________________
D ડાહ્યો ડમરો
64
હું ગુજરાતી !
[]
આ વખતે ગુજરાતને અડીને માળવાનું રાજ હતું. રાંકનો માળવો એવું એનું બિરુદ હતું.
ઢોર રાખનારા માલધારી અને રબારી ભરવાડો વરસાદ ઓછો વસે, નીરણ ઓછું પાકે એટલે માળવા તરફ ચાલ્યા જતા ને દુકાળ વિતાવી દેતા, એટલે રાંકનો માળવો કહેવાતો.
માળવાનો રાજા નામે ભોજ. ભોજ એટલે ભોજ. એના જેવો પંડિત કોઈ નહીં. એના જેવો પરાક્રમી કોઈ નહીં.
ધારાનગરી એની પાટનગરી, મહાન વિદ્વાનો એના ‘કાંચનસમા’ નામના દરબારમાં બેસે. ભોજનો દરબાર એટલે વાત પૂછો મા. અહીં વિદ્વાનો, કવિઓ, રાજપુરુષો, નાટ્યાચાર્યો, સંગીતકારો, શિલ્પીઓ ને સાહિત્યકારો બેસતા. અહીં બેસવું એ એક ગૌરવની વાત ગણાતી.
એક વાર ગુજરાતમાં દુકાળ પડ્યો. લોકો માળવા તરફ ચાલ્યા. ત્યાં જઈને ઢોર ચારતાં-ચારતાં તરેહ તરેહની વાતો કરવા લાગ્યા. ગુજરાતના રહેનારાઓને ગુજરાત પર પ્રેમ. એના સંસ્કાર પર પ્રેમ, એનાં તીર્થ, સાવજ ને સતીઓ માટે માન !
ગુજરાતના લોકો વાત કરે કે અમારે ત્યાં આબુ-દેલવાડાનાં દેરાં બંધાય છે ! એવાં બંધાય છે કે થયાં નથી ને થશે નહીં ! ! મજુરીમાં આરસના ભૂકા બરાબર રૂપું અપાય છે.
એ કહેતા, અમારે ત્યાં પ્રભાસને કાંઠે સોમનાથ મહાદેવ છે. ભારે
