Atmanand Prakash Pustak 089 Ank 08

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

ભયે
પણ ભૂ ઢા ! તે તે। પેાતાનુ પેટ પશુ રાખ્યુ. ! અને એમ કરીને તારા નિયમને, તારા અયાચકમતને તું કેવું લાંછન લગાડી બેઠા !
લઈને પાટલીપુત્ર તરફ જવા નીકળી ગયા. ઘણા મા કાપ્યા પછી એક ગામને પાદરે પહેાંચ્યા, તે તેણે એક વિચિત્ર દૃશ્ય જોયુ' : કોઈક બ્રાહ્મણનું મૃત્યુ થતાં નદી કાંઠે તેની ચિંતા નર ભદ્રા પામે ' એ લેાકેાક્તિના મમ માગેાઠવાઈ હતી, અને તેજ ચિતામાં તેની પત્ની જીવતી સતી થઇ રહી હતી. આસપાસ ભેગુ મળેલુ લેાકટાળુ • સતીમાતાનેા જય ’પેાકારતું
* ભૂખ ના જુએ સૂકેાભાત' અને ' જીવતા
ખર સમજનાર સામનસુના આ વિચારમાં શૂદ્ર કે તેનાં અન્ન પ્રતિ તિરસ્કાર ન હતા, પરં'તુ બધે બનતું હાય છે એમ વિપત્તિવેળાએ કરવી પડેલી ભૂલને આ પશ્ચાત્તાપ હતા. અને પેાતાના કુળ
હતું
પરંપરાગત અડગ અયાચકતના, માત્ર શરીરને
ખાતર, પાતે કરેલા ભંગને હવે અસાસ થતા હતા. જોકે એના દિલમાં તે, જે દિવસે એણે સૌ પ્રથમવાર આ અયાચક્રવ્રત તાયુ. તે દિવસથી જ ખટકો પેદા થયા હતા કે થ્યા કરીને હું મારી જાતને જ નહિં પણ પૂર્જાના પણુ ગુનેગાર અન્ય છું. પશુ હવે એને થવા માંડયું કે મારે આ અંગે પ્રાયશ્ચિત્ત લેવુ' જ જોઇએ, તે જ મારી શુદ્ધિ થાય. પૂર્વને પાડેલા ચીલાના ભગ એને મન અક્ષમ્ય અપરાધ હતા.
કેણુ જાણે કેમ, પણ પ્રાયશ્ચિત્તની 'આ વિચારણા સાથે જ એના હૃદયના ઊંડે ખૂણે એવા ભાવ પણ જાગ્યા કે આ સ`સાર કેવા દારુણ છે કે જ્યાં રહીને આવાં દુકાળ અને દુ:ખા વેઠવાં પડે છે, પણ એની સાથે સાથે
?
આવા ન કરવાનાં ક્રામ પણ કરવાં પડે છે અને ગમે તેટલાં દુઃખા કે ભૂખ તરસ વેડીએ, તાય એ કાંઇ ધર્મકરણી ગણાય જ નહિ. મકે એ તે દેષાચરણ અને કર્માંબધનનું જ કારણુ બનવાના! એ કરતાં, આ બધું છેાડીને, સન્યાસ લઇ લેવા શુ ખાટા ?
પણ એની મુખ્ય ચિંતા તા પ્રાયશ્ચિત્તની જ હતી. અને હવે સુકાળ પા। આવતાં, પરિસ્થિતિ પણ સામાન્ય બની ગઈ હતી, એટલે હવે શ્વર” કુટુંબની કે આજીવિકાની ચિંતા જેવુ... પણ ન હતું. એટલે એ, પ્રાયશ્ચિત્તને નામે સૌની રજા
૮]
સેમવસુ ઘડીભર સ્તબ્ધ અને ક્ષુબ્ધ થઈ ગયા. એની આંખમાં આ દૃશ્ય શૂળની જેમ ભેાંકાયુ'. એને થયુ' : ૨ ! આ કેવું અજ્ઞાન મૃત્યુ છે ! આવુ· મૃત્યુ પણ માણસનું અમ‘મળ કરનારુ અને !
ભરાયા હતા !
આ વિચારમાં જ એ ગામમાં પેઠા, તે આ ગામના સાવ અજાણ્યા હતા. અને ભૂખ અને થાક તે શરીરમાં ખાસા એટલે એણે તા એક નાનકડી પણ મજાની કુલવાડી અને તેની વચ્ચેવચ્ચે એક મઢુલી જોઇને બીજો કશે! વિચાર કર્યા વગર એમાં પ્રવેશ કરી દીધા.
મઢુલી કેાઈ બ્રહ્મચારી સાધુની હતી. અને ‘એ પણ ’ તે વખતે ભાજન કરવાની તૈયારીમાં જ હતા. એણે આને જોતાંજ ‘અતિથિ દેવેશ ભવ ’નું સ્વતિ વચન ઉચ્ચારીને એની ચિત આગતા સ્વાગતા ક્રરી. એ પોતે પણ બ્રાહ્મણુ
હતા. પેટ પુરતુ મળી રહે, પછી બીજા ટકની કંકર ન કરવાના એના સ્વભાવ હતા. એટલે એ સેામવસુને ઘડીક વીસામે લેવાનુ કહીને ગયા ગામમાં. અને ઘેાડીવારમાં સોમવસુની ક્ષુધાતૃપ્તિ થાય એટલી ભાજન સામગ્રી લેતે આવ્યા. બન્નેએ સાથે બેસીને લેાજન કરાવ્યું ને પછી વામકુક્ષિ પણ કરી લીધી.
પે।તે અહીં આભ્યા, વિસામા લીધે, જન્મ્યા, એ પછી આરામ કર્યાં, પણ એ બધા વખત સામવસુનાં મનમાં આ જુવાન સાધુના વેષ અને એની રીતભાત વિષે કુતુહલ સળવળતુ જ રહ્યુ
આત્માનઃ પ્રકાશ