________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
" આત્માનંદ પ્રકાંશ પળને પારખી લે પ્રફુલ્લા રસિકલાલ વોરા ૧૦૦૮, કૃષ્ણકુંજ, ડાયમન્ડ ચોક, ભાવનગર
વિશ્વવિખ્યાત તત્વચિંતક મહાત્મા કોન્ફયુ- સાધનામાં રસ ધરાવે છે તેથી તે બોલ્યા કે જે શિયસની પાસે એક વખત એક માણસ આવ્યો. વ્યક્તિ માત્ર કાનથી સાંભળે, આંખથી જ જુએ તેણે મહાત્માજીને પૂછયું, “મારે સંયમની કે જીભથી જ સ્વાદ પારખે તે તેને સંયમની સાધના શીખવી છે, આપ મને શીખવશે?” સાધના કરવાની જરૂર જ નથી. જ્યારે આ બધા મહાત્માજી આ વાત બરાબર ધ્યાનથી સાંભળતા સાથે મનની આસક્તિ ભળે છે ત્યારે તેના પર હતા. ઘડીભર તે બન્ને વચ્ચે મૌનનું સામ્રાજ્ય ઉપભેગ કરવાને ભાવ જાગે છે. માત્ર આંખથી રચાયું. બીજી ક્ષણે જ મહાત્માજીએ તે માણસને જ જોવામાં જ્યારે મન ભળે છે ત્યારે જ ચહેરો વાંચી લીધું અને તેને જાણે દષ્ટિથી વિકારના ભાવે જન્મે છે. આંખ, કાન અને માપી લીધો હોય તેવી રીતે પૂછયું, “તારે જીભ તે માત્ર સાધન છે. ખરો ઉપગ તે સંયમની સાધના કરવી હશે તે કેટલાક પાયાનાં આપણું મન કરે છે. જ્યાં મન અશુદ્ધ છે ત્યાં સૂત્રોનું પાલન અવશ્ય કરવું પડશે. તું તે કરી સંયમની સાધના દ્રકી પડે છે. ચારે તરફ દેડતું શકીશ??” પેલા માણસ સંમત થયો ત્યારે મન અતૃપ્તિનાં અંધારામાં અટવાયા કરે છે. મહાત્માજીએ કહ્યું “તને ખબર છે તારે માત્ર કાનથી જ સાંભળવાનું ” પેલો માણસ વિચારમાં
આ વાત સાંભળતા જ તે માણસને સાચી પડી ગયે અને વધું કાંઈ વિચારે ત્યાં મહાત્માજીએ
વાત સમજાઈ ગઈ અને સંયમની સાધનાનો ફરી વખત બીજુ સૂત્ર આપતા કહ્યું “તારે જે
આ ખરો માર્ગ મળી ગયે એવું સમજી સાચે કાંઈ પણ વસ્તુને સ્વાદ પારખવાને હોય તે
રસ્તે ચાલવા લાગ્યા. માત્ર જીભેથી જ પારખવાનો ” પિલે માણસ આ રીતે આપણે સૌ જીવનમાં હરતાં-ફરતાં, આ સાંભળીને સ્તબ્ધ થઈ ગયે. તેની મુંઝવણ કયારેક ટોળામાં તે ક્યારેક એકલાં હોઈએ ત્યારે વધવા લાગી. ત્યાં તે મહાત્મા કેન્ફયુશિયસે સંયમની સાધના કરવામાં કે મનની લગામને ત્રીજે નિયમ જણાવ્યું. “તારે માત્ર આંખથી આપણા હાથના બરાબર અંકુશમાં રાખવામાં ક્યાજ જે કાંઈ જેવાનું હોય તે જોવાનું.” હવે તે રેક સફળતા તે ક્યારેક નિષ્ફળતા મેળવતા માણસ વિચારતું હતું કે પોતે કઈ ખોટી હોઈશું. ઘણી વખત જીવનમાં ઉપયોગી હોય તે જગ્યાએ તે પિતાના પ્રશ્નને લઈને નથી આવ્યાને? મેળવવાની તક મળતી હશે તે ક્યારેક ઘણું ગુમાવવું તેથી તેણે પૂછયું, “મહાત્માજી ! જે અંગેનું પડતું હશે. કયારેક આપણને આપણા વિકાસની ઉપગ જેની માટે જ કરવાનું છે, એવું તે સીમાએ ટૂંકી પડતી હશે તે ક્યારેક વચ્ચે તમે કહે છે માત્ર આંખથી જ જોવાનું અને કાંટાની કેડીની કુરતા આપણા માગને રોકી દેતી કાનથી સાંભળવાનું. એમાં સંયમની સાધનાની હશે. આજ તે છે આપણું જીવન. કયારેક કે વાત કયાં આવી? મને મારા પ્રશ્નને ઉકેલ યાદગાર ક્ષણને આનંદ માણતા હોઈએ તો ક્યારેક ન મળે.”
કોઈ ક્ષણો બરછટ બનીને ખૂંચતી હશે આમ આ વાત સાંભળી મહાત્મા કોન્ફયુશિયસે વિવિધ પરિણામોમાંથી પસાર થતાં આપણને વિચાર્યુ કે આ માણસ ખરેખર, સંયમની કેટલીય દિશાઓ સ્પષ્ટ દેખાતી હશે તો કયારેક આ
For Private And Personal Use Only
