Atmanand Prakash Pustak 089 Ank 08

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

ઊભો થઈ ગયો અને પંડિતજી આગળ પિતે સંતેજાશે. કરેલાં વનભંગનો એકરાર કરીને તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત એણે તે તરત પંડિતજીને પૂછયું, “આ માંગ્યું'.
વાર્તાનો પરમાર્થ શે ? ” એ મને સમજાવે એની વાત સાંભળીને પંડિતજીને થયું કે કેમ કે જાણ્યા વિના કેણ એનું પાલન કરે છે. આ પણ શુદ્ધજ છે પણું એ વાતની એને પ્રતીતિ એની શી રીતે ખબર પડે ? કરાવવા માટે એણે માટીનાં બે ગળા મ ગાવ્યા; સોમવસુની જિજ્ઞાસા સંતોષવા પતિએ એક ભીને એક સૂક, ક્રમશ: બને ગોળા એમ ત્રણે શિખામણોનો પરમાર્થ સ્કુટ કરતાં કહ્યું : ભીંત ઉપર નાખ્યાં, તે ભીનો ગોળો ત્યાં એંટી જે ભાઈ, જે ગુરુ કઈ પ્રત્યે રાગ કે દ્વેષ નથી ગયો, પણ સૂકે ગળે ત્યાં ન ચેટ. પંડિત રાખતે; હિંસા મક આરંભ કાર્યો અને પરિગ્રહ જીએ કહ્યું : “ભાઈ સમવસુ ! તું આ સૂકા જેને વજર્યું છેઅને નિરંતર શુભ ધ્યાન અને ગોળાં જેવો છે. એટલે તું શુદ્ધ જ છે; તને કઈ શુભ પ્રવૃત્તિમાં જ જે દશ ચિત્ત રહે છે તે જ દોષ લાગ્યો નથી.”
સાચા અર્થમાં સુખે સૂએ છે. કેમકે એનાં જાગસોમવસુનું મેં પરતેષથી ભરાઈ ગયું. રણની જેમ એનું શયન પણ સ્વ અને પરનું પિતાનો ફેરો એને સફળ થયા લાગ્યો. આ શુભ કરનારું હોય છે. હતિરેકમાં એ પેલી ત્રણ શિખામણ વાળી અને જે ભ્રમરવૃત્તિએ ભિક્ષા ગ્રહણ કરે વાતને વીસરી ગયે. ને એને પેલી સંન્યાસ છે. તે પણ પિતાને માટે કરેલું કે કરાવેલું ન ભાવના યાદ આવી ગઈ ઉભરાતાં આદર સાથે હોય અને કેઈનેય કલેશ ન ઉપજે તે રીતે એણે પંડિતજી આગળ પોતાની ભાવના જ મળ્યું હોય, અને તેવા ભિક્ષાનૂને પણ રસની કરતાં કહ્યું : “પૂજ્ય ! મારે સંન્યાસ લે છે, લાલસા વગર જે ખાય છે, તે જ વસ્તુતઃ મીઠું કેવા ગુરુની પાસે તો ? આપ કંઈક માગ જમે છે, કારણ કે એનું ભેજન કેઈનય કલેશ દર્શન આપો.'
કે અપ્રેમનું નિમિત્ત ન હોઈ પરિણામે એ એની ખા ભાવનાથી તુષ્ટ બનેલા પંડિન- ઉત્તમ છે. જીએ સ્નેહપૂર્વક કહ્યું : “મિત્ર જે વ્યક્તિ, વળી, જે મંત્રો અને ઔષધ વગેરેના પ્રાગ સુખે સૂવું જોઈએ, મીઠું ખાવું જોઈએ, અને કર્યા વગર જ, પરલેક અને ઈલેકમાં હિતકર આમાને લોકપ્રિય બનાવે એઈએ ” આ ત્રણ એવાં નિર્દોષ ધર્માનુષ્ઠાનો કરી-કરાવીને સર્વ વાતને પરમાર્થ જાણતી હોય, સાથે સાથે એનું લોકેનો આદર મેળવે, તે જ સાચે કપ્રિય છે. પાલન પણ કરતી હોય અને જે સર્વથા નિ:સ્પૃહ અને ખરે નિઃસ્પૃહ એ છે કે જે ગાઢ હા. તેને તું ગુરુ બનાવજે.”
અનુરાગી ભક્તગણ દ્વારા આગ્રહપૂર્વક અપાતા આ સાંભળતાં જ સમવસુનાં મનમાં ચમકારો ધન, ધાન્ય અને સેના રૂપનો પણ અસ્વીકાર થયો. ત્રણ શિખામણની વાત તે યાદ આવી જ, કરે, એ તરફ દાણે સરખીએ ન કરે. પણ એને લાગ્યું કે કડા કે ન કહો પેલા બે “સોમવસુ!” પંડિતજી એ વાત પૂરી કરતાં સાધુઓનાં ગુરુ એ પંડિતજી જ છે, પણ બને કહ્યું કે જે ગુરુ આવી હોય તેમની પાસે તે સરળ હોવા છતાં લાંબી સમજણ ન હોવાથી સંન્યાસ લેજે.” આમને પાછાં શોધી શક્યાં નથી ! ખેર, એ તો જિજ્ઞાસા તૃપ્તિને આનંદ ઘણીવાર ઉદર જે હોય તે પણ મને આ ત્રણ વાતનું રહસ્ય તૃપ્તિ કરતાં અનેરો હોય છે, એ આનંદમાં જાણવાની જિજ્ઞાસા હતી, તે હવે અનાયાસે ડૂબેલે સમવસુ, પંડિતની અનુજ્ઞા લઈને,
જૂન ૯૨
૮૭