Jain Dharm Prakash 1904 Pustak 020 Ank 06

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

૧૨૬
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ
શિવાય અન્યત્ર પણ ચક્ષુદ્રીના વિષય અનેક કારણેામાં પ્રવાં છે. માત્ર નેવાની અભિલાશાથી અનેક મકાને, અનેક જળાશયા, અનેક દેશે અને અનેક મહેલો માંડુના ચિરો બેવા ય છે. અને તેવાના આવેશમાં તે આવેશમાં અનેક પ્રકારના અનર્થ દંડ લગાડી, નિ'કારણ પ્રશંસા કરી,
નઓને તેવા આભમાં પ્રવર્ત્તવાની પ્રેરણા કરે છે; આ પણ ચક્ષુઈંદ્રીના પરવશમણાનું પરિણામ છે. નાટક ચેટક, ખેલ, તમાસા, ભાંડ ભવાઇ, ગા મનના જલસા ઇત્યાદિ પ્રસંગોમાં ચક્ષુદ્રીની આસક્તિઅે ગમનાગમન કરે છે અને ક્ષુદ્રી દ્વારા વિષયરૂપ વિશ્વની વૃદ્ધિ થવાથી મિથ્યાત્વ પુષ્ટ થો લીધે કર્મબંધના પ્રબળ દુભૂત નાટકાદિકને પણ શિખામણના કા રણભૂત કહી લોકોને અવળે માર્ગે દારવામાં આગેવાન થાય છે. ઇત્યાદિ અનેક પ્રકાર આંચક્ષુદ્રિયની આસક્તિ સૂચવનારા છે. જે મધ્યે ત્યના વિવેક ભૂલી જઇ તેમાં મગ્ન થઇ જાય છે તે ખરેખરા અન્ય છે અને એ પોતાના આત્મિકવિતને સ્મરણમાં લાવી એમના વિષય પની આસક્તિની પ્રબળતાને તજી દઇ લુઈને માત્ર રસના કાર્યમાં પ્રત્યુત્તાવે છે ઉપરાંત તેના નર્ક ઉત્તમ પુરૂષના મહામાગાના દર્શન કરવા રૂપ કાર્યને સિદ્ધ કરે છે તે ખરેખરા ધન્ય અને કૃતાર્થ છે,
-
છેલ્લી પાંચમી ઈદ્રી શ્રવણેદ્રી છે. એની આસક્તિવાળા પણ ધ્રાણે દ્રીની માફક ઓછી સંખ્યામાં દૃષ્ટિએ પડે છે, પરંતુ શ્રવણુપર્ડ સંભળાતા પ્રિય અપ્રિય શબ્દોમાં સમાન પરિણામવાળા મનુષ્ય કવચિતજ દૃષ્ટિએ પડે છે. શ્રવણેદ્રીના વિષયમાં આસક્ત થઇ વેશ્યાએ વિગેરેના ગાયના સાંભળવા જનારા પ્રથમતે માત્ર શ્રવણેદ્રીના વિષયનેજ સ્વીકારે છે પરંતુ પરિણામે તેના મેહમાં ધસી જઇ પાયમાલ થઇ જાય છે. એવી રીતે પાયમાલ થયેલા અનેક મનુષ્યે નજરે પણ પડે છે. ખીન્ન મુગ્ધજનેને એવા પાપી પ્રાણીઓ માત્ર ગાયન સાંભળવા માટે આકર્ષણ કરી ખેંચી જાય છે પરંતુ તેઓ પશુ પરિણામે તેના જેવી દશાનેજ પામે છે. ગાયનના જલસા વિવાદ્યાદિ પ્રસંગે કરાવીને મેટા રોડ઼ેરમાં તેમજ મારવાડ મેવાડ વિગેરેમાં તારા રૂપીઆના કાંકરા કરે છે. ઍમુંજ નહીં પણ અનેક વાતે દુર્ગતિએ જવાના કારણો શોધી આપી-મેળવી દઇ તેમના દલાલરૂપ થઇ દુર્ગતિએ જતાં તેને સંગાત કરનારા થાય છે. ત્રેતેદ્રીના વિષયમાં ગાયન શ્રવણાદ ભૂળ અનુયાન છે પરંતુ પ્રિય અપ્રિય જે શબ્દો કાને પડે તે ઉપરથી