Divyadeep 1967 Varsh 04 Ank 06

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 2

- પરિસંવાદ
પૂ. ગુરુદેવ પાસે અનેક ભકતો આવે છે અને કે આ યુદ્ધ તારે માટે નહિ પણ મારી કીર્તિ માટે! પોતાના મનની શંકાનું સમાધાન મેળવે છે. તે શું રામચંદ્રજી આવી વાત કરે ખરા ? તા. ૧૬-૧૦-૬૭ સેમવારના સાંજે સાક્ષરવર્ય શ્રી જૈન રામાયણમાં આવી ખરાબ વાતોને સ્થાન જ એ. એન. જોષી કેાઈ અનેખા પ્રશ્નનું નિવારણ
નથી. સુવર્ણના હરણની વાત તો આવતી જ નથી. કરવા આવ્યા.
હા, જૈન રામાયણમાં રાવણ ખૂબ વિદ્વાન હતા, પરમ શ્રી જોષીના મનમાં જૈન રામાયણ વિષે શંકા ભક્ત હતા અને હાલમાં નરકમાં છે તે આગળ ઉભી થઈ હતી. જૈન રામાયણ સાચું કે વાલ્મીકિ જતાં તીર્થકર થશે એમ જણાવવામાં આવ્યું છે. રામાયણ સાચું ? અને બે રામાયણ શા માટે ?
એ કમને સિદ્ધાન્ત છે. જેણે ખરાબ કામ કર્યા શ્રી જોષીએ આ અંગે ઘણા જૈન આચાર્યોને પૂછયું
- હાય પછી તે મહાવીર હોય કે રાવણ હેાય પણ હતું પણ તેમને સંતોષકારક ઉત્તર મળ્યો ન હતો.
તેને નરકમાં જવું જ પડે. નરકમાં અસહ્ય યાતના ૫. શ્રીએ શાંતિથી ઉત્તર આપતાં કહ્યું કે મારે ભગવ્યા બાદ ખરો પશ્ચાત્તાપ થાય તે એ જીવે પાછા સાચું કે તમારું સાચું એમ કરવા કરતાં જે સાચું ઊંચે આવી શકે એ રહસ્ય આમાં રહેલું છે. અને સારું હોય એને જ મારું કરી અપનાવવું એ
આમ જુઓ તો એકે રામાયણ રામના સમયનું પ્રાજ્ઞનું કામ છે.
નથી. બધાં રામાયણ પાછળથી સર્જન કરવામાં ગાંધીજી વૈષ્ણવ હતા પરંતુ એમને બીજી દૃષ્ટિએ આવ્યાં છે. જોતાં એ સાચા જૈન પણ હતા. કારણકે અહિંસા,
કવિશ્રી રાજેન્દ્ર શાહે ચર્ચામાં ભાગ લેતાં ગીતાનો સત્ય અને સંયમને એમણે પોતાનાં જીવનસાધન
ઉલેખ કર્યો ત્યારે પૂ. શ્રીએ જણાવ્યું “કોઈ ગીતાને બનાવ્યાં હતાં.
ઉતારી પાડે એટલા માત્રથી એનું સ્થાન કે મહત્ત્વ It all depends on the way you look ઓછું થઈ જતું નથી. જે ગીતામાંથી આવું સુંદર at it.
સર્જન થયું, જેમાંથી આજે પણ હજારે પ્રેરણા મેળવે જૈન રામાયણની જેમ બુદ્ધ રામાયણ પણ છે, છે એ ગીતાને કાણુ આદર ન કરે ? ભલે બીજા અને બીજા પણ અનેક છે. આટલાં બધાં રામાયણ આચાર્યો ગીતાને ગણકારતા ન હોય પણ હું તે હોવાનું કારણ શું એ વિચારે. રામ એક એવા પરમ ગીતાને આદરથી વાંચી ગયો છું.' પુરુષ હતા કે એ સૌને ભાવ્યા. એમની વિભૂતિમત્તાએ સહુના હૃદયમાં સ્થાન મેળવ્યું એટલે જ
. યુદ્ધમાં ઉપદેશ ન હોય ત્યાં તો માત્ર સૂચન જ
" ? તે આટલાં બધાં રામાયણ છે. હવે જૈન રામાયણની હોય. પછી સૂચન સર્જનની ભૂમિકા બની જાય છે. વિશિષ્ટતા વિચારીએ.
ચર્ચાના અંતે પૂ. શ્રીએ જણાવ્યું કે બધા જ વાલ્મીકિ રામાયણમાં જયારે શ્રી લક્ષ્મણ સીતાને
ને ધર્મો એક કૂવાનાં પાણી જેવા છે. એમાંથી મુસલમાન એકલા છોડીને જવા ના કહે છે ત્યારે સીતા કહે છે બાણ લે
દસ પાણી લે અને એને ઈસ્લામિયા પાણી કહે. બ્રાહ્મણ કે તારી નજર મારા ઉપર બગડી છે. તો શું સીતા લે અને બ્રાહ્મણિયા પાણી કહે. પ્યાલા અને પાત્ર જેવી આર્ય અને આદર્શ નારી આવા હલકા શબ્દો જુદો પણ પાણી એક. કહે ખરી ?
એ દૃષ્ટિએ જોતાં બધાં આધ્યાત્મિક દર્શને અને લંકાવિજય પ્રાપ્ત થયા પછી શ્રીરામે એક જ બિન્દુની આસપાસ ચક્કર મારે છે. કોઈ સીતાને કહ્યું કે તું પારકાને ઘેર રહી છે એટલે હું અહીંથી શરૂ કરે તો કોઈ ત્યાંથી શરૂ કરે, કેન્દ્રમાં તને નહિ અપનાવું. સીતાએ પૂછયું કે ત્યારે આ આત્મા છે. એને પિછાનો અને પામવો એ બધા જ બધું યુદ્ધ શા માટે લડ્યા ? ત્યારે રામચંદ્રજીએ કહ્યું પરિસંવાદનું અંતિમ લક્ષ્ય છે.