Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 06

Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 433

१५/२-१३ उपनिषद्-गीता-स्मृति-पुराणादिषु ज्ञानप्राधान्यम् । २३४५
(૬) “જ્ઞાનેનૈવ દિ સંસારવિનાશ, નૈવ વર્મળા” (:હૃ.૩૧) તિ કહૃતોપનિષદન”,
(७) “ज्ञानामृततृप्तयोगिनो न किञ्चित्कार्यमस्ति । तदस्ति चेत् ? न स तत्त्वविद् भवति ।।” (पै.४/ ૧) તિ ક્ષિત્તિોપનિષદન”,
(૮) “લીયન્ત પાચ વર્માણ તસ્મિન રે પરાવરે” (મુ૬.૩૫.ર/ર૮) કૃતિ મુજ્હોનિષદવન”, RT (૨) “જ્ઞાનનિઃ સર્વ મમ્મસાત્ કુરુતેડર્નાન !(મ.જી.૮/રૂ૭) રૂતિ ભાવીતાવવન, (૧૦) “પપપનિ વોઘનિર્મસ્મસાત્ કુરુતે” (રા..૧૦/ર૪) તિ રામનીતાવન, (૧૧) “જ્ઞાનમમ્મીમાને તુ તથા યુતિ સંસ્કૃતિ” (પૃ.૫RT.૦ર/રૂરૂ૪) રૂતિ વૃદત્યરારિરસ્કૃતિવન”, (१२) “ज्ञानाग्निदग्धकर्माणस्त्वां विशन्ति विचिन्तकाः” (म.भा.शांति २१०/४५) महाभारतवचनम्, क (૧૩) “જ્ઞાનિનઃ સર્વપાપુનિ વીર્યન્ત નાSત્ર વંશય” (નિ.પુ9/૮૬/99૮) તિ નિપુરાવાનY, (१४) “ज्ञानाग्निः सर्वकर्माणि भस्मसात् कुरुते” (शा.सं.५/४/२/७) इति शाण्डिल्यसंहितावचनम्, का (१५) “शुभाऽशुभं कर्म ज्ञानाग्निर्दहते क्षणात्” (शि.धर्मो.) इति शिवधर्मोत्तरवचनम्,
(१६) “ज्ञानामृतेन तृप्तस्य कृतकृत्यस्य योगिनः। न चास्ति किञ्चित्कर्तव्यमस्ति चेत् ? न स तत्त्ववित् ।।” (जा.यो.१/२३) इति जाबालयोगवचनञ्च ज्ञानप्राधान्यपरम् अवसेयम् ।
(૬) “જ્ઞાનથી જ સંસારનો વિનાશ થાય છે, ક્રિયાથી નહિ - આવું રુદ્રહૃદયઉપનિષદ્વચન પણ જ્ઞાનને મોક્ષપ્રાપક કહે છે.
(૭) “જ્ઞાનામૃતથી તૃપ્ત થયેલ યોગીને કશું પણ કરવાનું રહેતું નથી. જો તેને કશુંક કરવાનું બાકી હોય તો તે તત્ત્વવેત્તા નથી' - આવું ઈંગલઉપનિષદ્વચન પણ જ્ઞાનને મોક્ષનું મુખ્ય કારણ કહે છે.
(૮) “તે પરાવર બ્રહ્મ તત્ત્વનો સાક્ષાત્કાર થતાં જ જીવના કર્મો ક્ષીણ થાય છે' - આવું મુંડકઉપનિષનું વચન પણ જ્ઞાનની મુખ્યતાને બતાવે છે.
(૯) “હે અર્જુન ! જ્ઞાનસ્વરૂપ અગ્નિ સર્વ કર્મોને ભસ્મસાત્ કરે છે' - આ મુજબ ભગવદ્ગીતાનું વચન પણ મોક્ષમાર્ગમાં જ્ઞાનની પ્રધાનતા દેખાડે છે.
(૧૦) રામગીતામાં જણાવેલ છે કે “જ્ઞાનાગ્નિ ઉપ-પાપોને ભસ્મસાત્ કરે છે
(૧૧) “અભ્યસ્ત થઈ રહેલું જ્ઞાન તે પ્રકારે સંસારને બાળે છે' - આ પ્રમાણે બૃહત્પરાશરસ્કૃતિનું પી. વચન પણ જ્ઞાનની મુખ્યતાને જણાવે છે.
(૧૨) મહાભારતમાં પણ જણાવેલ છે કે હે ભગવાન ! જ્ઞાનાગ્નિથી કર્મોને બાળી નાખનારા માં તત્ત્વચિંતકો તમારામાં પ્રવેશે છે.”
(૧૩) “જ્ઞાનીના સર્વ પાપો હજમ થઈ જાય છે. એમાં કોઈ સંશય નથી' - આ પ્રમાણે લિંગપુરાણનું વચન મોક્ષમાર્ગમાં જ્ઞાનની મુખ્યતાને જણાવે છે.
(૧૪) શાંડિલ્યસંહિતામાં જણાવેલ છે કે “જ્ઞાનરૂપી અગ્નિ સર્વ કર્મોને ભસ્મસાત્ કરે છે.' (૧૫) શિવધર્મોત્તરમાં કહેલ છે કે “શુભ અને અશુભ કર્મોને જ્ઞાન અગ્નિ ક્ષણ વારમાં બાળી નાખે છે.” (૧૬) “જ્ઞાનામૃતથી તૃપ્ત થયેલા યોગીઓ કૃતકૃત્ય બની જાય છે. જો તેમને કર્તવ્ય કરવાનું બાકી