઈ, આદીશ્વર પ્રભુની સાક્ષીએ પાણિગ્રહણ થયું. સર્ણયશા સંસારમાં ખુંચી ગયો, રસીક સ્ત્રીઓ એ તેને ફસાવ્યો, રાજ્ય કાર્ય–પ્રજધર્મ ચૂ, ધર્મ અને અર્થ કરતાં કામ પૂરપાર્થને મુખ્યતા મળી; એ રીતે પૂર્ણિમાએ થયેલા લગ્નને સાત દિવસ વ્યતીક્રમ્યા.
સાતમને દિવસે રાજા ગવાક્ષમાં બેઠા છે ત્યાં ઉદય થઈ કે આવતી કાલે અમીપર્વ છે, માટે તેનું આરાધન કરવા એ આદર રાહિત પર રહેવું.” જૈન રાજ્યનો આ પ્રભાવ કે આનંદદાયી છે. આખા રાજ્યમાં દયા ધર્મ અને જિનભકિત થાય છે. દિવસ તો ગમે ! પિતાનું વ્રત સંભારી આપનાર આ ઉપણું સાંભળી સુવીર ચે, પણ હવે તેનું મન નિરંકુશ નહોતું. રંભા અને ઉર્વશીએ તરતજ હથિયારો (માનસિક ) જ કર્યા. રાજાને પૂછ્યું કે “આં ઉદઘોષણા શેની થાય છે ? ” સુયશાએ કહ્યું-“ પિતામહે અષ્ટમી અને ચતુર્દશી એ મહાપર્વ કહ્યાં છે, પિતાએ તેનું આરાધન કર્યું છે, અને મેં પણ તે ધારણ કર્યા છે. આ બંને પણ ખંડિત ન થાય તો તેના આરાધનાનું પુણ્ય સ્વર્ગ અને મોક્ષને આપે છે. આ પવિમાં ગૃહવ્યાપારને ત્યાગ કરવો અને પાન, સ્ત્રી સેવા, કલેશ, હાય, માસ, ક્રોધાદિ કપાય, મમતા, પ્રમાદ વિગેરે કાંઈ પણ કરવું નહિ. તે દિવસે ઉપવાસાદિ તપ કરે અને ગુરૂ સમીપે રહેવું. મારો આ દ4 નિશ્વય છે, અને લોકોનું તે પર્વના આરાધન તરફ ધ્યાન ખેંચવા આરૂ દરેક સાતમે અને તેરશે મારી આજ્ઞાથી આવે પટનાદ કરવામાં આવે છે. ”
હવે ઉવૅશીએ પોતાનું રૂ ૫ પ્રકાસ્યું. રાજાને પ્રથમ તે સામ વચને સમાવવા લાગી-“ સ્વામી ! આપને આવું રાજ્ય, આવું રૂપ અને આવી બોગની જોગવાઈ છે છતાં મિથ્યા તપકટ કરી શું કામ શરીરને કદ આપો દે ? ઈચ્છા પ્રમાણે બોગ ભાગો, ફરીવાર આવે છે. ક્યાંથી મળશે ?
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દ્રઢતા—રાયશા.
માટે મારૂ માગતા હાલ તા સુખભેગ ભાગવે, નહિતા પછી પસ્તાશો. સૂર્યયશાને આવાં નાસ્તિક તુલ્ય વચન સાંભળી તુરત ક્રાધ આવી ગયા, અને જેમ ધર્મ સન્મુખ છવા આવા પ્રસગેામાં આવેશમાં આવી જાયછે, તેમ તે ગુસ્સા કરીને એસ્થેા- અરે અધમ સ્ત્રી ! તારાં રૂપ, ચાતુર્ય અને વિદ્યાને ધિક્કાર છે! તને ધર્મપર પ્રેમજ નથી. સર્વ વસ્તુ તપથી મળી શકે છે. મનુષ્યભવ કે રાજ્ય તેનાથીજ મળેલાંછે, માટે તેની ોગવાઇ છે. ત્યારે ધર્મ કરી લેવા જોઇએ. ધર્મ ન કરે તેને પશ્ચાત્તાપ થાય છે. તેથી મારા વડીલે બતાવેલુ' આ વ્રત પ્રાણ જતાં પણ હું તે છેાડીશ નહિ” રાજ ધારતા હતા કે આટલેથી વાત ધીમી પડશે, પશુ ઉર્વશી હવે ખીલી ની કળી અને માલી- રાજન! અમે પૂર્વકર્મના પરિપાકથી આપને વ્યા તેમાં અમારી ભૂલ થઇ. અમે સુખ અને શીલ ખતે ગુમાવ્યુ આપ સાત દિવસમાંજ પેાતાનુ વચન વિસરી ગયા તે અમારૂ મુખ નાશ પામ્યું. હવે બલુ નકામુ છે, માટે અમારે સારૂ ચિતા ખડકાવેા, ”
મારૂ વ્રત
1
રાનને તે આ વાત બહુ ભારે પડી; વચન જાય તે પણ ખાટુ અને વ્રતુય તે તે સર્વથા ખાતું, તેથી જરા ધીમા પડી એલ્બે! હું સ્ત્રી 1 તારે જોઇએ તે બીજી માગી લે, પણ તે છુટરો નહિ. તાર જોઇએ તા ભડાર, રાજ્ય કે સર્વસ્વ લઇ લે, પણ જેમાં ધર્મને વિનાશ થાય તેવું કાર્ય મારી પાસે કરાવીશ નિહ, ” ઉર્વશી ખેલી- વચન પાળવ એ તે સારૂં છે; પણ આવું સામાન્ય કામ કરી શકતા નથી તે રાજ્ય શું આપી શકશે ? તે તાં અમારા વિધાધર પિતાના અધર્મનો અમે દર ફાર કરી નથી તે પછી તમારૂ રાજ્ય અમારે શું કામનું છે ? કારણ કે તેમાં કાંઇ અમારૂં વચન રહેતું નથી. છતાં એ આપનાથી ન ખતે તેમ હોય તે। આ યુગાદિ પ્રભુને પ્રાસાદ ભાંગી નાખે છે આ વચન સાંભળવાથી તે સૂર્યયશાના ક્રોધનો પાર રહ્યા નહિ. પોતે કરેલા લ ર્ગાપર અંતઃકરણથી તિરસ્કાર થયા, અને મૂર્છા આવી ગ ધર્મપર ઢ અહાવાને ધર્મકષ્ટ આવે છે ત્યારે આવીજ સ્થિતિ થાય છે રાા ઘેાડીવા રે સાવધ થયેા અને એલ્કે- અરે અધમસ્ત્રી ! તમારી એલી ઉપરથી તમારા કુળની અધમતા જણાઈ આવે છે. તમે વિદ્યાધરપુત્રી નથી, પણ ચાંડાલપુત્રી જણાએ છે. પણ હવે વધારે બેલવું ઉચિત નથી. ધર્મના નારા ન થાય એવી કાઇ પશુ વસ્તુ માર્ગી લે. રાજ્ય, ધ, ગજ અને રત્નાદિ સર્વ જર્જાય
For Private And Personal Use Only
મ
૮૧
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ તોપ અને પ્રાણ નાશ ઘતાં પણ પર્વને કે જિનેપાસાદનો લેપ
ટે ઉશી બોલી—“આમ એક પછી એક વાત કરે મને ઉચિત નથી, તેમાં આપનું પણ નથી. દકતાં હવે છે શું કરવું ને એ બંને વાત બને તેમ ન હોય તે આપના પુત્રને આપના વા શિરચ્છેદ કરો.”
આ વચન સાંભળી રાબને મનમાં હબત લાગી ગઈ, આખા સ્ટીવ ઉપર તિર કાર લઈ ગયે; પણ બીજો રસ્તો ન હોવાથી ખગ હાથમાં ૬ દઈને બાદો –“હે રખી ! આ પુત્ર મારાથીજ ઉત્પન થયા છે તો તેને ? દલે મારૂં જ મસ્તક તારા હાથમાં આપુ છું.” આમ કહી ખડગ શોમી ડાનમાવી રાજાએ ખ ગ ચલાવ્યું. ઉર્વશીએ પોતાની શકિતથી ખાગની ધા? બાંધી લીધી. રાજા નવીન ખ લેવા ગપો, એટલે ઉશીએ અને રંભ પિતાનું દૈવીસ્વરૂપ પ્રકાણ્યું, અને બોલી – “ હે સત્યવત શિરોમણિ એ પનું સત્ય અને જે બેહદ છે. આ પ્રાણત્યાગે પગ તત્યાગ કર્યો છે તેથી જ આપની પ્રશંસા કરી તે ઉચિત છે.” આમ અનેક પ્રકારે હું ખાણ કરી કેટલીક વસ્તુઓ ભેટ કરી તે રમણીએ વર્ગમાં ગઈ.
અત્ર પ્રબંધ પૂરો થશે. ધમને અર્થે પ્રાણ ત્યાગ કરવો પણ પ્રાણ માટે ધર્મ નો ત્યાગ કરે નહિ.”એ વ અત્ર સાથે થયું. વ્રતપરદતા રાખવી જોઈએ. ઉr ભચરિત્રવાનને આજ માર્ગ છે. આ દષ્ટાંત શાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ છે. આવાં બીજાં પ અનેક દટા છે. મશગમન માટે દાવત એ ખાસ જરૂર વિષય છે. સારા સમ માં થયેલ શુભ અને નિનું બની રહેવું એ બતથી થઈ શકે તેમ એક કલાકમાં કહે છે કે “ધર્મનું આખ્યાન (ભાવ) વણ કરતાં, રાજલ નની ગોષ્ઠીમાં, સ્મશાને અને રોગીપણામાં મનન વો બુદ્ધિ થાય છે બુદ્ધિ એ નિશ્ચલ રહે ને સંસારના બંધનથી પણ મૂકાય નહિ ?" બુદ્ધિને નિરોલ કરવાનું કારણ બત છે, અને તેની દઢતાને ગુમ સાથે એક વો જાય તે પછી આ વિશ્વમાં અને આપણે નજરે દેખી શકાય એ ફિશ એ છે કે પ્રથમ સારા પ્રસંગે પાવા, તે વખતે દર સંપ ક વા અને પછી સિંધૂની જેમ તેમાં દર દઉં.
fri.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રવાસ વર્ણન,
(અનુસંધાન પૂર 5થી)
વીર ગામ. જામનગરથી નકામા બાદ એ.રબીમાં પ્લેગ ચાલતો હોવાથી મોરબી, શકાર બને આ પડતાં મુકી વાવાકાંપ થઈને વીરમગામ જેવું થયું અહીં ઉતરવાનું ખાસ કારણ એ હતું કે શ્રી અઘશે વિજયજી જૈન પાઠશાળા, બનારની વાર્ષિક મીટીંગ ફાગુનદિ ૩ ની હતી તેમાં હાજર થવાની જરૂરીઆત હતી. આ પાઠશાળામાં વ્યવસ્થાપક કમીટીમાં ૪૦ ઉપરાંત મેમ્બરો હોવા છતાં અને બહુ દિવસ અગાઉ આમંત્રણ પત્રિકામાં ફલાવ્યા છતાં બહારગામથી માત્ર બે ત્રણ ગૃ જ પધાર્યા હતા. વાર્ષિક જનરલ સભાનું કામ રીતસર ફાલ્ગન વદિ ૩ જે કરવામાં આવ્યું હતું. શિડ બાધાભાઇ લીજ માલનિવારસીના પ્રમુખપણ નીચે મીટીનું મળી હતી, કમીટીના વરધા ઉપરાંત ત્યાંની સંધમાંથી કેટલાક ગુનો ૫
વ હતા. સંવત પાક રીપોર્ટ સદરહુ પાડશાળાના એ સેક્રેટરી આસ્તર રતનચંદ મુળચંદ તથા વાર્ષિક હિશાબ પરી, છોટાલાલ શ્રીકમદારો વાંચી સંભળાવ્યો હતો. તે કમીટીએ પસાર કર્યું હતું. નવા વર્ષ માટે બજેટ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. બેમ્બરની સીમામાં કેટલાએક લાયક માણનાં નામ ઉમેરવામાં આવ્યાં હતાં અને બીજા કેટલાક જરૂરના ઠરાવો કરી મીટીંગ બરખાસ્ત થઈ હતી. આ કમીટીને રીપોર્ટ છપાવાને હોવાથી તેમાં થયેલા ઠરાવ સંબંધી વધારે હકીકત મહીં લખવામાં આવી નથી.
બનારામાં રખાય તો આ પાડવાળ! મુનિ મહારાજ શ્રી વૃદ્ધિ જી મહારાજના શિષ્ય નિરાક ખવિજયજીના પ્રબળ પ્રયાસનું પરિણામ છે. આ રાંડ માં રે ૪ માં તનનથી રાત્રિ દિવસ 'યાર કયા કરે છે. વિધાથ ઓને દરેક પ્રકારની સહાય આપવામાં આવે છે. વિધાન કરીએ અભ્યાસ કરાવવા માટે રાખવામાં આવેલા છે. તેમના પાર તથા રોડ વિગેરેનું ખર્ચ માસિક રૂ. ૫૦૦) ઉપરાંત છે. થોડા
*
:
*
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ,
હું પા
ખનમાં એ પાઠશાળણે ત્યાંના વિદ્વાનોની સારી ચાહના મેળવી છે. તે અને માટે સારી આશા રાખે છે. આપણે ઇચ્છીએ છીએ કે સા ત્તવનદ થાઓ, અને યુ.નારલી ધર્મવાનો પ્રયાસ અમ રિધિને પામે.
ઉદેપુર સ્ટેશન.
મેરે
વીરમગામથી કરાવીચાની યાત્રા ફરવા જવા માટે ઉદેપુર સ્ટેશ હવું પડે છે. શૈલી એકદર , ૫-૫-૭ લાગે છે. વાળનથી આપ્યું હું હારતાં ટાદ નારી મોંધી પ્રભારી રતલામ સુધીની ટ્રેન મળ શર્ક છે. તામેથી ન બલી પડેછે. ત્યાંથી ગોડક્તિના વાગે તારે છે. ત્યાં સ્ટેશન ઉપર રાત્રે રી રચવાની વાગે ચાલવ ટ્રેનમાં બેર ઉદેપુર ૧૧ વાગે ઉતરાય છે. કેસરીજી ના માટે સ્ટેશનપરન્ટ ગાડીએ અને ટાંગા ( ઈંડાગાડી) મળી શકે છે. બાડાને રીવાજ એક સરખો નથ રેલગાડી છ ઉનાળે બેસારે છે અને આવવા જવાના (કેસરોલ્ટમ ત્રણ દેવરા રહેવાની રારતે ) છ રૂપીઆથી બાર રૂપી સુધી લે છે ગળાના વખતમાં ભાડુ વધે છે. બાકીના વખતમાં છ સાત રૂપી છે. એલગાડી અે બાગે માર્ગમાં કે રાત્રિ કરે છે. ટાંગાવાળા એક રાત્રિ હે છે. તે પ્રભાતમાંજ ચાલે તેા ટાંગાવાળા તે દિવસેજ સાથે પટ્ટાચા તેમ સારા ખળવાળી ગાડી પણ એકત્રિ કરી પાડે છે. માર્ગ ઝુમા ૧૯૨૦ ગાઉં છે, માર્ગમાં ાન જગ્યાએ આવતાં ને જતાં ચાકી આપવ પડે છે, તથા દર ચાકસ આવેલો છે. ફાલ્ગુન વદ ૮ ના મેળા પર ચા શ્રી આપવી પડે છે. તે ખર્ચ એારડી ગામે ય છે. ૨૩ ગાડી આવવા જનાના મળી ત્યારે ચાર પી શકીના શક્ય છે, આ ર ચલણ રીતેાડી રૂપીનુ હોવાથી અને તેનો કીમત સુમારે ઘેર આન કલદાર (મુંબઇગરા) નો હોવાથી તે રૂપી તેમજ તે ચલણના ઢીંગલા એક સીડી રૂખીના ૨૫, અથવા તેથી આા વા મળે છે. સાથે રાખવાની જરૂર છે. કેમકે તે પૈસા આપવાલી સાદાર ભીડ લા હે સમજી શકે ઓ દા શાય છે. ફૅશરીછે.
કેશરી બાજીનુ તર્ક ઉદેપુરના રાજ્યના તાબામાં છે. ગામનું નામ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રવાસ વર્ણન
૫
છે, તે તીર્થની વહીવટ કરવા માટે હાલ નામનુંજ થઇ પડ્યુ છે. અને ગાડી મળી નથી અને વહીવટની સંભાળ લેતી નથી. તે નાના પ્રમુખ કિ અધવા ઉદેપુર રાજ્ય તરફથી ધર્માદા દેવાલયા વિગેરે નાં રમતો માટે થયેલા ખાતાના અધિકારી તરીકે હાલના દીવાન રાખ કાર અળસિહજી તે તીર્થના વહીવટની પણ સંભાળ બે છે. ય તથા એક અધિકારી એ દરગા કહે છે. તેને નીમી તે કલામાં આવે છે. હું તમામ ના સગાળે છે અને દરેક કામ - ઉપરી તરીકે રાજ્યની આપવા દયાનં સાદુળની મંજુરી અનુસાર વાર્ય છે. માને ગાળ મને સવાલ છે. તેઓ સાધુબ હાલમાં કુઇ ધર્મ પાળતા હોવાથી તીથી ગાળ તરફ્ એન્ડ્રુ લક્ષ આપે છે. અલની ઉપેક્ષા ધરાવે અને કવામાં આવે છે. તે સાહેબની મુલામનનો લાભ મળતાં આ તીર્થ સુધી ઘણી વાત થઇ; તેને પરિણામે એમ સમબળ્યું કે તેઓ બહુ જિંગા" છે, ગીધ તરફ તેઓ સાટુંબની કાંઇક લાગણી પણ છે પરંતુ બાહુ વખતથી ત્યાં વાયુ નહીં હોવાથી તેમજ ભીન કેટલાક કારણો હોવાથી કાંઇ થઇ શકતું નથી, આ તીર્થને વહીવટ ખરી રીતે કહીએ તે રાજ્યનાં હાથમાં છે. આપણા સમુદાયને ખીલકુલ મને કે માલેકો. રેવું દેખાતુ નથી તેનું કારણ માત્ર ઉદેપુરના અને ખીજા શ્રી સંધની એ સબંધમાં ઉપેક્ષા છે તેજ જાય છે.
શ્રાવક મગનલાલ પુજાવત અને લક્ષ્મીચંદ્રજી દીપચંદ્રજી ટલીક બાળ ગમે છે પરંતુ સમયની એકતા વિગેરે ન હાવાપી તે એના સગા ન થાય તેમ નલી
શ્રી લકત્ત નિવાસી શ્રાવક ભલજી હીરજીએ ત્યાં પુષ્કળ ચીની ખાનું' તથા બીજી વસ્તુ મેકલાવેલી છે. ચાંદીનો પાલખી તથા અષ્ટમંગળ રાવ્યા છે અને દેરાસરમાં સુદર્ કાર્યકામ તથા રંગકામ કરવા માટે કાચ તથા રંગ બર મળેલ છે. તે સધી તમામ કામ શ્રાવક બુલાલ સુરત મસ્ત ગામ છે. દુધેલ ગામની બહાર નજીકમાંજ કરીના પગમાં છે તેની દેરીમાં કહ્યું દર કાકામ થયેલું ગી ત્યાં સુમારે બે ત્રણ લશ્કર પીવા ખર્ચ કરવામાં આવેલા છે. કામ તેરા લાયક છે. દેખાવ બહુ કિ યેલો છે. દેરાસરછમાં પણ એવુ જ
કુલ તેની માલીકી તે તીથની એક મેટાનું માણ કરેલું છે પણ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ. કામ થાય તેમ છે પરંતુ રાજ્ય તરફથી તે કામ તથા રંગકામ છે કરાવવામાં આવેલું છે. કારેલા કાચ અને આવેલો રંગ બગડી એ છે કે તે ભાબત ધ્યાનમાં લેવામાં આવતી નથી. ખર્ચ કરનાર પરભાવ છે છતાં કામ ન થવા દેવું તે કેટલું બધું ખેદકારક છે ! ઉદેપુરના રાજા કારીઓએ તેમજ શ્રી સંઘે આ બાબત વાલ આપવાની જરૂર છે. ફાગુન વદિ 8 શ્રી ઋષભદેવજીની જન્મતિ લેવાથી તે વસે ત્યાં મેટો મહાવ થાય છે –મેટા વરઘોડે ચડે છે અને તે માટે રે પગલાંછ ાય છે. રાજ્ય તરફથી વરા માટે ખાસ હાથી, ડેરી પાયદળ લશકર અને તાપ વિગેરે ત્યાં આવે છે. એ વરધોડાને ત્યાં સ્થા કામાં આવે છે. તે સ્વારી ને લાયક હોય છે. બરાબર / તક ઉ જવાનું થવાથી તે જોવાનો લાભ મળી શકયા હતા. વારી પર પડ રડાવવામાં આવી હતી. મુખ્ય મંદિરછથી સ્વારી ચાલતાં 11 તપ કે વામાં આવી હતી. તો એ હતી તેની માને છેડા પર લાલો ના. ર૩ માં પ્રથમ પુતળી બનએ પુકા કરતા છે કે, પછી હાર ઉપર જરીનું નીશાન, બે તોપ, નગારાં નિશાનની બે છેડ, રસાલીને ' માર, ઈડીનું બંડ, ઇ-કોના રસીઈઓ પ, મંદિર રીપાઈઓને કદી, મંદિરનું બંડ, કતલ || અ ને વા. મારી છે ને ? રૂપાના અગળિક, ગાયને રાણી, બાદ કડીઓ, નાના, મુખ, પાબર છે અને મોટા પંખાઓ સહિત પંચનીથી ઉકા નાદીની 15 બ, પાછળ લામણદીપડા અને ચાંદીના મેરૂ લઈ ગાલ રીવર્ગ–-. પ્રમાણેની મોટા ઠાઠમાઠ સાથે ચાલતી વારી પગલાં 2 ગઈ હતી. ત્યાં સ ત્ર અને અષ્ટપ્રકારી પૂજા કર્યા બાદ વારી પાછી ફરી હતી. ત્યાં પહા” પાછી ફરતાં અને મંદિર પહોચતા–એમ ત્રણ વખત પણ 11-11 તે ને અવાજ થયા હતા. યાત્રાઓ ઉપરાંત સંખ્યાબંધ ભીલ લોક દા કરવા આવેલા હોવાથી માણસોની ભીડ પારાશર હતી. એકંદર રીતે ? રી જે લાયક ચડી હતી. અહીં મૂળનાયક શ્રી ભદેવની મૂર્ણ માસ 1 છે અને sળ કેર ચડતું હોવાથી કેરીઆના નામથી ઓળખાય છે. રૂપિઆનું કેશર ચડે છે. મુળ નાયકની આંગી ધરાવતા મારી . ૪ની , ( ચડે છે ત્યાર બાર માનું કે મા" ધ , , 1?' For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir પ્રવાસ વર્ણન પ્રભુને ચડાવવામાં આવતા નથી પરંતુ કોટ વિગેરેના આકારથી મૂ તાંબરી છે. બાકી બાવન જિનાલય વિગેરેમાં ઘી મૂર્તિઓ છે તે વિષે કોઈ નિરધાર થઈ શકતો નથી. મંદિરમાં પેસતાં ડાબા હાથપર શ્રી જ ગવલ્લભ પાર્શ્વનાથજીનું મંદિર છે. એ મૂર્તિ ખાસ તાંબરાચાર્ય પ્રતિષ્ઠિત છે. તે લેખ પણ જે નીચે છે. આ મુ પણ સુંદર અને પ્રભાવિક છે. એક - આ તીર્થ અધિષ્ઠાયકની લાગૃતિ વાળું હોવાથી ત્યાં યાત્રાળુઓ દરછે પુષ્કળ આવે છે. આ ક સારી છે. ખર્ચ વ્યવસ્થા વિનાનું છે અને કેટ, લુક તદન કાઢી નાખવા જેવું છે. મંદિરની ઉજળામણ બહુ ઓછી છે. કારણ કે મંદિરની મરામતમાં હલકુલ ખર્ચ કરવામાં આવતો નથી. અહીંના ઉપજે, ખર્ચ વિગેરેની ઘણી માહિતી મળી છે પણ તે બાબત ઉપર લક્ષ આપ નાર કોઈ ન હોવાથી અહીં વધારે લખવું નકામું છે. ઉદેપુર. " હારીએથી પાછા ઉપર આવી જે હરક જવાનું હોય તે તરફ જ છે. એક રીતે રામ છાવણી તરક છે પણ તે તરફ ગમન. બમ બહુ ઓછું થાય છે. ફિરમાં વિમદિર 34 છે. કેટલાંક મંદિર તે આજ રમણીક અ બાણ દર્શન કરવા માટે ક છે. દરવાજા બહાર ચોગાનમાં શ્રી પાના (આવ નીશના પ્રથમ તીર્થકરનું મંદિર બહુજ વિશાળ છે. આખા હિંદુસ્થાનમાં આવતી ચોવીશીના પ્રભુનું આ એકજ મં દર છે. મૂળનાયકજીના બિંબ બ માટી છે. બીજા ચાર બિંબ પણ બહુ અને સુંદર છે. આ મંદિરને લગતા બીજા રે મંદિરો છે. શહેરની બંદર કેશરીઆઇ (ashભદેવજી) નું તથા વાડીમાં ભદેવજીનું, ગેડી નાનું અને શીતળનાથજીનું મંદિર વિશાળ છે. વિનહરા પાર્શ્વનાથજી. નું મંદિર નાનું પણ સુંદર છે. એકંદર દરેક મંદિર દર્શન કરવા લાયક છે. જ શહેરમાં બીજું પણ જોવા લાયક છે. આ એક નાના બાપન કરવામાં આવેલી છે અને એક કોન્ફકરી કમીટી નીમાયેલી છે. તેના આગેવાનોને એકઠા કરી કોન્ફરન્સના સંબંધમાં અસરકારક શબ્દમાં કહેવામાં આવે . તમારો સુકૃતબિંડારની જના સાર કરી છે એમ ળ્યું અને તે પ્રમાણે ઉઘરાવવાનું કામ જ બા"માં છે અને ક૬ મી તે બાબરાર વધારે કહેવાની જરૂર રહી નહી. For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રી જેવી છે. : - - તબ કરી ભ ગ ) 1 : કા - માની ની ઘણી નાની રાયે કેલરી ન રાંબાં તેમ અને નિવેદન કરવામાં આવી, ન, એ ઉત્તરમાં તેઓ રાઇ તે બાબત મોગ્ય ધ્યાન આપવા કબુલ કર્યું. ચીડ. ઉદેપુરથી આ તરફ આવવા માટે રીડ આવવું પડે છે. આવતાં રેલ ચાર કલાકને રસ્તો છે. સ્ટેશનથી શેહેર બે માઈલ દૂર છે. શહેરી એ બે દેરાસર છે, શહેરને લાગતે તેનો પ્રારને ગર ઉપર બળદગાર્ડ તથા ડાગાડી ઉપર રાડી શકે છે. ઘેરા લઇને રડવાનું નવ દરવાજ એલંધ્યા બાદ ઉપરનું પ્રાચીન શેહેર આવે છે. ત્યાં એક દેવાદાયો, રાજમહેલ તથા મોટી મેટી હવેલીઓને ખંડેરો લેવામાં આ છે. એક જિનમંદિર પણ એક કુંડના કપરા ઉપર છે. પણ તેમાં રી રાણી રાપ કરેલ નથી. પ્રતિભા છુટા છે. હાલમાં ભારા વિશે મરામતનું કામ ચાલે છે. આ કિલ્લા ઉપર એક મોટું રાવર છે, કીર્તિસ્થંભ રાગેમરમરનો બનેલો ઘા ઊંચા છે. એકંદર આ કી જે છે લાયક છે. રતલામ. રોડથી રામ જંકશન અપાય છે. ત્યાંથી માળવા ને ગુજરાત ફના બે રરના ફંટાય છે. રતલામ રમાણિક શહેર છે. નિર્ગ બાળા ખામાં ને સારી સ્થિતિમાં છે. રેડ માંદમલજી મારા ગૃહર છે. તે બગીચામાં સુંદર દેવાવાય છે. તે શિવાય બાબાજીનું મંદિર બહુ વિત બાવન જિનાલયનું છે, બીજ છું નાના મોટા વિજનમંદિરો એકંદર 14 તેમાં 4-5 તો બહુ વિકરાળ છે. રતલામથી બે ગાઉ દર બીબંડાર પ્રાચિન ગામ છે ત્યાં બીબડોદ19 ઉ૬ થી ત્રાપભદેવજી ( કેશરીઆઇ રબર દાન છે. માટે પણ બધું પાણી ગાકારક છે. મંદેરના ગરની અંદર તેની કરતા ચાર મિંદિરો છે. બીડાદ મારામાં સાગછ ગામમાં એક દેરાસર છે અને રડાથી એક ગા કરમદી ના ગામમાં બે જિનમંદિરો બહુ સુંદર છે. For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir વારા વને. અમીબાના મંદિરમાં કરા : ફરારા ઓ ને કારાના રાંબંધમાં ભાષણ કરવામાં આવ્યું. શેઠ ચાંદમલ મેટા ગ્રહથે અને કોન્ફરન્સને પ્રાધીયલ રોટરી હોવાથી તેઓ સાહેબે સારૂ હાજન આપ્યું. તેને પરિણામે દરેક પુરપદીઠ દર વર્ષે ચાર આની કરન્સના સુત બાંડારમાં મોટા ગોરા ઠરાવ થયા. રામાન્ય સ્થિતિવાળાને માટે પરીક ચાર આના હોવાનું ઠરાવ્યું. અને ઘણે ગૃહસ્થના માપ તો તે જ વખતે કેટલા કેટલા માણસોનું તેઓ આપ તેને નોંધ કરવામાં આવ્યો છે. અહી થી ૮નધર્મ પ્રસારક સભામાં બે મેમ્બરોની વૃદ્ધિ થઈ 1 * . *, * 'i 5 રહેલાથી ઇંદોર જ થયું ત્યાં પ્રાતઃકાળમાં પહેરે છે. પતિના વર પર બહુ સુંદર અને વિશાળ છે. અહીં જૈનશાળાનું સમાપન કરવામાં આવી લું છે. એક મુનિ એકાવિહારી અહીં એકઠાં થતાં એક વિહારનું રિએ બહુ કનિષ્ટ લાગવાથી તે બાબત ઘણું કહેવામાં આવ્યું. લાલાજીક છે લાલજી કરીને અહીં એક વિચક્ષણ શ્રાવક છે. ધર્મચર્ચા કરવાના ખતીલાછે. અહીં શ્રી રાંધની મીટીંગ બોલાવવામાં આવી, માણસે સારી રામામાં આવ્યું હતું. કેન્સરના બંધમાં ભાષણ આપતાં બહુ સારી અસર થઇ છે તે ઉપરથી કેટલાક ઇરાન કરવા વિશે પ્રેરણા કરતાં રોકાવા આગ્રહ કરી બામાં આવ્યો, તેમ ન બનેવાથી હવે પછી ફરીને સાથે એકત્ર થઈ તેના મનમાં ઠરાવ કરવા જણાવ્યું.. મગશીજી. દરથી આગળ જતાં વચ્ચે કો બાદ ઉજજને બદલી પડે છે. મગશીજી ઘણું પ્રાચીન તીર્થ છે. ગામનું નામ ભગશો છે. ટેશન પરથીજ મંદિર દેખાય છે. સ્ટેશનથી લગભગઅર માઇલે ગામર છે. મંદિરને લગતી ધર્મશાળા છે તેમાં યાત્રાળુઓ ઉતરે છે. ધર્મશાળા તાંબર સમુદાયની જ બંધાવેલી છે. મંદિર બહુ સુંદર છે. પ્રતિ ભાવિક છે. એ સંબંધોમાં સંવત 1:0ને પ્રવાસ વર્ષમાં વિશેષ લખેલ હોવાથી અત્ર કરીને લખવા જરૂર નથી. આ તીર્થના સંબંધમાં દિગંબરીઓ સાથે વાલીયર સરકારની કોઈ માં તકરાર માટciાં હાલમાં એને ફલો આપલે છે કે સવારથી 8 સુધી * r. ( * * , ?' For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રી જૈન ધર્મ પ્રા. બે કલાક દિગંબરી ભાલા કોઇ આવે તે પિતા રીતિ પ્રમાણે પૃદાન કરે ત્યાર પછી તાંબર વર્ગ આ દિવસને રાડ પોતાના રિવાજ પ્ર. માણે પૂબ આગી ભકિત વિગેરે. ક” આ પ્રમાણે બરાબર મિલ થવા માટે રાજ્ય તરફથી એક અધિકારી ને ચાર રસીપાઈઓ રાખવામાં આવેલ છે અને તે ખર્ચ બંને ને માથે આ નાલે છે. આ બાબત બહુ વિગાર કરવા જેવી છે, તકરારનું મૂળ ઉભુ રહ્યું છે આ લિ િકારણે ખર્ચ માથે પડેલા છે. બાબુસાહેબ રાય બદ્રીદાસજી મહારે ધણી પ્રયાસ કર્યા છતાં હજુ સંતોષકારક પરિણામ આવેલું નથી પરંતુ એવા કામમ સતત મંડયા રહેવાની જરૂર છે. થાકી જવાનું નથી. દખબરીઓનું ખાસ મનું મંદિર જમણી બાજુએ ઉચાણમાં છે. મૂળ મંદિરમાં મૂળનાયક સિવાય બીજા તમામ પ્રતિમાજીની ભકિત વેતામ્બર સંપ્રદાય અનુસાર થાય છે. તેને માટે વખત વિગેરેને કઈ પ્રકારના પ્રતિબંધ નથી. ઉજજન. ભગશીથી ઉજન બહુ નજીક છે. માત્ર છ આના રેલાભાાં બેસે ? ઉ૦૮ને પ્રાચીન શહેર છે. તેનું બીજું નામ અવંતી છે. અવંતી છે બેનાથજીનું પ્રાચિન મંદિર તેમની પ્રાચિન પ્રતિમા યુક્ત છે. અહીં બr 14 જિનમંદિર છે. શ્રીપાળ મહારાજાએ આરાધન કરેલ શ્રી રામદેવ નું મંદિર અહીં છે. આ શહેર વિષે પ્રથમના પ્રવાસમાં લખવામાં આવે હોવાથી અવ વધારે લખવા જરૂર નથી. અહીં ચિતર શુદિ ૧૩ની દિર્ગ ભરી દેવાયની પ્રતિષ્ઠા ઉપર તેઓ મેટો મેળો હતો. તેની મંડપ, પર: ગરની કેટલીક ગોઠવણ ૧ણવા જેવા ની તકલી. ' રાંd પધા હકીકત આ વર્ણન વધી જવાના કારણથી ત્ર લખેલ નથી. ઉપરાંહાર. ઉપરના વર્ણન ઉપરથી કોન્ફરન્સ, સભા અને તીર્થના હિતમાં છે ઘમાં જે કાંઈ પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો છે તે લામાં આવી શકશે. જો કે ક જણાય તો સુજ્ઞ જનાબંધુઓએ યાત્રા પ્રસંગમાં તેનું અનુકરણ છે રય કરવું વિશેષ લખવાની આવશ્યકતા નથી. કુંવરજી બાજી, For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'ક' : શ્રી બનારસ જેમ પાડાળાને વાર્ષિક મહેસવા હજ श्री बनारस जैन पाठशाळानो वार्षिक महोत्सव. ગયા કા | "દિ ક , શી રબાગમાં પાઠશાળાની વાર્ષિક સી. ટીંગ સંત 180 ની સાદી દીશાળ ને રીપોર્ટ મંજુર કરવા માટે મળી હતી અને તે પ્રસંગે બીજા પણ ખાસ ઉપયોગી ઠરાવો કર્યા હતા જે કે હાલ જ છાતીને વાર પાડવામાં આવ્યા છે. ત્યારબાદ હાલમાં વિશાખાદી 1 મે બનારસ મુકામે ત્યાં પાઠશાળા સ્થાપન કર્યાને બે વર્ષ પુરાં થતાં તાતાથી તે તિઓ વાર્ષિક માસવ કરવામાં આવ્યો હતોઆ પ્રસંગ ઉપર શેઠ વીરચંદમાઈ દીપદ સ. આઈ. ઈ. અને શેઠ ગાર્ડ કળભાઇ મુળચંદ મુંબઈથી ખારા પધાર્યા હતા. કલકત્તાથ બાબુસાહેબ કાય બકીદારછ બહાદુર પધાર્યા હતા. બીજા પણ કેટલાએક ગ્રહો ઘણે દૂરથી પાયા હતા. વાર્ષિક તિથિ દિવસે મીટીંગ ભરવા માટે ખાસ પાઠશાળાના ચોગા નમાં મંડપ બાંધવામાં આવ્યા હતા. તા. 28-5-1905 ની સાંજે ખાસ મીટીંગ ભરવામાં આવી હતી. બનારસવારો જાહેર પુરૂષને આમંત્રણ પત્ર મોકલવામાં આવ્યાં હતાં. સભાનું પ્રમુખ સ્થાન મધ્ય પ્રાંતના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરની કોસીલના મેમ્બર ઓનરેબલ મુનશી માધવલાલ સ્વીકાર્યું. હતું. પાપુર- કોકટર પંડિત રમાશંકર મ તથા ઓનરેબલ પંડિત મદનમેહન માળવીયા વિગેરેને પધારવાથી સમયનું મહત્વ વૃદ્ધિ પામ્યું હતું. મુનિમહારાજ શ્રી ધર્મવિજયજીના પ્રયાસથી સ્થપાયેલી શ્રીમદ્યશવિજ્યજી ઉપાધ્યાયના નામથી સંકેત કરેલી આ પાઠશાળા ના બે વર્ષને રપોર્ટ સાંભળી સભાજનોએ અંતઃ કરણથી ધન્યવાદ આપે હ. રીપોર્ટ રાઈ રહ્યા પછી બી પણ કેટલાએક ગૃહો મોકો હતા. પત પ્રમુખ સાહેબ તથા ઓ. પંડીત મદનમોહન માળવીએ પિતા ની તક રિફથી ખાસ સંતોષ જાહેર કર્યો હતો. પ્રમુખ સાહેબના હસ્તથી વિધાર્થીએને નામ વહેંચાવવામાં આવ્યાં હતાં, અને સભાસદે ના હર્ષ વચ્ચે મોટો ગ બરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી. - - - - * * * * * - For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રી જેન ધરમ પ્રકાશ. આ પાઠશાળાના વાકિ ખનું બજેટ 38000) ધી બે વર્ષ માટે એર કરવામાં આવતાં તેટલા ખર્ચની રકમ પૂર્ણ કરવા માટે શેઠજી વીરચંદભાઈએ બે વર્ષ સુધી દર વર્ષે રૂ૦૦૦) અને શેઠજી ગોકળભાઈએ 2500). એક વર્ષ માટે આપવાનું કબૂલ કર્યું છે. ઉપરાંત ત્રણ વિદ્યાર્થીઓ શ્રેજયુએટ થયેલાઓને આ પાઠશાળામાં જેન છીણીને અભ્યાસ કરવા માટે દાખલ કરવા અને તેને માસિક રૂપો સ્કોલરશીપ તરિકે આપવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું છે. તેમાંના બે વિદ્યાર્થી એને કોન્ફરન્સના ખર્ચ અને એક વિદ્યાર્થીને બાબુ સાહેબ બદીદારજી તથા રોજી વીરચંદભાઈ અને શેઠ ગોકળભાઈને ખગે રાખવાનું મુકરર કરવામાં આવ્યું છે. આ પાઠશાળા માટે ઘણું વિશાળ અને સુંદર મકાન શેઠ વીરચંદભાઈ અને રોડ ગે કળભાઈની ઉદારતા વડે ખરીદ કરવામાં આવેલું છે. દરહુ મને કાન પુરતી સગવડવાળું હોવાથી તેની અંદર એક દેરાસરની સ્થાપના પણ કરવામાં આવી છે તેના પર માટે રૂ૫૦૦) ની રકમ 9 વીરચંદ ભાઈને ધર્મપત્ની સૌડાહીબા તરફથી આપવામાં આી છે, સદરહુ પાઠશાળાની અંદર તા. 1 લી જુને શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય પુસ્તકાલયની સ્થાપના કરવામાં આવેલી છે. તેની અંદર સારા પુસ્તક સંગ્રહ કરવાની ધારણા છે. તેમાં એક કબાટ ઉત્તમૌલીના ગુજરાતી પુસ્તકોના સંગ્રહ યુક્ત શેઠજી વીરચંદભાઈની ધર્મપત્ની છે. ડાહીબા તરફથી અર્પણ કરવામાં આવ્યો છે. આ પાઠશાળા ખાતે હાલમાં 7 મુનિરાજ ને 30 વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરે છે. ઉપયોગી ઍ બહાર પાડવાનું કામ પણ ચાલે છે. હાલમાં શબદાનશામને લઘુઘત્તિ તથા લિંગાનુશાસન અવરિ સહિત બહાર પાડવામાં આવેલ છે. શુદ્ધ કરવા વિગેરેમાં સારો પ્રયાસ કરેલો છે. હજુ બીન - ચો છપાવવાનું કામ પણ ચાલે છે. મુનિરાજશ્રી ધર્મવિજયજી તથા મુનિધી દ્રવિજયજી વિગેરેનો પ્રયાસ બરતુય છે. સાથે હિમંદ નિવડતા જાય છે. હાલમાં નેપાળી નરેશ કુમાર ગીરીવરજંગ બહાદુર પાઠશાળાની મુલાકાતે પધાર્યા હતા. વિઘાર્થીઓને અભ્યાસ વિગેરે જોઈ બહુ પ્રમાણે થયા હતા. આ પાઠશાળા બનારસ ખાતે ઉઘાડવા ના અપૂર્વ For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ભારતવર્ષીય જેન અનાથાશ્રમ- હીંસાર. શાન કોચ થતાં મોટા મોટા પંડિતે પણ ચમત્કાર પામે છે. જેથી જેમ ધની ઉન્નતિ પ્રબળ સાધન થઈ પડેલ છે. ઉદાર જૈન બંધુઓએ તેતર રક દષ્ટિ કરી પોતાની ઉદારતાનો વ્યય કરવાની ખાસ આવશ્યકતા છે. ભારત વર્ષ જન અનાથાશ્રમહીસાર, નિરાધાર વિધવાઓ, માબાપ વિનાના બાળકો અને અશકત જેને ને મદદ આપવાને માટે હીસારની અંદર ભારતવર્ષીય જન અનાથાશ્રમ પિલવામાં આવેલ છે. મી. બરા, બી. એ. એલ. એલ. બી. આ ખાતાના એ જ સેક્રેટરી છે. આવાં ઉત્તમ કાર્યમાં દરેક સખી જૈન ગૃહસ્થને મદદ કરવાની ભલામણ કરીએ છીએ. આ રસ્થાના એડનરી મેમ્બર થવાની છે પિંક રૂ. 5) છે, તથા લાઇફ મેમર થવાની ફી રૂ. 100 ) છેકોઈ પણ પ્રકારને બંદ શિવાય જન તરીકે ઓળખાતા વેતાંબરી, દીગમ્બરી તથા કથાનકવાસી વિગેરેને ગોખ્ય મદદ આપવામાં આવે છે. પુસ્તકની પહોંચે. ' પાદક શા--આ પુરતદાકટર હરખચંદ અમુલખ શાહ અમદાવાદવાળા તરફથી બહાર પડેલ છે. કિંમત રૂ ૨-૮-છે. તેની અંદર મુંગા પશુઓનાં નામ, લદાણ તથા ચિકિતરા સારી રીતે દર્શાવી છે. અને દવાને ઉપયોગ કેમ કરે તે પણ જણાવેલ છે. દરેક પાંજરાપોળ માટે આ બુક ઉપયોગી છે. બુકના પ્રમાણમાં કિંમત વધારે જણાય છે. દેશોન્નતિને સરલ માર્ગ–-આ બુક શ્રી પાલીતાણા જનધર્મ વિદ્યા પ્રારક વર્ગ તરફ થી બહાર પડી છે. કિંમત રૂ. છે કેછે. પાલીતાણા ખાતે સ્થપાયેલી જડ ગમાં અભ્યાસ કરતા બાળકેએ. સ્થાપેલી આનંદવર્ધક સમાજમાં આપેલા ભાણેનો સંગ્રહ આ બુકમાં ખરા કરવામાં આવેલ છે. બુક વાંચવા લાયક છે. શ્રી જન ગુણગાયન સંવાહ- શ્રી કાઠ આત્મારામજનશાળાં તરફથી બહાર પડેલ છે. કિમ 1 રૂ. 2 - 3 -ક છે. આવા ગાયન કરતાં કે ચીન ગાયને વધારે લાભ આપે છે. ત્રિભુવન વિરહ –-શ્રી જુનાગઢવાસી દાકટર ત્રિભુવનદાસ મિક લીચંદ પંચય પામતાં તેના વિરોધ થપલા બેદને પ્રદર્શન કરવા માટે * * * * * * * - - * " . : * : - - - For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 2 1 , એ પાન સંગ્રહ આ બુકમાં દાખલ કરેલ છે. શા. પિરાશ કહા મ0 ગાંધી તરકથી કાટ ભલી આ બુક આપી કારીએ છીએ. T4 રનો વા નાના--આ બની દિશામાં ભા. Sામાં લખાયેલી અને શ્રી મરડ ના પાઠશાળા અધ્યાપક રિફથો શિલાછાપથી પોલી પુષ્ટ કરની કિંમત એક આન બુક બેટ તરીકે આવી છે તે સ્વીકારીએ છીએ. અમુક વાંચવા લાયક છે. શિબાબ છે ખાસ (ઉપયોગી છે. ગાવનારે સિ૬ કતા લાખનું. શ્રી કડી દશા ઓશવાળ જપાનનો રસ. ૧૯૫૪થી 1952 સુધીને દ્વિતીય રીપી–આ રીપોર્ટ વાંચવાથી પાંચ વર્ષની અંદર આ જ્ઞાતિએ કે પ્રોસેસ કરેલ છે તે પણ પોતે દરિગત થાય છે. એકંદર બહુ વિશેષ પ્રયાસ કરેલો છે. રાઈ ઘણા વિસ્તારથી લાખાવા છે. શ્રીરછી દશાઓવાળ ન પાઠશાળાને ચતુર્થ વાર્ષિક રીપિ–રસંવત 140 મે 1804 મા આ રીર્ટ અલેક કરતાં પણ ઠશાળા વ્યવસ્થાથી અને છોકરાઓને અમારામાં પૂરેપૂરા રાંધ ળી શકે છે. મેસાણા શ્રીમમહોપાધ્યાજી શ્રી વિજયજી જેને સંસ્કૃત પાઠશાળાના વહીવટને સંવત 1958 થી 1960 સુધી વર્ષ 3 ને. હિસાબ--આ પાઠશાળાના વહીવટ કરનાર દાશી વણીચંદ સુરચંદને તેમના પવિત્ર પ્રયાસ માટે ધન્યવાદ ઘટે છે. શ્રી બાદ મુકિતવિજયજી જન પાઠશાળાનો રીપોર્ટ(સંવત 1860 ના ફાગણ સુદ 2 સુધીનો ) આ પાઠશાળાને વધારે રાપી બિતિ ઉપર લા’ાવાની કિ એની ર૦૦ છે. શિઠ હીરાચંદ ગુમાનજી જિન બડગ મુંબઈને તથા શેઠ મચંદમેતીચંદ જન બોડીગ કુલ અમદાવાદનો રસ 1903 04 નો રીપોર્ટ--આ બોગની ઉત્તમ વ્યવસ્થા જેઈ અતિ આનંદ ઉદભવે છે. પરદેશી વિદ્યાર્થીઓને આ બેગ આશિiડ રૂ થઈ પડે છે. દ્રવાન અને ગૃહએ આ બેડીંગના સ્થાપકોનું અનુકરણ કરવા માગે છે. વડોદરા પાંજરાપોળનો રા. ૧૯પર. 60 ને રીપોર્ટ--આ પાં. રાળની સારી થવાથી તેનો કાર્યભારીઓ uદ ઘટે છે. ભવસ્થાપક કરી દેવાશે વ્યવસ્થા ! જગાપ છે. રીપિટ બહુ રક્ષિત છે. For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir છે ? સુરતમાં થાન વિદ્યાશાળામાં થયેલે મળવા રાધનપુર પાંજરાપોળના સં. 1960 ની સાલને રીપોર્ટમાં મા રીપોર્ટ બહુ વિરતારવાળી હકીક્ત સંયુકત બહાર પાડવામાં આવેલ છે. આ પાંજરાપોળ મદદ કરવાની જરૂર છે. વ્યસ્થાપક, પ્રવીણ હાવા સાથે પતિની ળ છે, પવારા પણ બહુ વિશેષ કરેલો દેખાઈ આવે છે. શ્રી ભાવનગર પાંજરાપોળ. પાંચ વાપક રીપોર્ટ - - વત 16 ની સામે ઉપજબના હિસાળ સાથે. આ રીપોર્ટ આ કારિકન વૈશાખ મારાના એક સાથે દરેક શાહકને વહેંચવામાં આવેલ છે તે વિષે વધારે ન લખતાં તે શોર્ટ આવે વાંચવા બદલામણ કરીએ છીએ અને વાંચતાં જે તે પાંજરાપોળને સ્થિતિ મદદ કરવા યોગ્ય ગણાય છે તેને બનતી મદદ આપવાની પણ ભલામણ કરીએ છીએ. શા મુળચંદ સરૂપ શ્રી પાલેજવાળા તરફથી પીતળની પેટી 1 ધર્મ સંબંધીના પુસ્તકો ભરવા માટે બેટ તરો મળે છે, જે ઉપર સાથે સ્વીકારવામાં આવે છે. લખેલાં પુસ્તક રાખવા માટે આવા દાણા સારૂં રહાણ આપી શકે તેમ છે. દેખાવ પણ બહુ સુંદર છે શ્રી સુરતમાં શ્રી રત્નસાગરજી જૈન વિદ્યાશાળામાં થયેલ ભવ્ય મેળાવડો. આ વિઘાશાળાનું સ્થાપન થયા બાદ દેખરેખ રાખનારાઓની સારી ચીવટ હાથ દિન પદિ ચડતી સ્થિતિ થતી જાય છેધારવા પ્રમાણે ધાર્મિક કેળવણીમાં વાદ્ધ થઈ જણાતી નથી પરંતુ બીજી બધી રીતે સંતોષ ઉપજ છે. એ વિધાશાળામાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓને ઈનામ આ પયા એક લાગે છે જેઠ સુદ 15 છે. 10 મી જુને શનીવારે કે રવામાં આવે હતો. પ્રમુખ સ્થાન રા. શ. કૃપાશંકર ભવાનીશંકરને વ્યાસ ( ફર્સ્ટ કલાસ માટ) : આપવામાં આવ્યું હતુંબીજી પણ ઘ રાંભાવિત વરાએ ભાગ લી હો- રાજસ્થાન ચીકારાભરાઇ ગયું હતું. આ પ્રારંભમાં મી. માણેકલાલ ઘેલાભાઇએ આમંત્રણ કાર્ડ વાંચી સિ ભળાવ્યા બાદ મી. ચુનીલાલ છગનચંદે શાળાનો રીપોર્ટ અને હીસાબ વાંગી બતાવ્યો હતો. ત્યારબાદ ધિંધામાંએ સંસ્કૃત માંગધી ઇંગ્લીશ ને ગુજરાતી ભાષામાં તુવે તુાં નવ રેરાંશને કહી સંભળાવ્યા હતા જે PT :- * For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 96 શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ સાંભળી એનાઓના ચિત્ત બ૬ રંજ થયા હતા. તેમાં પણ છેલી ગુજરા "શ બહુ વખણઇ હતી ત્યારબાદ ડું 100 ની કિમતના પુસ્તક વિધાથીઓને ઇનામ તરીકે આપવામાં આવ્યા હતા, બહાર ગામના વિદ્યાર્થીઓને 51 ધોતી નથ ટોપીઓ આપવામાં આવી હતી અને તમામ માસ્તરો તથા નેકરને શા પાઘડી આપવામાં આવી હતી. વિઝીટર બુકમાં મી. લાલન વિગેરેના શેરા ઉપાગી બહુ થયેલા છે પરીક્ષાનું પરિણામ પણ સંતોષકારક આવેલું છે. શાળા માટે કાયમી ફંડને આવશ્યકતા છે. ઇનામ વિગેરે અપાયા બાદ પ્રમુખ સાહેબે જોને ધન્યવાદ આ ઓ હતા. રેસટેશનના રીલેકશન માટે વખાણ કર્યા હત્યા. અને ગુજરાતું પીચ છપાવીને બહાર પાડવા સૂચવ્યું હતું. શાળામાં પાલતા અભ્યાસ મા સંતે જાહેર કર્યો હતો અને આવાં ઉત્તમ કાયાનું અનુકરણ કરવા સર ના કરી હતી. ત્યારબાદ આ મેળાવડ સંબંધી ઇનામ વિગેરે તમામ ખર્ચ શેઠ નગીનદાસ ઝવેરચંદ લગ્ન પ્રસંગની ખુશાલીમાં આપ્યા બાદ તેઓ સા હેબને ધન્યવાદ આપી મેળાવડો બરખાસ્ત થ હતા. જૈન ગ્રેજ્યુએટને અગત્યની જાહેર ખબર. હિંદુસ્તાનની ગમે તે યુનીવર્સીટીમાંથી પાસ થયેલા બી. એ. કે એમ એ, તાંબર પ્રતિમા પૂજક સંપ્રદાયને સંસ્કૃત ભાષા લીધેતા અને ખાસ વિાય તરિકે સાહિત્ય, તત્વજ્ઞાન કે પદાર્થ વિનાનાને અવારા કરનારા ત્રણ વિધાર્થીઓને શ્રી બનારસ ન પાઠશાળામાં રહીને જન તત્વ-1 તથા અને આવારા કરવા માટે દાખલ કરવામાં આવનાર છે. માસિક લરશીપ 6 રૂ 50) આપવામાં આવશે. સાર વર્તાદિ શાળ કારકીદનાં રાટી. ફકેટ સાથે શ્રી નાર જે પાઠશાળા તરફ દાખલ થવા ઈચ્છનારે એક મેકલાવી. For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir o o # ': ' . બહાર પડેલ છે ચારિતાવળી ભા. 1 લો. વિભા પોલા વિજય, હંગરાજ, લક્ષ્મીપુંજ -30 બિલ બનીને ફળાવની, સુવા, હું કેવ, વ ત , - ચળ તથા ધનશીની કથા. ૦-પ-૦ વિભાગ બીજો–શકરાજ ચાં, વિભાગ ચાર રસરસ્વતી, કામલક્ષ્મી, પુયસાર, ૮-પ-૦ વિભાગ પાંચમે-જૂરપાળ, ચંપકમાળા, રાજસિંહ 0-4-0 ; આ દરેક વિભાગ જુદા જુદા બંધાવવામાં આવ્યા છે. અને ચિ વિભાગની ભેળી બુક પણું બંધાવવામાં આવેલ છે. તેની ઇિડીંગ ઘણું સુંદર કરવામાં આવ્યું છે. આખી બુકની કિંમત 24-0 રાખવામાં આવેલ છે. ચરિતાવળી ભાગ 2 જે. વિભાગ પહેલો-યશોધર ચરિત્ર, વિભાગ બીજે બાર વ્રત તથા સમ્યકત્વ ઉપર કથા 13 '0-50 વિભાગ ત્રીજે ઉત્તમ કુળની દુર્લભતા વિગેરે ઉપર છ મેટી કથાઓ, ૭-૪વિભાગ ચો ધર્મ કરતાં રોકનારા તેર કાઠીઆની " રાક ને ઉપદેશક કથા 03 આ દરેક વિભાગ જુદા જુદા બંધાવવામાં આવ્યા છે અને રે વિભાગની ભેળી બુક પણ બંધાવવામાં આવી છે. તેનું દહીંગ ધણું સુંદર કરાવવામાં આવેલ છે. આખી બુકની કિં. 1 ૩૧-૪-ર રાખવામાં આવેલ છે. ચરિતાવાળી ભાગ 3 જે. આ ત્રીજા ભાગમાં અમારી સભા તરફથી પ્રથમ ભેટ આ માટે છપાયેલા oi પૈકી પાંચ કે છ ચરિત્રો દાખલ કમાં છે. દરેક ચરિત્ર જુદા જુદા પણ બંધાવવામાં આવશે. વાલ રસીક જેન બંધુઓને આ બુકે ખરેખર આનંદ પિનાર છે. આવી બુકે આજ સુધીમાં બીજી બહાર પડેલ નથી . . .-- . , , , , : - For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir પુસ્તક ભંડારનાં વ્યવસ્થાપક તથા મુનિરાજ પ્રત્યે વિજ્ઞપ્તિ. શ્રી ત્રિષ િશલાકા પુરૂષ ચરિત્ર મૂળ, પર્વ પહેલું, શ્રી આ દિધર ચરિત્ર. બાબુસાહેબ રાયબુદ્ધસિંહ બહાદુર તા. એ વિરચંદભાઈ દીપચંદ સી. આઇ. ઇ. ની દ્રવ્ય રાખંધી સંપા મદદથી અમારી તરફથી બહાર પાડવામાં આવેલ છે અને બીનું પર્વ તૈયાર થવા આવ્યું છે. તેમજ આખું ચરિત્ર ( દશે પર્વ) એ સાહેબને આશ્રયથીજ બહાર પાડવામાં આવનાર છે. અને તેની એક નકલ દરેક પુસ્તક ભંડારમાં મુકવા માટે આપ વાનું તેમજ સંસ્કૃતના અભ્યાસી દરેક મુનિરાજને ભેટ આપવા નું મુકરર કરવામાં આવ્યું છે. તેથી વિનંતી કરવાની કે તેઓ સાહેબે પત્રદ્વારા મંગાવી લેવાની કૃપા કરવી. આ ગ્રંથ અચુ ત્તમ હવા સાથે ઘણું મોટા પ્રમાણવાળા ( 35000 કલેકને ) છે અને તે બનતી રીતે વિશોપ શુદ્ધ કરી નિણયસાગર જેવા પ્રેસમાં જેની ટાઈપપી છપાવવામાં આવે છે. જૈન બંધુઓને આ ગ્રંથ બહાર પડવાથી અસાધારણ લાભ મળવાનું છે. આ મંગાવનારાઓને પણ લગભગ બેઠી કિંમતેજ આપવાનું ઠરાવ્યું છે. પહેલા પર્વનું બાઇડીંગ સહિત 21) રાખવામાં આવે છે. જેનલીનું તેમજ સંખ્યાબંધ શબ્દનું જ્ઞાન જાળવવા માટે આ ગ્રંથ ખાસ ઉપયોગી છે. વિશેષ લખવાની આવક નથી. સામાયક ચિત્યવંદન સૂવાર્થ. સામાયક અને અત્યવંદનમાં વપરાતે સા અને સાહિત ગુજરાતી બાટા અરેમાં શીલા છાપમાં છપાવી આર તરફથી ના અાપી બાળવયવાળાને અ૫ કિંમતમાં લાભ આપવા માટે પ્રગટ કરવામાં આવેલ છે, જેનશાળા માટે તો ઈનામમાં આપવા માટે કિંમત માત્ર પણ આને રાખવામાં આવી પર દશ નથી એથી આપવામાં આવશે નહીં. આ લેનાર માટે એક આ રમવામાં આવે છે, બુક ને શર ર છે. બાવળાના અભ્યાસથી વધારે કિંમતની બુક નવી જ કે તેને માટે આ બુરું ખાસ છપાવવામાં આવી છે, કિંમત પણ 'ટોડી દીધી છે, For Private And Personal Use Only