________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જુલાઈ -ઓગસ્ટ-૯ પ ]
પર્યુષણ પર્વને પાવન સંદેશ
લેખક : શ્રી અગરચંદ નાહટા
મનુષ્યને સુખશાંતિ પ્રદાન કરવી અને અંતમાં સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ, તે ભવ દુઃખ અને અશાંતિના મૂળ રાગદ્વેષને સંયમની સાધનાને માટે જ છે. શાન્તિનો માર્ગ સંપૂણરીતે નાશ કરીને કમબંધનમાંથી મુક્ત અનાસક્તિ અને સમભાવ જ છે. અનાદિ સમયથી કર તે ધર્મને ઉદ્દેશ છે. ભારતના પ્રાચીન જીવ બહિમુખી જીવનમાં પ્રવૃત્તિ કરતે આવ્યા વિદ્વાનેએ સંસારની અશાંતિ અને પ્રાણીઓના છે છતાં જે શક્તિ અને સુખ તે પ્રાપ્ત કરવા દુઃખનું કારણ શોધ્યું તે તેમને તેનું કારણ માગે છે તે હજી સુધી તેને પ્રાપ્ત થયું નથી, મેહ, મમત્વ, રાગદ્વેષ અને અજ્ઞાન જ જણાયું. તેથી સ્પષ્ટ છે કે તેવી પ્રવૃત્તિઓથી શાંતિ મળી જે વસ્તુઓ પિતાની નથી તેમને પોતાની માનીને શકતી નથી તેથી પ્રશ્ન હવે એ ઉપસ્થિત થાય તેમની પ્રાપ્તિમાં હર્ષ અને અપ્રાપ્તિ કે વિયેગમાં છે કે આખરે, શાન્તિનો માગ કર્યો છે? દુઃખ માનીને, ઈઈ-અનિષ્ટ સંયોગ અને વિયે. ખરી રીતે જોઈએ તે પયુષણ પર્વને પ્રસિદ્ધ ગમાં, મનુષ્ય અશાંતિનો અનુભવ કરે છે, અને પ્રચારિત કરવાવાળા મહાપુરુષોના હૃદયમાં આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપને ભૂલીને પદ્ગલિક ભવ દુઃખોથી ત્રાસી પ્રાણીઓ ઉપર અનંત પદાર્થોને સુખ અને દુઃખનું કારણ માને છે, કરુણા હતી, જગતના જીનું અત્યંત કલ્યાણ એ જ તેનું અજ્ઞાન છે. અનુકૂળ પરિસ્થિતિને કરવાની ઇચ્છાથી, તેમણે ધર્મારાધનને એક સુખ અને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓને દુઃખ માન- સર્વશ્રેષ્ઠ અવસર આપ્યો અને આચાર્યોએ, વામાં આવે છે, પરંતુ તે બંને પ્રકારની પરિ પર્યુષણના દિવસોમાં દિનરાત એક પવિત્ર સ્થિતિઓ મનુષ્ય પિતે જ ઉત્પન્ન કરે છે અને વાતાવરણ પ્રસરી રહે અને ધર્મભાવનામાં આત્મા તેવી માન્યતા પણ કલ્પનાને કારણે જ બનેલી ઓતપ્રોત થઈ જાય એવા અનેક સાધને જ્યાં. હોય છે. કેઈ વિપરીત કલ્પનાને કારણે જ, મનુષ્ય આળસ છે. અનાદિકાળની ટેવને કારણે, બાદ્ય પદાર્થોના સંરક્ષણ અને અભિવૃદ્ધિ માટે તે વિષય-કવાયની તરફ અધિક પ્રવૃત્ત થતા જ, મનુષ્યને બધો સમય બરબાદ થાય છે. રહ્યાં છે. તેથી, પાપોમાંથી નિવૃત્ત થવા ઉપર અનફળ પદાર્થો અને વસ્તુઓ વડે થોડા સમય ભાર દેવામાં આવ્યું અને સામાયિક, પૌષધ, સુધી તે સુખાનુભવ કરે છે. મેહ અને પ્રતિક્રમણ. સ્વાધ્યાય, વ્યાખ્યાનશ્રવણ, પ્રભુપૂજા, મમત્વની જાળ ફેલાવીને તે પોતે જ તેમાં ફસાઇ આદિ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં મનુષ્ય આ છે જાય છે. આ સવ' વાતનો અનુભવ કરીને, દિવસ લાગ્યા રહે તે માટે પર્યુષણને દિવસમાં ભારતીય મહાપુરૂષોએ ખાદ્ય પદાર્થોનું આકર્ષણ તેવી પ્રવૃત્તિ અને આવશ્યક માનવામાં આવી. આ ઓછું કરવા માટે વૈરાગ્ય અથવા નિવૃત્તિને પર્વનો આર ભ થતાં જ, તામ્બર સમાજમાં પ્રાધાન્ય આપ્યું છે. સાધકને માટે એકાન્ત, અષ્ટબ્રિકા વ્યાખ્યાન વાંચવામાં આવે છે, જેથી ધ્યાન, મૌન, સ્વાધ્યાય, સાંગ, સંયમ અને પર્વના દિવસોનાં કર્તવ્યનું સારી રીતે જ્ઞાન તપ આવશ્યક માનવામાં આવ્યા છે. અહિંસા, થાય અને તે કdબે પાળવાની પ્રેરણા મળે.
For Private And Personal Use Only
