________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ ” યાને અસ્તિત્વ છે.
આપવાનો રહે છે કે, “વર્તમાન સમયમાં આત્મા સનાતન છે અર્થાત આત્માનું અસ્તિત્વ વિદ્યમાન છે કે નહિ?” એ પ્રશ્નને તું જે ત્રિકાલ બાધ્ય છે એ વસ્તુ સમજવા માટે સૌથી ઉત્તર આપે, તેના ઉપર તારા પ્રશ્નોનો જવાબ પહેલાં એ નિર્ણય કરવો પડશે કે, “આ જગતમાં અવલ બેલે છે. અવિદ્યમાન વસ્તુ કાઈ ઉન્ન થતી નથી અને કોઈ પણ એમ કહી શકે એમ નથી કે, વિદ્યમાનને કદાપિ વિનાશ થતો નથી.
વર્તમાન સમયમાં હું વિદ્યમાન નથી.” એથી જ “નારા મા, માડમ fuતે સિદ્ધ થાય છે કે, “જે, તું વર્તમાન સમયે વિદ્યરત: |
માન છે. તે તું પહેલા પણ અવશ્ય વિદ્યમાન
હતા. અને હવે પછી પણ અવશ્ય વિદ્યમાન રહીશ” જે કદી હેતું નથી તે ઉત્પન્ન થતું નથી
આ કારણ કે જે પહેલાં નથી તેની હમણાં ઉત્પત્તિ અને જે છે તેને કદી અભાવ થતા નથી.”
થઈ શકતી નથી અને જે હમણું “વમાન છે, મતલબ કે કોઈ પણ દ્રવ્યનો વિનાશ થતાં જ તેને ધરમૂળથી અભાવ કદી થઇ શકતું નથી નથી. માત્ર તેનું રૂપ, આકાર, નામ કે સ્થાન અલબત્ત, લાકડું જેમ ખુશી અને પાટલીરૂપે બદલાય છે.
પરિવર્તન પામી ગયું, તેમ તારામાં પણ અનેક
પ્રકારનાં પરિવર્તનો થતાં રહેવાનાં, કિતુ તેરે દાખલા તરીકે, સુથાર ખુશી થી પાટલી બનાવે
સર્વથા અભાવે કદી થઈ શકતું નથી છે, ત્યારે તે કોઈ ન પદાર્થ ઉત્પન્ન કરતું નથી, પરત બજાર યા જંગલમાંથી લાવેલ લાકડાના આતમા સનાતન છે અને આ માનું અસ્તિત્વ
ખ્ય ટુકડા કરી, તેને યોગ્ય ઇચ્છિત આકારે ત્રિકાલાબાધિત છે, એ વસ્તુ સમજવા માટે દર્શનગોઠવે છે.
શાસ્ત્રનું કે ભૌતિક પદાર્થ-વિજ્ઞાનનું આથી અધિક
જ્ઞાન મેળવવાની આવશ્યકતા રહેતી નથી, એમ આ રીતે દરેક ચીજમાં સ્થાન, આકાર યા
સામા યતયા કહી શકાય, નામનું પરિવર્તન થવા સિવાય નવું કઈ ઉત્પન્ન થતું નથી. મૂળથી અસ્તિત્વમાં જ ન હોય તેવા
અમરત્વ સ્વાભાવિક ગુણ કોઈપણ પદાર્થનું સર્જન યા વિનાશ આ જગતમાં છે જ નહિ.
આત્માના અસ્તત્વની સિદ્ધિમાં આપણે એ આધુનિક પદાર્થ-વિજ્ઞાનના શોધકોને પણ આ
વાત નક્કી કરી કે, આત્મા તે પદાર્થ છે, કે જેને
સંકેત, જેનું સંબોધન અને જેની ઓળખાણ જ વાતના એક યા બીજા શબ્દોમાં સ્વીકાર કરવો
આપણે “હુ’ શબ્દથી કરીએ છીએ. “હું' પદનું પત છે.
સબોધન, હું' પદને સંકેત કે “હુ’ પદથી કોઈ એને “પદાર્થની બનશ્વરતા કહે છે કોઈ ઓળખાવનાર જે વસ્તુ છે તે જ આત્મા છે. એને “પદાર્થનું અનુત્પાદ્યત્વ” કહે છે, તે કોઈ કારણ કે આત્મા સિવાય અન્ય કોઈ પણ વરત એને “શક્તિનું નિયવ કહીને સ્વીકારે છે, “હું” એ પદના સંકેત બની શકતી નથી.
આત્માના વિષયમાં પણ એ જ રીતે લાગુ જ્યાં સુધી જગતમાં “અહ” યા “હું” પદનો પડે છે. કોઈ પ્રશ્ન કરે કે, “જન્મ લીધે તે પૂર્વે વ્યવહાર વિદ્યમાન છે, ત્યાં સુધી આત્માની સત્તાનો હ હતો કે નહિ ?' તે તેને એક જ ઉત્તર નિષેધ કરનાર નાસ્તિકો પેતાની કોઈ પણ સૂકિત
૧૧૨]
For Private And Personal Use Only
