________________
નં. ૧ ને શિલાલેખ કઈ પ્રભુ પ્રતિમા કે પટ ઉપરનથી, પણ શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનનું
મંદિર બંધાવ્યાને શિલાલેખ છે. દેરાસરના બાંધકામ અંગેની માહિતી આપતે આ શિલાલેખ ધણીને અનુકુળતા મુજબ ગમે ત્યારે આવીને મીશ્રી દ્વારા લગાડ હેય તેથી માસામાં ગિરિરાજની યાત્રા થઈ શકે તે અંગે પ્રમાણભૂત પુરાવો
ન ગણાય. નં. ૨ ના શિલાલેખમાં જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યાને સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ છે. નં. ૩ ના શિલાલેખમાં પણ દેરી બધ વ્યાને શિલાલેખ છે. નં. ૪ ના શિલાલેખમાં પણ પ્રતિમા, મૂતિ' કે દેરી એવો કોઈ ઉલ્લેખ નથી. નં. ૫ ના શિલાલેખમાં પાલીતાણાને ઉલેખ નથી. તેમ જ કે પ્રભુ પ્રતિમા ઉપરનો આલેખ
નથી. માત્ર ગુરુ પાદુકા ઉપર આ લેખ છે. બીજે પ્રતિષ્ઠા કરાવી કાળાંતરે અહીં
કયારેક આવી હોય એમ સંભવિત છે. નં. ૬ને શિલાલેખ સિદ્ધચક્રજી ઉપર છે. પાલીતાણાનું નામ નથી. બીજે પ્રતિષ્ઠીત થઈને
અહીં આવવાનો સંભવ વધુ છે. નં. ૭ ના શિલાલેખમાં સ્પષ્ટ નેર (રાજસ્થાન) નગરનો ઉલ્લેખ છે, એટલે ગિરિરાજ ઉપર
પ્રતિષ્ઠા થયાની વાત સાથે મેળ નથી. નં. ૮ નો શિલાલેખ સિદ્ધચક્રજીને છે અને અસ્પષ્ટ છે. પાલીતાણાનું નામ નથી. એટલે
ગિરિરાજ ઉપર પ્રતિષ્ઠા થયાના પુરાવારૂપે મુકી શકાય નહીં. નં. ૯ ના શિલાલેખ ધતુની પ્રતિમાજી ઉપર છે. તેમાં રપષ્ટ રીતે બલરી ( દક્ષિણ ભારત)
ને ઉલ્લેખ છે. ૧૦ ને શિલાલેખમાં શ્રી અજિતનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા નીમા વાણીયા દેરાસરમાં થયાને
ઉલ્લેખ છે પણ પ્રતિષ્ઠા કરાવનાર કેઈ આચાર્યનું નામ નથી. એટલે ગૃહસ્થ વિધિ કારક પાસે પ્રતિષ્ઠા કરાવી હોય એમ લાગે છે. બીજી વાત, પ્રતિષ્ઠા કરાવનાર પોતે સ્વય અણુસૂરગના છે, તે “ શ્રી આણુદ સૂર છે.” એવા શિલાલેખના
શબ્દોથી સ્પષ્ટ સમજાય છે. આ સિવાય કેટલાંક શિલાલેખ અષાઢ વદન મળે છે, પણ તે બધા રાજસ્થાન બાજુના હોઈ ગુજરાત જેઠ વદના સમજવા.
એકંદરે ગિરિરાજ ઉપર એક પણ શિલાલેખ ચોમાસામાં પ્રતિષ્ઠા થયાનો નથી. એટલે ગિરિરાજની યાત્રામાં પ્રમાણુરૂપે અપાતી ગિરિરાજ ઉપર ચેમાસામાં પ્રતિષ્ઠા થયાની વાત તદ્દન પાયા વગરની છે.
ખરેખર “આણાએ ધમ્મ” તથા “કેવલી પરણતો ધમ્મ ' એ શાસ્ત્રીય વાક્યોના આધારે આજ્ઞામૂલક ધર્મના વ્યવહારમાં સ્વચ્છદ મતિ ૯પનાના તર્કોનું ડહોળાણ કરવું વ્યાજબી નથી.
વળી, શાસ્ત્રમાં સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે કે, “પાંચમા આરામાં શાસન જીતક૯પથી ચાલે છે.” એટલે પાંચ વિહારમાંથી ચાર વ્યવહાર વિચ્છેદ ગયા તેથી સર્વાધિક પ્રમાણતા છતકલ્પને શાસનમાં વર્તમાનકાળે ગીતાર્થોએ માન્ય રાખી છે, તે વાતને ક્ષુદ્ર બુદ્ધિ વડે “શાસ્ત્રમાં કયાં અક્ષર છે?” એવા વિચારના બળે શાસપાઠની માગણીથી શાસનના મેરૂદંડ સમાન તકલ્પના અપ્રમાણિકતા જાહેર કરવી ઉચિત નથી. તા. ૧૩-૧૦-૮૪]
( ૧૧
