Bada Kosh

Author(s): Ratilal S Nayak, Bholabhai Patel
Publisher: Akshara Prakashan

Page 473

चिराग-बत्ती करना
૪૬૮
चैन उड़ाना
વિરા-વત્તી સરનાઃ દીવાબત્તી કરવાં; દીવો
પ્રગટાવવો વિI ગુફા : દીવો બુઝાવો (એક માત્ર પુત્રનું
મરણ થવું) વિરાજ નેવાર હૂંઢના દીવો લઈને શોધવું; ખૂબ
પરિશ્રમથી તપાસ કરવી રિત-પાદિન-પમરનાથ હોના:ચીસાચીસ
ને હાહાકાર મચવો નિમ વહાના યા મરના: ચલમ ભરવી (ચલમ
પીવા માટે તૈયાર કરવી) વિના છરના ચાલીસ દિવસોનું અનુષ્ઠાન કરવું ચિત્તે ગાડુ: ચાલીસ દિવસ (પોષના પંદરને
મહા મહિનાના પચીસ દિવસોની સખત ઠંડી) -રાપરના: કાર્ય અથવા શબ્દ દ્વારા વિરોધ પ્રદર્શિત કરવો વ વોના: ચીત બોલવું (હાર સ્વીકારી લેવી) વીટીવીન: કીડીની ચાલ (અત્યંત ધીમી ચાલ). ચટી વે પરવિનના યાત્રા : કીડીને પાંખો આવવી (મરણતોલ થવું) રઘ માપના: રાડ નાખવી ચીન-પદ્યાના સમડી ઝપટ મારી લઈ જાય
એમ કોઈનાથી છીનવાઈ જવું ચુત્ની કાના વા નાના : ચાડી ખાવી યુદશી ના : ચપટી વગાડવી ગુટવીપનાના ચપટીપર (ઈશારાપર)નાચવું જુદી વગાના: ચપટી વગાડવી જુદી વગાતે-વાતે: ચપટી વગાડતાં-વગાડતાં
(ચટપટ-ફૉરન) જુદી વગરે દુ: ચપટી વગાડતાંમાં (વગર
પરિશ્રમે અને થોડી વારમાં) ગુટો પરના: ચૂંટી ખણવી
ફ્રી મનના : ચપટી માગવી (ભીખ માગવી). gયો : ચપટી વગાડતાં (ક્ષણ વારમાં) યુટી સેના: મજાક કરવી યુટવુભા છો : દિલ્લગીની વાત કરવી યુરિયા હાથ મેં હો : ચોટલી હાથમાં હોવી
(કોઈને અધીન કે પૂરેપૂરા નિયંત્રણમાં હોવું) ચુનાવ ના : ચૂંટણી લડવી ગુનૌતી રેતા : મુકાબલા માટે આહવાન આપવું
(લલકારવું) ચુપ કારના ચા નાના: ચુપકી લગાવવી (ચુપ રહેવું) પીરો-રો રોટલી ચોપડેલી ને વળી બે બે (બન્ને બાજુથી લાભ)
ચુપ્પી સાધના, યુથ્વી સાથ જૈના, ગુપ્પી નાના:
ચુપ રહેવું પુસ્તુ જેના : ચાંગળું ચાંગળું રહેવું (બહુ વધારે
રડવું) ગુજ્જુ પર પાછી ફૂલ મરનાઃ ખોબા પાણીમાં ડૂબી
મરવું (બહ શરમજનક સ્થિતિમાં હોવ) ફૂં કાયા કૂંતવન કરના: ચૂં કે ચાં ન કરવું
(જરા પણ વિરોધ ન કરવો) ફૂંગૂં પુર ઠા: ચવચવનો મુરબ્બો (જાતજાતની
મેળ વિનાની વાતો એકસાથે જોડવી) મૂર્થોિ કી સરના યા તોડના : સ્ત્રીએ વિધવા
થવાના અવસરે ચૂડીઓ ભાગવાનો વિધિ મૂર્ષોિ પહનના : ચૂડીઓ પહેરવી (સ્ત્રીવેશ લેવો;
વિધવાએ પુનર્લગ્નથી જોડાવું). ગૂડ પદના : ચૂડીઓ ભાંગવી (વિધવા થવું) જૂના નાના: ચૂનો ચોપડવો; ઠગી લેવું, હાનિ
પહોંચાડવી પૂર-દૂર કરના ચૂરેચૂરા કરી દેવા; નષ્ટભ્રષ્ટ કરી
નાંખવું જૂના ચૂર રહેવું ( નિમગ્ન રહેવું; મસ્ત રહેવું) ઘૂજા નનના : ચૂલો સળગાવવો (ખાણું પકાવવું)
ન્હા ના : ચૂલો ફૂંકવો (ખાણું પકાવવું) ગૂજે મેં ગય: ચૂલામાં જાય (ભાડમાં જાય) चूल्हे से निकलकर भट्ठी या भाड़ में पड़ना : ચૂલામાંથી નીકળી ભઠ્ઠીમાં પડવું (નાની મુસીબતમાંથી નીકળી મોટી મુશ્કેલીમાં ફસાવું) દેવિત્ની શાર: ઉંદરબિલાડીનું વેર (સ્વાભાવિક વિરોધ) ચૈ વોત્રના : ચું બોલવી; હારી જવું વેરાતના:ચહેરો ઊતરી જવો; મોફિક્કુ પડી જવું વેદ વ સંસા : ચહેરાનો રંગ ઊડી જવો; મોં ફિક્કુ પડી જવું વેદના દ્વિતના યા સ્થિત ઇનાઃ ચહેરો ખીલવો;
પ્રસન્ન થવું ચેહર તમતમાના ચહેરો તમતમો (ગુસ્સાથી માં
લાલ થવું) ચંદા વીના પર્વના: ચહેરો પીળો પડવો (રોગ ભય
આદિથી ચહેરાનો રંગ ઊડી જવો) વેદનાવિકના મોં બગાડવું (એટલું મારવું કે ચહેરો
વિકૃત થાય અને ઓળખાય પણ નહિ) ચેહરા નટના : મોં ઊતરી જવું (ઉદાસ થઈ જવું)
પરવાર્યો ડ્રા: મોં પર હવાઈઓ ઊડવી (ભય ગભરાટ વગેરેને કારણે મોનો રંગ ઊડી જવો) રૈનાના:ચેન ઉડાડવું (આનંદ કરવો; મોજ કરવી)