Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
PROF
F
REGISTER B. NO. 156 VETERANPURRSAMASIPIRÍKSSS
કkey
૩.૪ નો પ્રકાર, સહિ૦
રિરિવું. चन दतं चित्तं जिनवाचनमभ्यस्तमखिलं । क्रियाकांड चंडं रचितमयनौ सुप्तसंसकृत् ।। अपस्तित्रं तनं चरणमपि ची चिरतरं । नचित्ते भावस्तुपवपनदत्सर्वमफलम् ॥ १ ॥
ઘાટ , श्री जैनधर्म प्रसारक सना,
વગર
| অনুগান্ধা - સંપદ્ધિ સરાક પઘ, રવિ કોય વિરક્તતા, ૩ શ્રાવક તરિકે ઓળખાતા જેનોની અમલ કરવા
OPASZOLOSGUESE RESEOSPIEGBACAFFALAENGIBABAEAAAPSALTLAENEOSPEG PERE
જેન કારામાં આવેલું તેજ, ૬ જાન સમાચાર
અમદાવાદ
એંગ્લો વલર પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ” માં નર ના રતનચંદ શરડીયાએ છાપું વીર સંવત ૨૪૩૦ શાકે ૧૮૨૬ સને ૧૮૦૪
* હા , સ્ટેજ ચાર આના કંડકાર:52નિree
eeee
K
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અમારા તરફથી છપાઈને બહાર પડી છે
ગુજરાતી પાંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર. શીલાછાપમાં મોટા અને લાઇનવાળા અક્ષરોથી પ્રથમ ભીમશી માણેક તરફથી છપાયેલ હતી તેવી અમારા તરફથી હાલમાં ઘણું વધારા સાથે શુદ્ધ કરીને છપાવવામાં આવી છે. પાકા ડાથી સુશોભિત બંધાવી છે. મિત ખાસ ઘટાડવામાં આવી છે, જેનશાળામાં તથા ઈનામને માટે રૂ. -૭-૦ પિતાને માટે ખરીદનારના રૂ. -૮-૦
જેના માટે જાહેર ખબર. શી જન તાંબર કોન્ફરન્સ તરફથી નીચે જણાવેલ ધંધાઓ અન94, પડતે સ્થળે શીખવા સાર સાથે બનાવેલી સંખ્યાના જેન (બર વિકા
ઓને સ્કોલરશીપ આપવામાં આવશે પિતે શીખવા ધારેલા ધંધા માટે જોઇતી લાયકાતનાં સર્ટીફીકેટ બને તે અરજી સાથે નીચેને સરનામે મોકલવા
હાલમાં મંજુર થયેલી માસીક સ્કોલર
સંખ્યા. રૂપીયા. કુખેઝીટર ફેરિટાઇપ યાની રસાયણ ક્રીયાથી પુસ્તકે
પવાની રીત. હ૧ીઆનું કામ બુકીપીંગ ઈંછ
ટાઈપ રાઈટીંગ ઘડીગળ દુરસ્ત કરવાનું ફામ ગીધેટ કરવાનું કામ રબર સ્ટેમ્પ બનાવવાનું કામ
મેટાં શહેરોમાં જુદા જુદા પદાર્થોની ફેરી કરવાની ઇચ્છા રાખનાર ખાત્રી આપ્ટેથી રૂ.પ-૧૦ સુધીને માલ ધરાવી આપવાની સુવડ કરી . વામાં આવશે વધુ ખુલાસા માટે નીચેને સરનામે પત્ર વ્યવહાર કર.. સરબાર
આ જન તાંબર કોન્ફરન્સ ઓફીસ.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
श्री जैनधर्म प्रकाश
છે કે હું
દાહો - મનુ જન્મ પાણી કરી, કરવા જ્ઞાનવિકાશ;
નેહસુન ગિ કરી, વાંચો જેનપ્રકાશ.
કે
Yકે છે
-
--
-
પુસ્તક ૨૦ મું. શાકે ૧૮ર૬ રાં, ૧૯૬૦ ભાદ્રપદ અંક ૬ ઠે.
संपटन्दि सूचक पद्य.
(હરિગીત) જુઓ જગ્નના સહુ ધર્મ જેમાં, જનધર્મ પ્રચંડ છે, વળી ગાનનો ભંડાર ભરપુર, ગુપ્ત ગ્રંથ અમૂલ્ય છે; અલ્ય આવા ધર્મને આળસ તજીને ઉર ધરો, સુપ ધરી જેને તમે જિન ધર્મની રક્ષા કરે. ૧ ઉત જે સર્વદા સર્વ સ્થળે દોસતો હતો, વળી મા પ્રજાના પ્રભાવે અતિ શોભિત જે હો; કુસંપ ત્યાં આવી ન જો તમે દિલમાં ધો સુપ ધરી જેને તમે જિન ધર્મની રક્ષા કરે, ૨ તને નાતિથી ભરપુર છે, હિંસા થકી વળી દૂર છે, અમૂલ્ય તત્વોથી ભર્યા જે જ્ઞાનમાં અતિ એ છે; મન કા છોડી હામ ધરીને, ધર્મ આ દિલ ધરો, સુરાપ ધશે જેને તમે જિન ધર્મની રક્ષા કરે, ૩ નિજ ધર્મ શું છે તે ન જાણે આજના યુવાનીયા,
૧ આજના=
13
ના
.
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ. કુટુંબ:લેશ કરવા તે આજ્ઞા કરે તેને શિરસાવંચ ગણી માત્ર કામારાને--
કવિ પૂ કરે છે. કેટલાક સવવાન ગણાતા કોલી કે અભિમાની માગસો આમાંને કેક સ્વભાવને વીકાર કરતા નથી, પરંતુ તે કાંઈ કામ વાસના અથવા તો સ્પશદિન વિરતપણાથી નહીં પરંતુ વિષયને બદલે કાયની પુછતા હોવાથી. તેથી તેઓ પ્રશંસાપાત્ર નથી પરંતુ જે સ્ત્રીશરીરના અશુચિપણને વિચારી, તેના સ્વાભાવિક દુર્ગણોને લક્ષમાં લાવી, સ્ત્રીસેવનથી થતી પારાવાર હિંસાને સ્મરણમાં રાખી, કર્મબંધના પ્રબળ કારણ બૂત તેને ગણી રપબિયને વિષયથી વિરામ પામે છે એટલે કે તેની આ રકાને વિજ છે તે પુરૂને ધન્ય છે, તે પ્રશંસનીય છે કે એક
તારી રહારથી ઘટાડનારા છે. - રર ઈદીના સંબંધમાં વિચાર કરતાં-ચારે બાજુ દા કરીને જોતાં અનેક મનુ જ્ઞાનીમાં ગણતાં હતાં અને ડહાપણદારમી પંકિતમાં મુકાયા છતાં ભક્ષાભવનો વિચાર કરતા જણાતા નથી, પયાયિને વિચારતા નથી, સ્વલ્પ રામમની તૃપ્તિને માટે અનંત જીવોનો વિનાશ કરતા શંકાતા નથી, અનેક ના વિનાશના કારણભૂત રાત્રિભોજનને વગર અડચણે સ્વીકારે છે. પુટિના હેતુ માટે અભણ પદાર્થથી બનેલા છેજ નિઃશંકપણે વાપરે છે, કેટલાક મદિરાપાન કરે છે, કેટલાક સડવોટર, લેમોનેડ, આઈસક્રીમ તેમજ બરફ વિગેરેમાં જીવાદિકને અથવા અભક્ષનો અરવીકાર કરી ખુશી થતા થતા વાપરે છે અને પાના બિલ પર ભોક્તા માને છે, અનંતકાય કંદમૂળાદિકના છેદન ભેદ માત્ર બાઈડીઅાજની-સ્વલ્પ સમયની-તૃતિ માટે કરે છે કે કરાવે છે અને તેમાં રહેલા અનંત જીવોના વિનાશ માટે અનેક વખત વિવાણીમાં અવગત થયેલું હોવા છતાં તેને માટે આંખ આડા કાન કરી બીજને અધ્યા માપણાનું ભાન કરાવે છે. એવી રીતે સેંટીને લુપણથી છવ વિનાશની મા રાખતા નથી. આ અસાર સંસારમાંથી ઉંચા આવવા માટે ભવભ્રમણ માડવા માટે જેમ બને તેમ રસેની આસકિત ઓછી કરી માત્ર દેહના નિાિ માટે પોતાના શરીરને અનુકુળ પચ્ચે બરાક લેવો એટલી જ જરૂર છતાં તે વાત તદન ભૂલી જ, ભક્ષાભલા કે પિચાપ વિવેક રહિત થઈ રરોદીના વિષયમાં આસકા થઈ જાય છે તેઓ ખરેખરા અધન્ય છે. ધન્ય છે તે પુરો છે કે એ રાજ્ય વિવેકને સ્મરણમાં રાખી આ શરીરને માત્ર ભાડા તરિક આહાર આપી તેનું સંરક્ષણ માસ કરે છે; પુષ્ટિ કરતા નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિષય ઉપાય વિતતા,
૧૨૫ દ્વારા ઈદીના વિષયમાં આ પ્રાણીઓની સંખ્યા સ્પર્શતી રહેંદીના આસકત મનુને પ્રમાણમાં બહુ ઓછી મળી આવે છે, પરંતુ જેટલી સંખ્યા મળી આવે છે તેટલી માત્ર રવાના સુગંધ સુખને માટે પારાવાર પુપાદિકનું મર્દન કરે છે. સુગંધી દ્રવ્ય અનર, ફુલેલ, સેન્ટ, પિમેટમ, લવંડરાદિકમાં પૈસાના કાંકરા કરે છે અને પિતાને ભેગી ભ્રમરની ઉપમા લાગુ કરે છે, પણ શામરની પ્રાણવિનાશ દશા શાથી થાય છે તેને સંભારતા નથી તે સિવાય બાકીના મનુ પણ અશુચિ સ્થાનમાં દુર્ગધ આવતી જોઈ નાક માંડે છે, મુખ આ લુગડું રાખે છે પણ પિતાના શરીરમાં શું ભર્યું છે અને પોતાના શરીરમાં નવે દ્વારમાંથી નિરંતર કે પદાર્થ વહ્યા કરે છે તેનું સ્મરણ કરતા નથી તેમ એ અશુચિ શરીરવાળી સ્ત્રીઓને સેવનમાં તત્પર થનાં દબંધી પદાર્થ ખરેખર શું છે તેને તો ભૂલી જ જાય છે. આ બધી ઘાદાની આરાકિાલાળી રિથતિ છે તેથી ઉત્તમ મનુષ્યોએ તે જેના વિના રાખે રખે નિયા થઈ શકે તેમ છે એવા પ્રાણીના વિષયથી વિરક્ત થઈ સ્ત્રી આદિકના શરીરને જ અશુચિ ભાવનાનો વિષય કરી જે પ્રકારે સંસારરહિ ન થાય તે પ્રવર્તવું જોઈએ.
ગરા ઇદીના વિશે તો જગત્ બધાને પરાસ્ત કરેલું દૃષ્ટિએ પડે છે. ઉના ઝણકાર કરતી માર્ગમાં ચાલી જતી રૂપલાવણ્યવતી લલના કોની દછિનું આકર્ષણ કરતી નથી તે શોધી કાઢવું મુશ્કેલ પડે છે અર્થાત એવે પ્રસંગે તેના પર દષ્ટિ તેના પર ફેંકી તેને શારીરિક અવયવોનું, તેના વસ્ત્રા ભેળાનું અને તેની મોહર લાગતી ચાલનું નિરીક્ષણ નહીં કરનારા પ્રાણીઓ. જવલે’ નતેરે પડે છે. અનેક મો એવે પ્રસંગે પોતાની વિષયરૂપ વિષે બરેલી દઇ તેના પર વારંવાર ફેંકી તેમાંથી પણ વિશ્વનું જ આકર્ષણ કરે છે અને વધારે વિજય બને છે. એ વારંવારની ટેવ પડવાથી પછી કોના સામી દદ કરવી કે કાના અંગોપાંગને નિરખવા તેના વિવેકને ભૂલી જઈ પિતાના
અંગત સંબંધવાળી સ્ત્રીઓ કે જેના સામું વિષયવાળી દષ્ટિએ જોવાનું કે લોકિકમાં પણ વન્ય ગણાય છે તેના સામું જુએ છે, વિદ્યાગુરૂની સ્ત્રી, શેઠની શી, રાની રાણી કે મિત્રની સ્ત્રી જેના; સામું પૂજ્યબુદ્ધિજ ધરાવની જોઈએ તેના સામું પણ વિષય બુદ્ધિવાળી દ્રષ્ટિથી જ જુએ છે, જેને માટે પોતાના આત્માની સાક્ષી બસ થાય તેમ છે. સ્ત્રી ચક્ષુદ્રિીના પળ વિથ કારણ હોવાથી તેને મુખ્યપણે બતાવવામાં આવી છે તે
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૬
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ
શિવાય અન્યત્ર પણ ચક્ષુદ્રીના વિષય અનેક કારણેામાં પ્રવાં છે. માત્ર નેવાની અભિલાશાથી અનેક મકાને, અનેક જળાશયા, અનેક દેશે અને અનેક મહેલો માંડુના ચિરો બેવા ય છે. અને તેવાના આવેશમાં તે આવેશમાં અનેક પ્રકારના અનર્થ દંડ લગાડી, નિ'કારણ પ્રશંસા કરી,
નઓને તેવા આભમાં પ્રવર્ત્તવાની પ્રેરણા કરે છે; આ પણ ચક્ષુઈંદ્રીના પરવશમણાનું પરિણામ છે. નાટક ચેટક, ખેલ, તમાસા, ભાંડ ભવાઇ, ગા મનના જલસા ઇત્યાદિ પ્રસંગોમાં ચક્ષુદ્રીની આસક્તિઅે ગમનાગમન કરે છે અને ક્ષુદ્રી દ્વારા વિષયરૂપ વિશ્વની વૃદ્ધિ થવાથી મિથ્યાત્વ પુષ્ટ થો લીધે કર્મબંધના પ્રબળ દુભૂત નાટકાદિકને પણ શિખામણના કા રણભૂત કહી લોકોને અવળે માર્ગે દારવામાં આગેવાન થાય છે. ઇત્યાદિ અનેક પ્રકાર આંચક્ષુદ્રિયની આસક્તિ સૂચવનારા છે. જે મધ્યે ત્યના વિવેક ભૂલી જઇ તેમાં મગ્ન થઇ જાય છે તે ખરેખરા અન્ય છે અને એ પોતાના આત્મિકવિતને સ્મરણમાં લાવી એમના વિષય પની આસક્તિની પ્રબળતાને તજી દઇ લુઈને માત્ર રસના કાર્યમાં પ્રત્યુત્તાવે છે ઉપરાંત તેના નર્ક ઉત્તમ પુરૂષના મહામાગાના દર્શન કરવા રૂપ કાર્યને સિદ્ધ કરે છે તે ખરેખરા ધન્ય અને કૃતાર્થ છે,
-
છેલ્લી પાંચમી ઈદ્રી શ્રવણેદ્રી છે. એની આસક્તિવાળા પણ ધ્રાણે દ્રીની માફક ઓછી સંખ્યામાં દૃષ્ટિએ પડે છે, પરંતુ શ્રવણુપર્ડ સંભળાતા પ્રિય અપ્રિય શબ્દોમાં સમાન પરિણામવાળા મનુષ્ય કવચિતજ દૃષ્ટિએ પડે છે. શ્રવણેદ્રીના વિષયમાં આસક્ત થઇ વેશ્યાએ વિગેરેના ગાયના સાંભળવા જનારા પ્રથમતે માત્ર શ્રવણેદ્રીના વિષયનેજ સ્વીકારે છે પરંતુ પરિણામે તેના મેહમાં ધસી જઇ પાયમાલ થઇ જાય છે. એવી રીતે પાયમાલ થયેલા અનેક મનુષ્યે નજરે પણ પડે છે. ખીન્ન મુગ્ધજનેને એવા પાપી પ્રાણીઓ માત્ર ગાયન સાંભળવા માટે આકર્ષણ કરી ખેંચી જાય છે પરંતુ તેઓ પશુ પરિણામે તેના જેવી દશાનેજ પામે છે. ગાયનના જલસા વિવાદ્યાદિ પ્રસંગે કરાવીને મેટા રોડ઼ેરમાં તેમજ મારવાડ મેવાડ વિગેરેમાં તારા રૂપીઆના કાંકરા કરે છે. ઍમુંજ નહીં પણ અનેક વાતે દુર્ગતિએ જવાના કારણો શોધી આપી-મેળવી દઇ તેમના દલાલરૂપ થઇ દુર્ગતિએ જતાં તેને સંગાત કરનારા થાય છે. ત્રેતેદ્રીના વિષયમાં ગાયન શ્રવણાદ ભૂળ અનુયાન છે પરંતુ પ્રિય અપ્રિય જે શબ્દો કાને પડે તે ઉપરથી
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૭
વિષય કપાય વિરક્તતા, સગવાને ખાધીન થઈ જઈ ક્રોધાદિકને જ આપવું તે પણ કેટલેક દરજે આ ઈદ્રિયને વિષયની આસક્તિનું જ પરિણામ છે. પ્રથમ તો પ્રિય છે અને પ્રિય જે શબ્દો કવિવરમાં પડે તેના પર સમભાવે વિચાર કરે જોઈએ અને પછી રે પ્રદર્શિત કરવાની આવશ્યકતા જાય તો આત્માને પિતાના સ્વભાવમાં સિથત રાખી માત્ર ઉપરથી રોજ તેષાદિ બતાવવા જોઈએ જેથી આત્મા પુષિત ન થાય અને કર્મને બોજો ન વધે. વળી કોઇના અપવાદળી–દારોપણની ગુહ્ય વાત શ્રવણગત થાય તો તેને હૃદયમાં એટલી બધી ઉંડી ઉતારી દેવી જોઈએ કે જે શોધી પણ ન જડે, પરંતુ પામરજનની જેમ એની દશા ધારણ ન કરવી જોઈએ કે સાંભળેલી વાતમાં ટકા ચડાવી તરતજ રિચાનું સારવાદન કરતો હોય તેમ રસિકો બીજાઓની પાસે તેને પ્રકાશિત કરી દેવામાં આવે. આ દશા મારની છે કે જેના પેટમાં ભીર ટકતું નથી; ઉત્તમજનો તે એવા ગંભીર હોય છે કે તેના હૃદયનો કઈ પારજ પામી શકે નહીં અને કોઈના અપવાદવાળી હકીકત પોતાની ખાવવાળી હોય તો પણ તે જોવાને માટે જન્મથી મૂકની જેવા તેઓ મુંગા હાય છે. પારકા ના અથવા છતાં અપવાદ સાંભળી તેના પર વિપાર કરશે અને તે કહેવાથી સામા માણસને હાનિકારક થશે એવી શંકા રાખ્યા સિવાય બીજા પારા પ્રકાશિત કરવા એ સજનનું ભક્ષણજ નથી. આ શ્રવણેદિયન પ્રાસંગિક વિષય છે. મારાંશ એ છે કે-જીભને જેમ સારા સારા સ્વાદ ચખાડી તૃપ્ત કરવાની ધારણા પરિણામે નિષ્ફળ જાય છે તેમ શ્રીને પણ મનેz શબ્દોનું શ્રવણ કરાવી તૃપ્ત કરવાની ધારણા નિકૂળજ જવાની છે એમ માની ઉત્તમ પ્રાણીઓએ તેવા પ્રકારને પ્રયત્ન છેડી દેવો અને સહેજે કર્ણમાં આવી પડતા શબ્દોનું સહજ બુદ્ધિએજ ગ્રહણ કરી તેને વિકારને અનુભવો નહીં. જેઓ એવી વૃત્તિ ધરાવે છે તેઓ ખરેખરા ધન્ય છે. તેઓ તે મહાન પુરૂષોના ગુણાનુવાદ સંભળાવી સંભળાવીને શ્રવણેકીને એવી તૃપ્ત કરી નાંખે છે કે જેથી પારકા અવર્ણ
૬ શ્રવણું કરવાની રૂચિ પણ તેને ઉભવતી નથી; તે સાથે શંગારીક શબ્દોનું છે તેવા ગાયનાદિકનું શ્રવણ તો તેને વિષપાન જેવું લાગે છે. જેઓ આવી વૃત્તિથી વિપરીત વર્તન ધરાવનારા છે તેઓ ખરેખરા અધન્ય અને અકૃતાર્થ છે.
ઉપર પ્રમાણે પાંચે ઈક્રીએના વિષય સંબંધી વિવરણને લક્ષમાં
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જનધામ પ્રકાશ લઈને ૧૩ પ્રાણીઓએ આગરાળી અથવા પી કે આધિન કરનારા પ્રાણી તરફ કરી વિરકતત્તિ ધરાવવામાં આવે છે તેવી માં ના વિષય નરક પણ વિરકતા ધરાવતી અને જે પ્રકારે આ દુ:ખાથી ભરેલા સંસાર રામુદ્રમાં વિશેષ પરિમણ કરવું ન પડે. સહેલાઈએ - તો પાર પામી શકાય તેવી આચરણ આચરવી કે જેથી આ અમૂલ્ય મય જ માની સાકહ્યતા થાય.
ઇદ્રીઓના વિષયની જેવું અથવા તેથી પ્રબળ રાગાર જમણનું કારણ કષાયની પરવશતા છે. અનેક પ્રાણીઓ તેના પરપણાથી ચારે ગતિમાં પરિભ્રમણ કરી દરેક ભવમાં અસહા-અક-દુ:ખને રાન કરે છે તોથી હવે પછી તેનું કાંઈક વિવરણ આપવામાં આવશે અને આ વિષયની વૃત્તિ પણ ત્યારે જ ગણવામાં આવશે પરંતુ આ ઉપર કહે શિવરણ માંગી દરેક વાચક બંધુઓ જે તેનું મનન કરશે તો જરૂર તેમનું ચિત્ત થોડેઘણે અંશે પણ ઈદ્રીઓના વિષયની આસકિતથી વિરામ પામો, રાજ્યમાં તેને માટે પોતે પણ આ લેખકની વિજ્ઞપ્તિ છે.
श्रावक तरीके ओळखाता जैनोनी अमल करवा योग्य फरजो. યા શ્રાવક ધર્મનું રણ. (પાપસ્થાન પરિવર્જન)
સર્વ પાપપંકને પખાળને કર્મ સંબંધથી અનાદિ અલીને આત્માને નિમળ કરવા પરમ પવિત્ર પરમાત્મ (કરૂણાળુ) પ્રભુએ પાપનું સ્વરૂપ યથાર્થ સમજી તેને જેમ બને તેમ સાવધાન થઈ ત્યાગ કરવા ફરમાવ્યું છે. તે પાર મલીન અધ્યવસાય જનિત હોવાથી અસંખ્ય જાતિનું નાં જ્ઞાની પુરુષોએ સ્વલ બુદ્ધિને સમજવા માટે તેને ૧૮ પાપસ્થાનમાં સમાવેશ કરી જણાવ્યો છે. તે ૧૮ પાપસ્થાનના નામ આપણે પ્રાય: પ્રતિદિન મુખથી ઉતા ચાલતું
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવક તરીકે ઓળખાતા જનેની ફરજે. ૧ર૦ છે મિક: દે છેતેનું યથાર્થ સ્વરૂપ સમજવામાં આપણે બે- પથાર્ છીએ અને તેથી આપણું તેવું બોલવું પોપટના રામ જેવું ક કુંભારના છિદક જે થાય તેમાં કંઈ નવાઈ જેવું નથી. આપણું બે સાધક થી આપણે તે તે પાપના બેજાથી મુક્ત થઈએ તેમ તે તે પાપા બરાબર સમજી લયમાં રાખી સાવધાન થઈ તેને સચોટ ત્યાગ કરવાની જરૂર છે.
(1) પહેલે પ્રાણાતિપાત:–પાંગ પંકિયો, મન વચન અને કાયા, ધાધારા અને આયુષ એ દશ !ાગે કે તે દશા પ્રાણો માંહેના ગમે તેટલા પાળને ધારણ કરતા પ્રાણીઓ (એ દિયથી પંચંદ્રિય પર્યત) નો અતિપાત એટલે વિનાશ કરવો એટલે નખના કે અનગના પ્રમાદને પરવશ થઈ પ્રાણી વર્ગને પીડા ઉપજાવી ચાવત તેમનો તપ કરવો તેનું નામ પ્રાણાતિપાત કીએ. સર્વ પ્રાણી વર્ગના પ્રાણોને પોતાને પ્રાણ જેવી પ્યારા લેખી માની તેમને બિલકુલ કિલામણા ને મહાત્માઓ કરતા નથી તે દમનશીલો પાપાજ (ાપનું ધાર) બંધ કરી દેવાને આત્માને મલીન કરતા નથી. કોઈ પગ પાણી પીડા કરવાને આપણને હક નથી. પોતપોતાને પ્રાપ્ત થયેલા પ્રબો ધાર કરના રાવે જ સુખ માને છે -વાં છે છે. તેમના પ્રાપ્ત થયેલા પ્રાણોને અપહરી તેમને સુખ અંતરાય કરો ચાવત તેમના પ્રાણ લેતાં જે પરમ અસમાધિ ઉપકાવવી તે તત્વથી વિચારતાં પિતાના ભાવિ દુઃખનું મૂળ- કારણ છે.
() બીમૃષાવાદ-પા કહેતાં મિથ્યા વા અસત્ય અને વાદ એટલે પદનું તે અરાત્ય બેલનું બિમા-વિના જન-અસંબદ્ધ ભાષણ કરવું,
પરને હિન ન થાય તેવું વિચાર્યું અપ્રિય કટુક બેલવું તે મૃષાવાદ કહેવાય. કદાહ વડે સત્ય-ધર્મ વિરુદ્ધ ભાષણ કરી સ્વપક્ષ સ્થાપન કરે તે મહા મૃાદ સમજવું. - સાધુ શ્રત અંગીકાર કર્યા છતાં કદાગ્રહવડે જે આવું મહા અસત્ય
બોલે છે -- છે ને ભ્રષ્ટાચારી મહા મૃાવાદી સમજવા. અસત્ય બેલવાથી દાળ અવગણે છે અને રાત્મ, હિતને મિત ભાષણ કરવામાં ઘણુ ગુણો છે, છતાં વસુરાજની જેવા કેટલાક મૂઢ જીવે ખોટી દાક્ષિણ્યતામાં દોરવાઈ જ ભિવ્ય લોકપ્રવાહમાં તણાઈ પોતાના આત્માને ભારે જોખમમાં ઉતારે છે તેમજ કેટલાક મામનિટ માનવે તે કેવળ મિયા માનના ભાર્ય
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૦
શ્રી જૈનધએ પ્રકાશ,
પેતાનું કહ્યુ સાચું કરી દેખાડવા ખાતર મિથ્યાવાળ રચી પોતેજ મા કષ્ટમાં ઉતરે છે, એટલુંન્ટ નહિ પણ બીજા મુખ્ય મૃગલા જેવા ભેળા જનેને વાગાડ બરથી જમાવી મહા સક્લેશમાં ઉતારે છે. કાઇક કરલા નર રહેજ તટસ્થ વૃત્તિધારી શ્રી વીતરાગ સર્વનુ વચનને અનુસરી સ્વહિત સાચવી શકે છે. તેવા દુર્ધર સત્યત્રતને ધારણ કરનાર સત્ત્વવત નરાના જેટલા વખાણ કરીએ તેટલા એછા છે, તે ઉત્તમ આયવા શ્રી કાલીકાચાર્ય મહારાજની પેરે સર્વત્ર સુખ યશવાદ પામે છે, દેવતાઓ પણ તેની હોંશે સેવા બજાવે છે; યાવત્ અનંત સુખ સંપત્તિને સ્વાધીન કરે છે. જે માશયે પ્રાણાંતે પણ અસત્ય વદતા નથી તે સત્ય માર્ગ વતા નથી તેઓ અંતે અવશ્ય અક્ષય સુખ પામે છે. દુર્ધર સત્યવ્રત ધારણુ કરવા ઇચ્છનાર સદાશયે નિરંતર ઉપદેશમાકાર શ્રી ધર્મદાસણ મદ્યારાજે ઉપદેશ માળામાં કથેલી નીચેની ગાથા સરહસ્ય યાદ કરી રાખવી ધટે છે.
गरं निउधो, कज्जावडिअ अगव्य अमतृच्छं; पुत्रि महसंकलिअं, मणिअं जं धम्मसंजुत्तं १
પરમાર્થ એ છે કે રાય–પ્રિય સત્પુરૂષે સત્યના લાભની ખાતર કંઇ પણ ભારણ કરતાં આટલી સરતે ખાસ ખ્યાલમાં રાખવી નેગે. પ્રથમ તે જે વચન હતું તે મિષ્ટ (સામાને ગમે તેવુ મિહાશવાળુ) ૮ મેલવુ પણ કટુક (સામાને ઉલટા ખેદ ઉપનવે આવું કઠાર) ભાષણ ન કરવુ. તે પણ ન્યાય યુતિથી સામાના દીલમાં ઉતરે-તેને પરમાર્થ તેનાથી ગ્રહણ થઈ શકે તેવી ચતુરાઇથી ઉચ્ચરવુ. તે પણ ોઇએ તેટલુજ પ્રમાણેાપેત પણ સામાને અંતે અભાવ કે અરૂચિ પેદા કરે તેટલુ બધુ હદ બહાર જપવું નહિ. તે પણ પ્રસંગને અનુકૂલ અર્થાત્ ચાલતા વિષયને લાગુ પડતું પણ અતિપ્રસંગ વિષયાંતર થઈ ન જાય તેવું ઉપયોગ પૂર્વક ખેલવું. અર્થાત્ ખાસ જરૂર જણુાય તેટલુજ મિત ભાષણ કરવું. તે પણ ગર્વ- અહંકાર રહિત યોગ્ય આદરથી પોતાની જ વિચારીને ખેલવું, પણ મદાંધ થઈને મદના તારમાં જેમ આવે તેમ નહિં, તે પણ ભેા મહાનુભાવ ! શેષ દેવાનુપ્રિય! ભે ભદ્રે ! ઇત્યાદિક સામાના ચિતને સેલાવે તેવા સંબોધન પૂર્વક વધુ પમ્ જેમ તેમ તુકારાદિક અથવા અનિષ્ટ સઁએાધનથી નહિ. તેણે પૂર્વે (ભેટ્યા પહેલાં) પરિણામ વિચારીને એટલે આમ એલવાથી પ્રાય: આવાજ પરિણામ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવક તરીકે ઓળખાતા જનોની ફરજે
૧૩૧
આવશે એમ બુદ્ધિના બળથી વિચારીને વધવું પણ સહસા પાછળથી વિમાસવું પડે તેવું ન બોલવું. તે પણ પૂર્વાપર કઈ પણ રીતે ધર્મને બાધક ન આવે કિંતુ વીતરાગ-વચન સાપેક્ષા હેવાથી એકાંત (નિશ્ચયથી) રસગુણી પુષ્ટિ કરે તેવું જ વચન વિવેકવડે વિચારીને જ વદવું કેમકે સાપ (વીતરાગ ગિનનું રહસ્ય વિચારી લલચમાં રાખી) વદનારનેજ સદા સુખ છે. તેનો વ્યવહાર તેથી સાચે છે; અને વીતરાગ વચનને અનાદર કરી નિરપાપા (સ્વછંદતાથી) વર્તનાર અર્થાત આપ મતે બોલનાર અને ચાલનારને વ્યવહાર માટે હોવાથી તેને સર્વતઃ હાનિ છે. આપ્ત (સર્વાBil) ના લગ- અથાર્થ અનુસર્યા વિના કદાપિ કોઈ પણ જીવનું કલ્યાણ થયું નથી તેમજ થવાનું નથી. એમ રામ રાહદય સજજને સદા તેને જ અારશઃ અનુસરવે સાવધાનતા ધારે છે; એક ક્ષણ પણ પ્રમાદ સેવતા નથી. કદાચ તત આગરી શકતા નથી અર્થાત્ આkત ઉપદિષ્ટ માર્ગને યથાર્થ અમલ કરી શકતા નથી તો તે માર્ગની દઢ શ્રદ્ધા સાથે શુદ્ધ પ્રરૂપણા કરવા ચૂકતા નથી. પ્રમાદ પરવશ પ્રાણીને આ પંચમ કાળમાં શુદ્ધ પ્રરૂપણ માણાં સુધી કરવી એ ઓછું દુષ્કર કામ નથી. કેમકે તેમ કરતાં અર્થાત
સ્વરૂપ યથાર્થ પ્રકાશમાં દોષ રવાભાવિક રીતે મહદય શ્રોતાજનોને ગટપણે રામ જાય છે, છતાં દુર્ધર ભાનનું મર્દન કરી આવી વિશુદ્ધ કિરૂણા કરી રાજ (નાની રાની) વાત નથી. આનું નામ સંવિ પક્ષીપણું કહેવાય છે. તેને ધારણ કરનાર વર્ગ શુદ્ધ સંવિણ (યતિ) ધર્મને રોવનારા શાશયને બહુ રાગી હોય છે. શાસ્ત્રકારે મેક્ષના ત્રણ માર્ગ કહ્યા છે, તેમાં પહેલો શુદ્ધ યતિ માર્ગ, બીજો શુદ્ધ શ્રાવક માર્ગ અને ત્રીજો સં. પિન પક્ષી માર્ગ. ઉપર બતાવેલા મૃષાવાદથી તે ત્રણે વર્ગવાળા અત્યંત બીધેલા હોય છે. આપણા સર્વના હૃદયમાં તે પવિત્ર સત્યવ્રત સદાને માટે વસો! અને મહા દુટ પૃપાવાદ નામે મહા દેવ આપણ સર્વથી નિરંતર દૂર રહો.
(૩) રીતે અદત્તાદાન–અદત્ત એટલે નહિ દીધેલાનું, આદાન એટલે ગ્રહણ કરવું તે-બેટા ઇરાદાથી પરાઈ વસ્તુનું ઉચાપત કરવું તે ત્રીનું પાપથાનક ગણાય છે. ચોરી ન કરવી, કરનારને સહાય આપવી કે ચોરાઉ કરતું લોહાર થી યા સંધરવી, કુડાં માનમાપાં કરી, સારી નરરતી વસ્તુને ભેળ સંભેળ કરી પરને દવાવિશ્વાસઘાત કરવો, દાણચોરી કરવી વિગેરે એ પાપસ્થાનકમાં સમજવું, ચોરીને માલ છીંકે ચડે નહિ,
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩ર
શ્રી જેનધર્મ પ્રકાશ. ચોર જપીને બેસે નહિ, અનિશ ભયાતુર રહે, રાજ્યદંડાદિક અનેક દે પ્રગટે અને પરભવમાં ગધેડાદિકના બીચ અવતાર પામી પારકું દે તાળવું પડે; માટે સુથાવક સદા તેથી કરતો ચાલે, રાજદિક સર્વ તેની પ્રતીતિ કરે, વ્યવહારમાં ખલના ન પામે, બીજા પણ તેને દેખી ધર્મ પામે અને પર વમાં પ્રાયઃ મવર્ધક દેવ તરિકે ઉત્પન્ન થાય.
(૪) ચોથે મિથુન–મિથુનક્રિયા (દેવ મગ કે તિગ રાંધી વિપણ ક્રીડા કરવી તે ) ચોથું પાપસ્થાન છે. કિં પાકો ફળની પર પથમ તે તે બિટ વાગે છે પણ પરિણામે વિરસ છે. યાન પોતાના રાનગરિ પર
ને અપહેરે છે. જગતમાં વિવેકાકળ બની સારવાર બોલાય છે. હા, લંપટ અને નાદાની પતિમાં ગણાય છે. વિપદને પરાશ થઈ અંત રાવણની જેમ ખુવાર થાય છે. તેને જ વશ કરનાર શ્રી રામચંદ્રની પરે જયશ્રી વરે છે, સુદર્શન શેઠની જેમ શાસન દીપાવે છે અને અ છત ફળી મેળવી પરભવમાં પરમ સુખ મેળવે છે; માટે ઉકત પર સ્થાન આદરથી ના દે..
(૫) પાંચમે પરિગ્રહ–ધન ધાન્યાદિક વસ્તુઓ વિષે પરિ (રસમસ્ત પ્રકારે ) ગ્રહ ( આગ્રહ, મૂછો, મતલ ) તે પાંચમું પાપરા પરિણામે મહા અનર્થકારી છે. લમી આદિકમાં અપરિમિત લોભથી અનેક વખત મહા કષ્ટ વેઠવાં પડે છે. બહુ પાપ એવી પશે મેળવી તેમાં અત્યંત મ રાખી ભરવાથી કણિધર આદિકના અવતાર પામી પરને બહુ ત્રાસદાયક નીવડી અંતે અધોગતિ પામે છે; માટે અતિલોભ તજી અવશ્ય સંતાપ ભજવો, જેથી આ ભવ અને પરભવ સુધરી શકે.
(૬) છÈ કોધ–ક્રોધ ( ગુસ્સે થઈ પર આક્રોશાદ કરવા તે ) જ્ઞાનીઓએ કૃશાનું એટલે અગ્નિ સમાન કહ્યો છે. જ્યાં તે પ્રગટે છે ત્યાં ગુણ સાફ કરી આગળ સામાને લાગી બાળે છે; પણ જે ઉપશગ જ બેગ મળે તો આગળ વધી બીજા (ઉપશમ-હમાવંત) ને નુકશાન કરી શકે નથી. અર્થાત્ ક્રોધને વારવાને ખરો ઉપાયજ ઉપશમ ભાવ છે. કહ્યું છે ?
ક્ષમા સાર ચંદન રસે, રિચે ચિત્ત પવિત્તઃ દયા વેલ મંડપ તો, રહે લહે સુખ સિત્ત, ૧ દેત ખેદ વજત ક્ષમા, ખેદ રહિત સુખરાજ; ઈમેં નહિં અચરિજ કી, કારણે સર કાજ. ૨
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવક તરીકે ઓળખાતા જેનોની ફરજે. ૧૩૩ માટે શાંત સુખના અથ જીવે બેદરહિત ક્ષમા ગુણ ધારી સ્વપરનો દિપકાર કર્યા કરો.
() સાતમે માન–અહંકાર, અભિમાન, મદ આદિ તેના પર્યાય છે. કોટનગરે જતાં માનરૂપી મેટો પર્વત આડો આવે છે-નડે છે, નમ્રતા તેને વેણી જેમ ભેદ કરી નાંખે છે. આથી રાવણ દુર્યોધન જેવા પાયમાલ મી; માન રા ગુનો ભંજક છે, માટે માન મૂકી વિનયને ભજવો.
(૮) આ માયા– દંભ, છળ, પ્રપંચ, કપટ વિગેરે તેના પર્યાય છેદંગા માણસ છે દેપો અને લોકમાં પિતાને માન મરતબા ધારા મેધ છેએ ‘દ કોઈ રાગ નહિં, એ ન્યાયે પાપનો ઘડો
વાથી કાર પામી રંગાવાય છે, તેનો પછી કઈ વિશ્વાસ કરતું નથી, તે કણીની સર્વ ધર્મ ક્રિયા પણ નિષ્ફળ થાય છે, માટે વક્રતા તજી સરળતા ભજ મને શુદ્ધ કરવું. ત્યાં સુધી મનનો મેલ ધેયો નથી ત્યાં સુધી બહારએ રાઈ આધાર ફાક છે, માટે માયા તજવી.
(e) ના લેભ– અસંતો, તૃષ્ણાદિ તેના પર્યાય છે. સર્વે અનુભાનું મૂળ લોભ છે. કહ્યું છે કે
આગાર સબહી દો કે, ગુણ ધનકે બડ ચેર; વ્યસન વેલકો કંઇ હિ લેભ પાસ ચિંહુ ઓર, લાભ મઘ ઉત ભ, પાપ પંક બહુ હેત; બસ હંસ રતિ નહુ લહે, રહે ન શાન ઉત. ૨ કઉ સયંભ રમણકે, જે નર પાવે પાર; રોભ લાભ સમુદ્રકે લહે ન મધ્ય પ્રચાર- ૩
છતાં તેની પાર પામવાને ખરા ઉપાય એક સંતેજ છે. જેમ જેમ લાભ મળતો ય છે તેમ તેમ લેબીને લોભ પણ વધતો જાય છે, જે આકાશને અંત આવે તો તેની ઈછાનો અંત આવે. અર્થાત આકાશની પર ઈરછા અનતી હોવાથી લે ભીની તૃષ્ણને પાર આવતો જ નથી. તેને બહુ દુઃખ લેવું પડે છે. કહ્યું છે કે- તૃછા વળ્યાઃ એટલે તૃષ્ણા શિવાય કે. વ્યાધ નથી. સર્વ સુખનું સાધન સંતવ છે. યતઃ ન તોષાત્ ઘરમાં પૂર્વ અથાત સતિષ શિવાય કોઈ મોટું સુખ નથી; માટે સાચા ખમ નાપતિ રાવ તા.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૪
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ
(૧) દશમે રાગ—રંથાણાં ગા) આત્માનું શુદ્ધ સ્ફટિક જેવું સ્વરૂપ બદલી જેના વડે તે રંજિત થાય તે રાગ. રાગ મલ રાજને મેટા પુત્ર ગણાય છે અને તેનું પરાક્રમ કેશરીસિંહ જેવું હોવાથી તે એ કલો જગત્ માત્રનો પરાભવ કરી શકે છે. હું અને મારું–મમતારૂપી પાસમાં તે મુગ્ધ મૃગલાઓને પકડયા જ કરે છે. તેની સામે ટક્કર લેવી રહેલી નથી. તેથી વિવેક શિખર પર ચડી અપ્રમત્ત પુરૂષવરાજ તેની સામે ટકી શકે છે તે પણ જેમ જેમ મોહ-મમતાને તજી ધર્મ મહારાજનું શિક્ષણ લેવાય છે તેમ તેમ રાગાદિક દુશ્મને પાતળા પડી અને પિબારા ભણી જાય છે.
(૧૧) અગિયારમે તે–આ પણ મને જ પુત્ર અને રાગનો સગે બાઈ છે. જ્યાં રાગ ત્યાં હોય છે. શુદ્ધ ફટિક પર મુકેલા કાળા ! લની પેરે તે આત્માને શુદ્ધ સ્વભાવને બદલાવી માં અશુભ મહિન–યાર કરી નાંખે છે. મને જય ઉપાય રાગના જેવો જ છે.
(૧૨) બારમે કલહકલેશ, કલા, વઢવાડ સ એકાઈ છે. કો સર્વે અલછી-દારિદ્રનું કારખુ છે. સુખ સંપત્તિને ઈચ્છનારે કલેશ-કમને જડમૂળથી કાઢી શાંતિ ભજવી.
(૧૩) તેરમે અભ્યાખ્યાન–અભિ-આખ્યાન એટલે કે આ મૂક; કોઈના પર ખોટું તહેમત મૂકવું, કોઈને ખાટા કલંકથી દપિત કરી એ મહા દુષ્ટ સ્વભાવ રામજ. જ્ઞાની પુરૂ એવાને કર્મચંડાલ કહે જતિચંડાલ કરતાં પણ કર્મચંડાલ મહા પાપી છે; કેમકે તે ટ ગુણ ધ જનોની પણ ખણખેદ કર્યા કરે છે. યાવત્ મહાધમ જનોને પણ . સંકટમાં ઉતારી પિતે તમાસો જુએ છે. આ નીચ લોકોનું નામ લેતાં મુખ જોતાં પણ પાપનો પ્રસંગ આવે એમ જ્ઞાની પુરુષ શાસ્ત્રમાં બેલે એમ સમજી શાણા જનોએ કદાપિ એવી ટેવ પાડવી નહિ; પછી તો તરત તજવી.
(૪) ચાદમે પશુન્ય–પિશુન એટલે ચાડીઓ તેનું કૃત્ય-ચાડી પર શુન્ય કહેવાય છે. આ પાપકર્મ કરનાર પણ મહા દુષ્ટ સ્વભાવી ગણાય
રોનિક્સ આવી ફુટેવથી આર્તરોદ્ર ધ્યાન ધરતો તે મરીને મહા + ગતિ પામે છે. બાળકોનું હસવું અને દેડકાનું ખસવું' એ કહેવત મુજ ચડીરોને તો કેતુક થાય છે ત્યારે તેમાં કેટલાકના અતિ પ્રિય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૫
જાય છે. પોતાને હાંસી થાય છે ત્યારે કેટલાકના અતિ કિંમતી જાનેા ભારે જેખમમાં આવી પડે છે, વળી પોતાની ભૂલ તે અવસર પામી સુધારી લેવાતી નથી તે પોતાનાજ શસ્ત્ર પેાતાને વાગે છે, અર્થાત પાતેજ તેથી . મેટા કુટમાં આવી પડે છે. આવા દુર્જન સ્વભાવતા જુએ ! પેાતાનું કઈ પણ વળે નહિં. છતાં પાતાને તથા પરને કેવા દુ:ખના ખાડામાં ઉતારે છે, અને આ ભ્રષમાં અનેક આપદા પામી દુર્ગતિને શરણ થાય છે. એમ સમજી વિનેક આણી સ્વપર દુઃખદાયક ચાડી ખાવાની કુટેવ યત્નથી પરીહરવી.
શ્રાવક તરીકે આળખાતા નાની ફએ.
(૧૫) પંદરમે રતિ-અતિ-અનુકૂળ-મનગમતા પદાથા ઉપર રાગ ધરવે અને પ્રતિકૂળ-અણુગમતા પદાથાપર ખેદ ધરવે. સમભાવ ધરવા યોગ્ય પદાર્થા વિષે આમ મમત્વનડે રાગદ્વેષ કરી મુંઝાઇ જવુ એ સમભાવ નડે કરી પ્રાપ્ત કરવા ગાગ્ય ઉત્તમ પ્રકારના સમ સુખમાં મહા અતરાયભૂત અને મનની મલીનતા કરનાર મેટું પાપસ્થાનક છે અને તેથીજ વિચક્ષણ્ જોએ આવા દરેક પ્રસંગે રામબાવે રહેવું ઘટે છે.
(૧૬) સાળંગે પર પિરવાદ-પરનિંદા-અપકર્ષ અને આત્મશ્લાધા-આમેકર્યું કરવા રૂપ આ પાપસ્થાન અતિધાર છે. જેમ મૃષાવાદી પરને ખાટા આળ દેનાર, અને ચાડીખારી કર્મચાળ કહેવાય છે તેમ પરિનંદા કરી કેવળ ખોટી આપ બડાઇ કરનારા પણ ઉક્ત પંક્તિથી બહાર નથી. અર્થાત્ તે પશુ કર્મચડાળજ છે. જો કે સ્વમુખથી પરમળ લઇ પેાતાના અંગને મલીન કરીને સામાને ઉજ્વળ કરનારા આવા દુર્જને પણ સજ્જનને તે એક રીતે ઉપગાર કર્તા થઇ પડે છે તેપ્યુ તેના અતિ અનાર્યે આચરણથી ધારાતિ થાર નરક નિગોદાદિક દુ:ખના ભાગી ચતા તેઓને દેખીને સજ્જનનુ કામળ હૃદય કમકમે છે-કંપી ઉઠે છે. માટે આ અતિ અનિષ્ટ અનાર્ય ટેવ અવશ્ય રાળી સનતાજ સદા સતી. ભૂલેચૂકે પણ દુર્જનના દુષ્ટ રસ્તે દોરાનુ’ નહિં. તે પેાતાનુ ભલું ઇચ્છતાંજ હા તે ઉત હિતશિક્ષા કદાપિ પણ વિસરશે નહિ, પણ લો ક્ષણે સંભારીને ચાલો,
!
(૧૭) સત્તરમે માયા મૃષાવાદ—એક માયા-કપટ અને ખીજું મૃા-અસત્યનુ સાથે સેવવુ-એટલે કહેવુ કઈ અને કરવું કઇ. કુંભારવાળા મિચ્છામિ દુક્કડ જેવુ આપમતિવડે અવળા ચાલ્યા છતાં પોતાની શાહુકારી જગાવવી, કેવળ બત્તિ સેવતાં છતાં બહારથી અચ્હા ડેળ રાખવા ખગવૃત્તિ ધારી જગને ઠગવું. પોતે અનેક દોયદ્રષિત છતાં જેમ લોકોના
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી જૈનમ પ્રકાશ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩
યામાં ન આવે એટલુંજ નહિ પણ પોતે મહા ગુણશાળી છે અને લોકો હું તેમ પ્રપંચથો વતી માતાની પુનમના વધારે થાય તેમ બની ડર એકકાર મૂકી વર્ષે | સુર્ય આ મહા ભાવમાં મૃત ગાય છે, કામદ યાવિન્યજી મગજ ક છે કે તો ખી વળાય વાયું, એના કાચને અવળુ ધાયું, એવા વાધણુ બાળ વ હુંાલાલ માયામાસ૦ ' બરાબર વિચારી હતાં. માલમ પડશે કે આ સતરમું પાપસ્થાન સર્વથી ભારે છે, એમ તણી સર્જનાત્રે એનાથી વધારે ડરતા રહેવાની જરૂર છે.
(૧૮) અઢારમે મિથ્યાલ શલ્ય-મિથ્યાલ કહીએ વિપરીત દ્રષ્ટિ તે શાની પેરે એક ભવમાં નહિ પણ ક યામાં સાલે કરી વિધ્યાન વ્ય કહેવાય છે. અભિવ્યકિ, ગાવિક, વાર્ષિક, સાંગિક અભિનિશિક બંદ કરી વિગત માંગ્ય પ્રકારનું કર્યું છે અગિયો ભારે આગ્રહઃ પોતાના પ્રચલિત પંથી, કેવળ પોતાના રસપ્રદાયિક શાને આધારે મધ્યસ્થપણે શુ ધર્મ રહસ્ય બ્યા વિના તથા વિવેક પૂર્વક ગુણ યા રત્નની પરીક્ષાની જેમ તેની પરીક્ષા કર્યા વિના, એમના એમ મિશ્રા આગ્રહથી વળગી રહેવુ કઇ પરપ્રકારશીલ મામાં શુદ્ધર્મો સ મ્યગ સમનવે તેપણ સમજી ભુઝી શકે નહિં તેમજ પેાતાને અથ તરે નહિ તેવા નિય્યા આગ્રહથી સ્વતને વળગી રહેવુ તે અભિકિ ભેદ પહેલા. રે તથાપ્રકારના સંપ્રદાયિક શાસ્ત્રાદિકના આગ્રહવિના તેમ તત્ત્વ વિવેકની ખામીથી સર્વે ધર્માને, સર્વે ને તેમજ સર્વે કહેવાતા ગુરૂને સરખા લેખે તે ખરા ખાટાને આગ્રહનના એક સરખા લેખયે કરી અન્તભ હિક મિથ્યાલ નામે બીજો ભેદ નવે. જેને હજી કઇ પણ પ્રકારે વિશિષ્ટ આભેગ-ઉપયોગ નથી નયે અને એક ઉપયેગ શુન્યપણે અ નાદિ કર્મ સંબંધે નિગેાર્દિક વેતુ જે વર્તવુ તે અનભગિક ભેદ ત્રીળે. ત્રિકાળવેદી શ્રી સર્વપ્રભુના પરમ પ્રમાણિક વચને વિષે રસથી કે દેશથી ( મેરી યા નાની ) શકા ધારવી તે સાંયિક મિથ્યાત્વ નાચે ચતુર્થભેદ, પરમજ્ઞાની પરમાત્માનાં વચને સર્વથા સાચેસાચાં એમ પ્રથમ નણતાં છતાં ગશાળાનીપેરે કેવળ સ્વમત કંદ વાવવા માટે કાવ્યત્વ સત્ય વાત યુક્તિ-કુતર્કવડે ઉત્થાપવા અને સ્વકપાલ કલ્પિત મત સ્થાપવા પ્રયત્ન કળે તે આભિનિવેશિક નામે મિથ્યાત્વને પાંચમા ભેદ નવા આ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વક તરીકે ઓળખાતા જેની ફરજો. ૧૩૭ પગ કાર તેમાં પાણી પર દુ:ખપાસ કરે છે. માટે કદાપિ સાચું
'' 'કામ. ((ા લાગી કે હું પાડવા બુદ્ધિવંતે મહા અર્થકારી • પો ને. માન્ય પણ મિભાવ પ્રકારો પાપ છેકે હાલ આ મામી બનીને મા "દિર ઘંટ છે.
( ૧૮ પાપ ધાક રાંધ કરી. છે કે દેવો પણ ગુણની પેરે અનંત છે; તથાપિ જેમ રર્વ ગુણાનો ૧૪ ગુણસ્થાનકોમાં સ્થલ બુદ્ધિવાળાને પામવા માટે જ્ઞાની પુરુષોએ સમાવેશ કર્યો છે તેમ સર્વ પાપ-દોષો આથી પણ રામજી લેવું. સેનાની ખાણમાંથી ખોદી કઢાતી માટીની પરે આ અદિ દકિત છે છતાં કેમ અને આદિક ઉપાયો વડે અનાદિ મળ દૂર કરી માં , કાં કામ મેળવી શકાય છે તેમ અનાદિ કર્મ રાંધી છે એ છે આ માં પણ રામ કથા ના સંગમાદિક રાદુપા વડે થઇ શtઈ ડાં છે. મા - રાષ્ટ્ર સંયમાદિક સાધનોના બળે પરમ વિશુદ્ધ થઈ પu૮ પરમ પદ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. જેમ જેમ અનાદિ દૂષણે યડ હતા બેન છે તેમ તેમ આગુણો પ્રગટ થતા જાય છે, અને
જયારે સંપૂર્ણ દવે | પાન વડે હડાવાય છે ત્યારે આત્માના સંપૂર્ણ ગુણ પ્રગટ થાય છે. તે પરમા જા સિદ્ધ શા છે; અને તેનેજ માટે આપ
ને પ્રત કરવાની પૂરી જરૂર છે. જો કે પરમાત્મ દશા એગ્ય સર્વ ગુણો રસ્તામાં અનાદિનાક છે. પરંતુ તેઓ કર્મ દોષો વડે ઢંકાઈ ગયેલા છે, તેમજ હવે વિવેકવડે પ્રગટ કરી લેવાના છે. ખરી રીતે જોઈએ તો પોતાનાજ આત્મ-મંદિરમાં માપ ગુણ નિધાને દાટેલો છે છતાં બે સમજ-અવિવેકથી અન્યત્ર શોધવા જવાય છે. અથવા કેવળ મુગ્ધતા-અણસમજથી કસ્તુરીયા મૃગની પેર વા પોતાની પાસે છતાં ગેરફ તેને માટે ફાંફાં ભરાય છે. કોઈ પરોપકારી જ્ઞાની તેની કુંચી આપણને બતાવે તો પણ અસ્થિર વૃત્તિથી તે સમજી શકાતી નથી, તેથી ચતુર્ગતિ રૂપ સંસાર અટવીમાં દિમૂરની જેમ આપણે ભટક્યા કરીએ છીએ. આ પાપનું સ્વરૂપ યથાર્થ સમજી તેથી નિ પ્રયત્ન કરીએ તો અવશ્ય અને સંસાર અટવી ઉઘંધી ક્ષેમકુશળ મિથા નગરે પહોંચી શકીએ.
અહા ! જ્યાં સુધી આપણે અવિવેકપણે આ અઢારે પાપસ્થાનો સેવતા અટક નહિં ત્યાં સુધી દોડ રૂપી મહાન વિરુદ્ધ કાયમ નવ પલ્લવ (લીલુ) રડા ડું. કારણ કે ભિમાન રહ્યું તેના અવધ્ય બીજભૂત છે. રાગ અને
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૩૮
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
દેવ તેના પુષ્ટિકારક જીવન (૧) સમાન છે. કેધ, માન, માયા અને લેબ રૂપ ગાર્ડ કાર્યો તેના અતિ ા અને ચાનક માન વિસ્તરેલા મૃ સમાન છે. પ્રાણાતિપાત તેના શ્કા (૫) સમાન છે. વા, અદત્તાદાન, મૈથુન અને પરિચય એ ચારે. તેમજ ચારે મારું વિસ્તાર કરનારી ચાર વિશાળ શાખાઓ-ડાળા સમાન છે, કલ‚ રૂપી તેના પગી છે. અભ્યા ધ્યાન, ઐશુન્ય સ્ત્રી પરિવાદ તેની વિસ્તરેલી પુત્રાયલી છે. માયા વાદ રોની માંજર છે અને રતિ અરહિં તેના વિગિત (રંગ બેરંગી) વિશ્વમ ફળે છે, જેમાં રસ પરિણામે અતિ અનર્થકારી છે; માટે સાચા સુખના અર્થી જોએ ઉત્તમ પરિણામરૂપી તીક્ષ્ણ કુહાડાવડે આ દેષ-વિપક્ષનું નિક દન કરવા તત્પર રહેવુ. જેમ જેમ તેની ઉપેક્ષા કરશે તેમ તેમ તે વૃદ્ધિગત થઇને તેની છાયા વડે આપણા આશ્રિત ને વધારે મૃગત કરી નાંખશે; માટે પ્રયત્નપર રહી તેના શીઘ્ર અંત કરવો ઘટે છે. વળી ઉક્ત કામ કરવા ક્ષેત્રકાળ પણ અનુકૂળ છે, જેમ જેમ પ્રમાદ તજી પ્રયત્ન કરશું તેમ તેમ પાપ-પક પખાળી અવશ્ય નિર્મળ થશું; એવી શ્રદ્ધા અને િ ગત ધી યોગ્ય છે. પાપ-પક પખાળી સર્વથા નિષ્પાપ-નિર્મળ થવુ તે કે અતિ દુષ્કર છે તેપણ પૂર્ણ શ્રદ્ધાવાન અને વિવેકી જતા પૂરતા પ્રયત્નથી તેમ કરી શકે છે. પૂર્વે અનતા જતા એજ રીતે સમ્યગ જ્ઞાન દર્શન ગારિય અને તપના બળે પાપ–પકને સર્વથા પખાળા નાંખી ચતુર્ગતિ રૂપ સંસારને અંત કરી પંચમતિ મોક્ષને થયો છે. આપણે પણ તે મહા પુરૂષો પ ચાલી તેજ પ્રમાણે આપણા અનાદિ પાપ-ષક પખાળી નિર્મળ થવુ ઘટ છે મે તેને માટે પ્રથમ આપણને તે મહા પુરાની પરે પાપ-પક પખાળ સમતા-કુંડમાં સ્નાન કરવાની જરૂર છે.
અપૂર્ણ મુનિ કપૂર વિજય.
ગત ક
20
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ललितांग कुमार.
અને ! ૧૨ થી)
સજ્જન મરો તમે મૂર્ખ કા ને સીડ, પમ્ય ધર્મ ધુ અને
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૦
લાલતાંગ કુમાર, કુમાર રાજ્ય વન બેલનું ગુરૂની ભકિત કરવી, પ્રમાણિકપણે દ્રવ્ય સંપાદન કરવું, શક્તિ પ્રમાણે દાન આપવું, પ્રાણી માત્ર ઉપર દયા રાખવી અને ઈરાનું મન કરવું તે ધર્મ. તેથી વિપરીત કાર્ય જેવાં કે-અસત્ય બાણ, અપમાણિકપણું, કૃપતા, નિર્દયતા, અને ચિંદ્રિયના ભાગમાં આ શક્તિ તે ધર્મ. ધર્મ પ્રાણીને સુખ આપનાર છે અને અધર્મ દુઃખ આપ
રાજજઃ એમ એ જ રીતે સમજવાનું નથી. કોઈ સમયે અધર્મ પણ સુખદાયી થાય છે. હમણા તો અમને જ વખત છે. પ્રમાણિકપણું, સત્ય બાષ્ટ્ર અને દાન વિગેરે કલસંચય કરવામાં પ્રતિકૂળતા કરનારા છે, અને સર્વ પ્રકારના સુખ આપનાર તો દિવ્ય છે; માટે ગમે તેમ કરી દ્રવ્ય મેળવવું તેમાં કાંઈ પણ અધર્મ નથી. જો તમે કહે છે તેમ હોય તે તમનેજ આવી આપત્તિ કેમ આવી ?
કુમાર: તારાં એ વચન સાંભળવા યોગ્ય નથી. અન્યાય-અધર્મથી કોઈ વખત ૦૮-રાખ થાય જ નહીં. કોઈ વખત બાહ્ય રીતે અન્યાય-અધર્મથી જય થયે જગાતે હાય તો તે પૂર્વના પુણ્યને પ્રભાવ જાણો, કોઈને ધર્મ કરતાં જમ-સુખ ન થાય અને દુઃખ થાય તો તે પૂર્વના દુકર્મને પ્રભાવ જાણ. તેમાં પણ જય ન થ અથવા દુઃખ થયું એ જગની દષ્ટિએજ તરાય, પરંતુ તે કામ પુરપના હાથમાં તો રાખ અને શાંતિ જ હાય, દુઃખછે લવ માત્ર બે હાથ; એનું જ નહીં પણ પરિણામે-છેવટે જગતની દૃષ્ટિએ પણ સુખ અને વય છે પુરૂષને મળતો જણાયા વિના ન રહે. કારણ કે શુદ્ધ ધ પુરૂ પરિણામે ધર્મનું ફળ મળ્યા વિના રહેજ નહીં.
એ સાંભળી સજજ કશું, દેવ ! આપણે આ સઘળે વિવાદ અટલીમાં રદ કર્યા બરાબર છે. અહીં આપણી વાત કેાઈ સાંભળનાર નથી માટે •જીકમાં ગામ ગામમાં જ કાઈને પુછીએ અને તે કહે તે ખવું. તેમ પુછતાં તમારાથી વિરૂદ અને મારા કહેવા પ્રમાણે તેઓ કહેશે તે તમે શું કરશે ?
કુમારે – તેને પુછતાં તમે શું કહે છે તે ઠરશે તો હું આ ૨ ( વિગેરે ન આ' નારો ગાકર થઈને રહીશ.”
આપી સન કરી ને આગળ ગયા. કેટલેક દૂર ગમે ત્યાં કો
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જનધમ પ્રકાશ ગામે આવ્યું. ગામમાં જઈ એક વૃદ્ધ માણસને પુછ્યું કે અમે લગા કાળથી રાક છે કે ઘમંથી જય કે અધર્મથી જાય ?
અહીં આપણે અર્વાચીન સમયનો-ચાલુ જમાનાને વિચાર કરીએ. આજે આપણે વ્યાપારી મંડળમાં, સાધારણ માણસોને ગામ માં અ અભ ય મા ગળા માં | આના પરા ૫ ને ઉપર મળશે? ઉત્તર એટલોજ મળશે કે ભાઇ! ! પરમાં નો પા ને ! .. ઇએ અને અપમાણિકપણે પણ કરવું જોઈએ, સધળા સિદ્ધના દીકરા થઈ એસીએ તો વેપાર થાય જ નહિં. હમણા તો ભગત એ મરે અને લેડી હાની મજા માણે એ વખત છે, ધર્મ અને પ્રમાણિકપણું ઉચ્ચારીને બેસી રહીએ તો ભુખે મરવાનો વખત આવે, જેવી રીતે જગ સર્વ ચાલતું મિ તે જ રીતે ચાલીએ તો સુખી થવાય. ગમે તેમ કરી જે દ્રવ્ય પદા કરે કાલા કહેવાય; કારણ કે બધી જે કરવું હોય તે ગમ એક છે.
હુ ધમ થઇ જવામાં ઘરના માણસે ભુખે મરે અને લોકો મશ્કરી કરે માટે ગમે તે પ્રકારે પૈસા મેળવવા.” આવી જ રીતે તે 2 માણસ પણ એમજ ભો ‘ભાઈ! હમણાં તો અધર્મથીજ જ દેખાય છે ધમાં ભુખે મરે છે અને અધમ ઓ પૈસાદાર થઈ મોજ માણે છે.’
તે સાંભળી તેઓ ગામની બહાર નીકળ્યા. લિ દામા રસજન હાંસી કરી બોલ્યો કે-સત્યાદિ ! હવે ઘોડો આપી દે અને મારા ચાકર થઈને રહે.
હું જે બોલે છે તે મારે પાળવું જ જોઈએ એમ વિચારી તરતજ પોતાને અધ વિગેરે સર્વ તેને આપી દીધું અને તે રસાકરની પડે તેની રાથે પગે ચાલવા લાગે. ઉત્તર પુરૂષો-પુણ્યાત્માઓ પોતાનું વચન પાળ
ને દઢ સંકલ્પવાળા હોય છે. તેનો સ્વભાવ જ કઈ અવર્ણનીય ઉચ્ચ પ્રકારના હોય છે. તેઓ રાજ્ય, લક્ષ્મી, વૈભવ કે પ્રાણને પણ પિતા વગનથી અધિક માનતા નથી, પિતાના વચનની ખાતર એ સઘળાનો તેઓ ભોગ આપે છે. તે પણ કેવી રીતે ! જરાએ દુ:ખ માનીને નહીં પણ સંપૂર્ણ સુખ માનીને-એમ વતતાં તેઓને મામાં જરાપણ સંકોચ થતો નથીપણ પૂર્ણ આનંદ થાય છે, કારણ કે રાજ્ય, લક્ષ્મી, વૈભવ અને પ્રાણ એ સર્વને વિનમ્બર જાણી, રાસાતીની આગળ તેને તુચ્છ માને છે. ધન્ય છે એવા સત્યપ્રતિ પુરૂષને !
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જિન કોન્ફરન્સમાં આવેલું તેજ
૧૪ છે ને પાપા રતન ઘોડે બેસી કે દોડાવવા લાગ્યો. કોઈ દિવસ તો પાન ગંગાર કરેલો નહીં એવા કુમાર તેની સાથે દોડતાં પાછળ રહેવા લાગે. તેમ તેમ તે તેની મશ્કરી કરી કહેવા લાગ્યો-“ ધર્મના પક્ષપાતનું | | પાના, દરે ક કે અધથી જય છે, અને પછી આ અશ્વ
મા કે દ!િ ! એ દતિ શા માટે આપે છે. આ શરીર ને વિનાશી છે. માત્ર જ સારભૂત અને શરણ્ય છે. એક અા ગામડીઆએ એમ કહ્યું તે શું તેથી ધર્મનું મહામ જતું રહ્યું ? કા ઉંટને ન ગમે તેથી કોઈ દ્રાક્ષનું માહાત્મ્ય જાય ?
રાજન - કોઈ કદાગ્રહ માણસ ગધેડાનું પુછડું પકડે તેને સર્વ માણસો કહે કે હું હારીદે પણ તે મુખે ગધેડાની લતે ખાધા કરે પણ પુછડું મુ નથી. મને પણ તે જ કદાહી છે. હજી પણ તમે કહેતા હૈ તો આ પણ ભીનું જોઈ ગામમાં જઈને પુછીએ. કદાચ ત્યાં પણ મારો વિચાર ખરો કરશે તો તમે શું કરશે ?
કુમાર: ભલે ! ફરી આપણે નજીક જે ગામ આવે તે ગામમાં જઈ પુછીએ એ ત્યાં પણ તારા કહેવા પ્રમાણે ન્યાય થશે તો આ મારા બે ગ તમે આપીશ.
અપૂર્ણ
जैन कोन्फरन्समां आवेलुं तेज.
• કાજર બીજી વખત મુંબઈમાં ભરાયા બાદ કેટલાએક કારાથી તેમજ નરલ સેક્રેટરી સાહેબના પ્રમાદથી બહુ સુસ્તપણું ચાલ્યું. ચારે બાજુથી એ સંબંધમાં લખાણ શરૂ થયા અને છેવટે દબાયેલી કહેવામાં આવતી રકમમાંથી મોટો ભાગ વસુલ થઈ ગયો એટલે સેક્રેટરીઓ જાગૃતિમાં આવ્યા છે અને કરસની બીજી વખતની બેઠકમાં થયેલા ઠરા
ને અમલ કરવા તેમજ થયેલા ફંડની વ્યવસ્થા કરવાનું કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.
મુખ્ય વ્યવસ્થા કરવાના ચાર પ્રકારો અથવા ચાર ખાતાઓની વગણ જનરલ સેક્રેટરીઓએ અંદર અંદરની સમજણથી કરી લીધી છે. તેમાં ) | ચોદ્ધારનું કામ બાબુસાહેબ રાયકુમારસિંહજીને
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૨
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ.
સોંપવામાં આવ્યુ છે. તેમના તરફથી શું ગડવણ થઇ તે હજી સુધી શ્રીલકુલ નણવામાં આવ્યું નથી. મો. ગુલાબચંદ્રજી ઢઢાને છણે પુસ્તકોદ્વારનું કામ સોંપવામાં આવ્યું છે, તેમણે પ્રયાસ કરીને ટેસલમેરના ભંડાર ઉધડાવ્યો છે અને તેની ટીપ કરવાનું કામ શરૂ થયું છે. ચુબઇ ખાતે શેડ ફકીરચંદ પ્રેમચંદની જગ્યાએ નીમાયેલ શેડ વીરચંદભાઇ દીપચંદ્ગુનિરાશ્રિત કુંડની વ્યવસ્થા કેમ કરવી તેને માટે વિચાર ચલાવે છે. જીવદયાના ક્રૂડની વ્યવસ્થા સંબંધી વિચાર કાંઇ પણ બહાર આવ્યા નથી. શેડ. લાલભાઇ દલપતભાઇને સેપાયેલા સાંસારિક તેમજ ધાર્મિક કેળવણી રાખવી કુંડની વ્યવસ્થા તેઓ સાહેબ તરફથી થવા માંડી છે. જૈન કન્યાશાળાઓમાં મદદ પાણી છે ને અપાય છે. સ્કોલરશીપે આપનું કામ પણ શરૂ ક્ષુ છે અને વ્યવહારિક કેળવી લેનારા ન ાકાને શ્રી તથા મુકો વિગેરેની મદદ આપવા માટે નહેર ખબુર ભાર પાડવામાં આવી છે. આટલા ઉપરથી અમે કહી શકાએ છીએ કે હવે કાંઇક તેજ આવ્યું છે પરંતુ હજી વધારે ૧૮ વાર ૨૩૨ છે, આ મહિનાની સ્ત્રીના યા પ્રમાદના દલે પાછળના ચાર છે નામાં નાની વા। વ્યા છે. કારણું કે આવા મોટા મળના આગેવાન થવું હું ગાડા ખમાળા કે થોડા વજનવાળી હકીકન નથી. પૂરો બાળશાળી દ્રિપુરા પુખ્યવાનનૅશ આ પદ પ્રાપ્ત થાય તેમ છે તે તો વગર કંટાળે રાળ કરવામાંજ શુદ્ધભૂતપણું રામાયેલુ છે.
મૅન ડીરેકટરી આખા હિંદુસ્થાન માટે કરાવવાની તજવીજ પણ ચાલતી જણાય છે. આ કામ કયા ખાતામાંથી કોવવાનું યું. છે તે સમતું નથી, બીજી કેારન્સને રીપેર્ટ બહાર પડવાની પણ તૈયારી સંભળાય છે, આની ખરેખરી જરૂર છે.
બીજી કોન્ફરન્સ વખતે થયેલા પાંચ ખાતા સુખી તેમજ કોન્ફરનિ ભાવ સબંધી ક્રૂડની બાકી રહેલી ઉધરાણીની હવે સખ્તાઇ કરવાની જરૂર છે. સારા સારા આખરૂદાર ગૃહસ્થો પણ રૂપી ભરાવ્યા પછી અને એક મતે ચાર સેક્રેટરીઓની સત્તામાં સોંપવાનું ઠરાવ્યા પછી હવે રૂપીઆ મેકલવામાં ઢીલ કરે એ તેનતે ધટતુ નથી. ગા બાબતમાં ઉઘરાણીના પત્રા લખાતા હશે અને રકમે વસુલ પણ આવતી હશે તે તેની પમાંચ પ્રશ્નમતી પેઠે જૈત પત્રારા પ્રગટ કરવાની જરૂર છે. તેમજ જ્યાં સુધી કોન્ફરન્સ તરફથી ખાસ માસિક કાઢવામાં ન આવે ત્યાં સુધી ચારે
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર -
૧૪૩ સેક્રેટરીઓ તરફથી થતા કામકાજની નોંધ બીજા જન ભાસિક તેમજ જનપત્રકાર અનુકુળતા અનુસાર પ્રગટ થવાની જરૂર છે કે જેથી શ્રાવક સમુદાયમાં કોન્ફરન્સ પર મંદ પડેલી લાગણી પાછી તાજી થાય અને તે લાગણી આવી ત્રીજી બેઠક વખતે ઉપગમાં આવી શકે. *
કોન્ફરન્સની ત્રીજી બેઠક વડોદરા ખાતે થવાની છે ત્યાં પણ જુદી જુદી કમીટીઓ નીમાણી છે. તેના પ્રમુખ, મંત્રીઓ નીમાયું છે અને કામ શરૂ થઈ ગયું છે. પરંતુ હજુ તેને માટે તારીખ મુકરર થઈ જણાતી નથી તે તે હવે થવી જોઈએ. આવતી કોન્ફરન્સના પ્રમુખ તરીકે બાબુરાહેબ બુદ્ધસિંહજીનું નામ બહાર આવ્યું છે અને તેઓ સાહેબે પ્રમુખપદ લેવાનું સ્વીકાર્યું છે એવા ખબર મળ્યા છે.
કોન્ફરન્સ તરફથી માસિક બહાર પાડવાની ખાસ આવશ્યકતા છે. કારણ કે તેવા માસિકમાં પ્રગટ થયેલા ખબરજ સત્તાવાર ગણાય અને તેનાપર વધારે આધાર રાખી શકાય. આ બાબત સેક્રેટરી સાહેબોએ ખાસ વિચારમાં લેવા લાયક છે.
ગારે ભાવથી મળેલા પરચુરણ ખબરોને આધારે અમારા વાંચનારા થાનક
માટે મોટી તક પ્રગટ કરવામાં આવી છે.
वतमान समाचार. શહેર ભાવનગરમાં થયેલા ઠરાવે. મુનિ મહારાજ શ્રી નીતિવિજયજીના શિષ્ય મુનિરાજ શ્રી મણિવિજયજીના એક સરખા પ્રમારાથી અને ભાવનગરના સંધની તેમના પ્રત્યેની પૂર્ણ ભક્તિવાળી લાગણીથી આખા શ્રાવક સમુદાયના એકમતે નીચે જણાવેલા ઠરાવો પસાર થયા છે. તેનો સાર માત્ર આ નીચે આપવામાં આવ્યો છે,
ઠરાવ પહેલે. કઈ પણ મરણની પાછળ રડવા કુટવાનો રિવાજ વૃદ્ધિ પામીને હદ વિના થઈ ગયો હતો તેને અળસાવી હદમાં લાવવાની આ ઠરાવની મતલબ છે, તેમાં મુખ્ય જ મુકવાના દિવસ સુધી કુટવાની અને એક માસ સુધી માં વાળવાની ઈટ મુકવામાં આવી છે તેટલી મુદત પછીને માટે બંધ કરવામાં આવેલ છે, તેને માટે સ્ત્રીવર્ગમાં બહાળે ભાગે નિયમ કરાવવામાં આવેલ હોવાથી તે ટકી રહેવા સંભવ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
મ
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ,
ડરાવ ખીએ.
બહુ વખતથી ઉંડા મૂળ ઘાવી રહેલ ઘુત્યુ પાછો હા) કરવાના રિવાજને ઉન્મૂલન કરી નાખવાની આ તેમાં કોઇ પણ મણની પાછળ કારજ કરવાનું અધ પરંતુ એક મહિના પછી તેની પાછળ હોય તેને માટે સ્વામીવળ કરવાની છૂટ આપવામાં આવી છે. જો કે તેને માટે નય અલકુલ કરવામાં આવેલ ન હોવાથી તે વાત પણ કુખ્યાત પડવા સંભવ નથી, કારણ કે દશ પાંચ વર્ષે પણ જ કર્યુ હોય તે કરી શકે છે અને ન કરવુ હોય તેને મુદતના નિર્ણય ન હોવાી કોઇ કહી શકે તેમ નથી.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કાજ (જમણવાર - દરાવની મતલબ છે.
કરવામાં આવ્યું છે. આંગી મૂક્ત સહિત મુદ્દતને
આ ઠરાવના સંબંધમાં આગેવાન ૨૫ ગૃહસ્થાએ ખાલા પણ લીધી છે આ શિવાય આ રાતમાં બીજી એક જરૂરની ગર્થાત મૃત્યુ પા કહેવામાં આવતા હમાદા દ્રવ્ય સંબંધ તતમાં યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવા સંબધ છે તે ખાસ ધ્યાન આપવા રેગ્ય છે.
For Private And Personal Use Only
ઠરાવ બીએ.
અનેક સ્ત્રી પુરૂષોએ મુનિરાજ શ્રી મણિવિજયજીના ઠેલ ઉપદેશથી નિરાશ્રિત જૈનબંધુઓ માટે દરરોજ એક પાઇ, દોઢ પાઇ કે પૈસા આપવાનું પ્રતિજ્ઞા સાથે કબુલ કરવાથી તે નાખવાની પેટીએ ધર્મસ્થા ચુકવામાં આવી છે, અને તેમાં કોઇક દરરજની, કૈાક માસિક અને કાઇક વાઈક ટૂંકો નાખવા લાગ્યો છે. આ ખાવું સાદ ચાલું તેમાં યેક માગ ૨૩૫ આવવા સબલ છે; તેથી તેની વ્યથા જુહુ સારી રીતે શા માટે પ્રતિતિ અને મધ્યસ્થ પાંચ ગૃહસ્થોની કમીટી નીમી તેના ચમાં કુલ સત્તા સોંપવામાં આવી છે.
છાપીયાળીની પાંજરાયેળ,
રોડ આણંદજી કલ્યાણજીના તાળાની આ પાંજરાષોળની કુલાકાત હાલમાં ભાવનગર પાંજરાપોળ કમીટીના એક મેમ્બર શા. માવજી ગાવી દજીએ ખાસ અનુભવ લેવા માટે લીધી હતી. તેમણે તે સબધમાં બહુ સતેપ કારક શ્રીના અમારા તરફ લખી મોકલી છે, તે સાથે કેટલીક રચનાઓ પણ કરી છે. આ પાંજરાપોળમાં જનાવરા મોટી સંખ્યામાં રહેતા હોવાથી તેની સારસંભાળ સંબંધી ઘણી વિરૂદ્ધ હકીકત ખેલવામાં આવે છે, તે આ લખાણથી ખેાટી પડે છે. સ્થળ સંકોચના કારણથી તે લેખ પ્રગટ કરી શક્યા નથી.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેન ડાયરેકટરી તૈયાર કરવાની ઇચ્છા રાખનારાઓને
જાહેર ખબર હિંદુસ્તાનના શ્વેતાંબર મૂર્તિપુજક જન સંધની ડાયરેકટરી ( નામવાર વસ્તીની ગણત્રી નહ) ૧ વર્ષમાં તૈયાર કરવાની છે તે સારૂ તેવું કામ માથે ઉપાડવાની ઈચ્છા રાખનારાઓએ આજની તારીખથી બે માસની અંદર નીચે સહી કરનારને પોતાનું સીલબંર ટેન્ડર મોકલવું. જુદે જુદે સ્થળેથી, ખબર મેળવનું તૈયાર કરનારને માથે, સઘળી ખબરો આવ્યેથી અમારી ઓફીસમાં પાસ થયા પછી તે છાપવાની રવ આપવામાં આવશે અને તૈયાર યેથી તેની ૨૦૦૦ નકલે અમને દમ લીધા વગર આપવી પડશે. સ્વીકારવામાં આવેલા ટેડરની 3 રકમ તે ગૃહસ્થને ગેરંટી સાથે એડવાન્સ - પવામાં આવશે. અને દરેક પુસ્તકની કીમત રૂ.૨) થી વધારે રાખવી નહિં. વધુ ખુલાસા માટે નીચેને સરનામે પત્ર વ્યવહાર કરે અડફબોર ખાઈને
' જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ ઓફીસ.
: -
*
*
* *,
-
S,
Te'
'"
"
છે*
:
ક
t"
૬
.
-
જૈન વિદ્યાર્થીઓને જાહેર ખબર છે જેને વિદ્યાર્થીઓને નાણાંની તંગીને લીધે વિંદ્યાભ્યાસ કરવામાં અને અડચણ આવતી હોય તેમને શ્રી જન કોન્ફરન્સના કેળવણી ખાતામાંથી પી. તથા ચોપડીઓ માટે ખરચની મદદ આપવામાં આવશે. તેવી મદદ મેળવવા ઈચ્છ નારાએ નીચે જણાવેલી વિગત સાથે માગણી માટે નીચેના સરનામે જણાવવું.
શેઠ લાલભાઈ દલપતભાઈ જનરલ સેકઠરી અને કેળવણી ખાતાના સુપરવાઇઝર
શ્રી જન કેલ્ફિરસ-એમદાવાદ ૧ વિદ્યાર્થીનું પૂરું નામ. ૨ ઉમર પૂરાં વર્ષ. . ૩ કઈ શાળામાં ને કયા ધરણને અભ્યાસ કરે છે? | વર્ગના કુલ નંબરો પૈકી માસીક નંબર કેટલામો છે? ૫ માગણીની રકમ ફી માટે અને પુસ્તકો માટે કેટલી જોઈએ છે? , અભ્યાસ અને સારી ચાલ વિષે સ્કુલના હેડમાસ્તરનું સર્ટીફીકેટે. 'ક મદદ મેળવવા જેવી સ્થિતિ માટે બે આબરૂદાર ગૃહસ્થનું અથવા કુલ
માસ્તરનું સર્ટીફીકેટ.
. .
. . .
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir જૈન સ્ત્રી લેખકોને ઉત્તેજના “અ. સાઃ મહેમ બાઈ સમરથ ઈનામમાળા એક ગૃહસ્થ ઉપલે નામે નીચેની સરતે લેખ લખનાર જૈન કન્યા અને થવા સ્ત્રીઓને ઇનામ આપવા ઇચછી જણાવે છે. 1 લેખ લખનારે સ્વતંત્રપણે લેખ લખે છે એવું ખાલીપત્ર પ્રતિકિન ગૃહ સ્થનું મોકલવું. 2 મુકરર કરેલ વિષયને લેખ જનધને પ્રકાશના ચાર પૃટ જેટલે દેવો. જોઈએ, અને તે મુકરર કરેલી મુદતની અંદર આવી જ જોઈએ. 3 આવેલા લેખો પિકી મુકરર કરેલ બે મેંબો જે બે લેખને શ્રેષ્ઠ ગણશે. તેમાંથી પહેલા નંબરને રૂ. 5) ના અને બીજા નંબરને રૂ. 3) ના જૈનધર્મ સંબંધી પુસ્તકો તેની ઈચ્છા અનુસરતા મોકલવામાં આવશે. અને તેમનાં નામ આ ચોપાનીઓ દ્વારા પ્રગટ કરવામાં આવશે. આ પહેલી વખતને માટે જન સ્ત્રીઓને કેવી કેળવણીની આવશ્યકતા છે? " એ વિષય મુકરર કરવામાં આવ્યો છે. સુદત આ શુદિ 15 ઠરાવવામાં આવી છે. ત્યારે અગાઉ લેખ મોકલવા.. વ્યવસ્થાપક જૈનધર્મ પ્રકાશ, જૈનેને જાહેર ખબર. છે તેને તબર કો-ફરસનો રીપોર્ટની ૨૦૦૦નક છપાય છે તેનું કુદ રોયલ 8 પિજી 500 પાનાનું થશે તેમાં જેન વેપારીઓ અને ન ધર્મને લગતી જાહેર ખબરે નીચેના ભાવથી લેવામાં આવશે. એક જિના રૂ.૬) અરધા પેજના રૂ.૩) રીપોર્ટની નકલ પડર્તર કીમતે વેચાતી મળશે. ગ્રાહકોએ જીથી નીઓને સરનામે નામ નેંધાવવાં. નકલો જુજ હોવાથી ખપી ગયા પછી દીલગીરી સાથે ના કહેવી પડશે માટે નામ નોંધાવવામાં ઢીલ કરવી નહીં. જૈન કોન્ફરન્સ ઓફિસ. સરાફબજાર--મુંબાઈ.. For Private And Personal Use Only