Dhyan Shatak

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 16

***********************************
*
ਮਨ, ਵਚਨ ਅਤੇ ਕਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨਾਂ ਯੋਗਾਂ ਦਾ ਉਪਰੋਕਤ ਕ੍ਰਮ ਨਾਲ ਰੋਕਣ 'ਤੇ ਪਰਬਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਚੱਲ, ਸਲੇਸ਼ੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ, ਕੇਵਲੀ ਨੂੰ ਵਿਔਛਿੰਨਕ੍ਰਿਅ ਅਤੀਵਾੜੀ ਨਾਂ ਦਾ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਸ਼ੁਕਲ ਧਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। – 82
-
ਪਹਿਲਾ ਸ਼ੁਕਲ ਧਿਆਨ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਯੋਗਾਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਇੱਕ ਹੀ ਯੋਗ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੀਸਰਾ ਸ਼ੁਕਲ ਧਿਆਨ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਇਆ ਯੋਗ ਤੋਂ ਅਤੇ ਚੌਥਾ ਅਯੋਗ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਸੰਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਨਾ ਵਿਚਲਿਤ ਹੋਏ ਮਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੇਵਲੀ ਅਤਿਯ ਵਾਲੇ (ਚਮਤਕਾਰੀ) ਨਾ ਵਿਚਲਿਤ ਹੋਏ, ਸਰੀਰ ਧਿਆਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-
83
84
ਚਿੰਤ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ 'ਤੇ ਵੀ ਪੂਰਵ ਪ੍ਰਯੋਗ, ਕਰਮ ਨਿਰਜਰਾ, ਸਬਦਾਰਥ ਬਹੁਲਤਾ ਅਤੇ ਜਿਨੇਂਦਰ ਭਗਵਾਨ ਰਾਹੀਂ ਰਚੇ ਆਗਮਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕੇਵਲੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਸੂਕਸਮਕ੍ਰਿਆ ਅਨਿਵ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਵਿਉਪਰਤਕ੍ਰਿਆ੬ ਅਪਤੀਪਾਤੀ ਧਿਆਨ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕੇਵਲੀ ਦੇ ਚਿੱਤ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਹੋ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਵਿੱਚ ਜੀਵ ਉਪਯੋਗ (ਆਤਮਾ ਗਿਆਨ) ਰੂਪ ਚਿੰਤ ਤਾਂ ਹਾਜ਼ਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
85, 86
ਸ਼ੁਕਲ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਵਾਲੇ ਧਿਆਨ ਸਾਧਕ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਅਨੁਪ੍ਰੇਕਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਚਿੰਤਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 87
-
-
-
ਕਰਮ ਆਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਦੁੱਖ, ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਅਸ਼ੁਭ ਰੂਪ, ਜਨਮ ਮਰਨ ਰੂਪੀ ਭਵ ਅਤੇ ਚੇਤਨ ਅਚੇਤਨ ਵਸਤੂ ਦੀ ਵਿਨਾਸ਼ਤਾ ਇਹ ਚਾਰ ਅਨੁਪ੍ਰੇਕਸ਼ਾਵਾਂ
ਹਨ।
88
15
*********************************