________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવીનતા અને તાજગી હોવો જોઈએ: પ્રામાયિકે હસ્તપ્રતોમાં જે મૂલ્યવાન અપ્રગટ સાહિત્ય છે પોતાની ઓળખની આગવી શૈલી રાખવી જરૂરી તેને બહાર લાવવાની, તે પર વિશેષ સંશોધન છે. મૌલિક વિચારો અને ચિંતન પર વધુ ભાર કરવાની જરૂર છે. આજે સંસ્કૃત અને પ્રાકૃત આપ જોઈએ. આજના સમયમાં મુદ્રણ કાર્ય ભાષાને અભ્યાસ ઓછો થતો જાય છે. મધ્યકાલીન અંગે જે વિક્રમી ક્રાંતિ થઈ છે તેનો પત્રકારે સાહિત્ય તરફની રુચિ પણ ઓછી થતી જાય છે, પૂરેપૂરો લાચ ઉઠાવવો જોઈએ. પોતાના સામા. Ph. D. કરનારા આજના વિદ્યાથીઓ મધ્યક લીન યિકને અત્યંત આકર્ષક અને સર્વાગ સુંદર સાહિત્યને વિષય પસંદ કરતા નથી તેનું કારણ બનાવવા પ્રબળ પુરુષાર્થ કરે જોઈએ સામાયિકનું એ છે કે હસ્તપ્રતની લિપિ ઉકેલવી તેમને અઘરી મનમોહક ટાઈટલચિત્ર, આકર્ષક લે-આઉટ, લાગે છે. વળી અભ્યાસ માટે આવી હસ્તપ્રતો સુદર મુદ્રણકામ, અને વિશેષ તે ભાષાશુદ્ધિની મેળવવી એ પણ કપરું કામ છે પરિણામે આપણી ખાસ કાળજી લેવાવી જોઈએ. પત્રકારે સાંપ્રત પાસે ડે, હરિવલ્લભ ભાયાણી, ડો ભેગીલાલ ઘટનાઓ અને તેના આષાત-પ્રત્યાઘાત સાથે સાંડેસરા, ડો. રમણલાલ ચી. શાહ જેવા પ્રકાંઠ પિતાના સામાયિકના તંતુને સતત જેઠતાં રહેવું વિદ્ધાને હોવા છતાં આ ક્ષેત્રમાં જૂજ ખેડાણ થયું છે. લઇએ સમાજને સ્પર્શતા કેટલાય પ્રશ્નોનો સર્વે થોડા વર્ષ પહેલાં પ્રાકૃત વિદ્યા મંડળ દ્વારા હરત. કરાને તેમ જ કેટલા પ્રશ્નો અંગે સંશોધનાત્મક પ્રતશાસ્ત્રનો કોસ તૈયાર કરવામાં આવ્યા હતા. અહેવાલ (Investigative Reporting) તૈયાર તેની તાલીમ થતા વિદ્યાથીઓએ લીધી હતી. કરાને પોતાના સામાયિકમાં નિર્ભીક રીતે છાપવે પરંતુ આ કામ મોટા પ્રમાણમાં થતું નથી.
_ દુઃખની વાત એ છે કે કેટલીક યુનિવર્સિટીના .. આજના જૈન સામાયિકે વિશે આપનો ગુજરાતી અનુસ્નાતક અભ્યાસક્રમમાં પણ મધ્યશો અભિપ્રાય છે?
કાલીન કૃતિને સમાવેશ નથી. નાંપણે સાહિત્યિક - ઉત્તર :- આજે જૈન સમાજ પાસે જે પત્રો અને સાંસ્કૃતિક વારસાથી અને સામાજિક દસ્તા
તે મટાભાગના સંસ્થા કે જ્ઞાતિના પત્રો બની વેજથી વિમુખ થઈ રહ્યા છીએ. .. એટલે કે એક સીમાબપદ્ધ ૫ત્રા બની ગયા પ્રશ્ન :- જૈન ૨માજ પાસે તમારી શકે છે. આ પત્ર ડી સામગ્રી આપવાની જરૂર પ્રયાસ અપેક્ષા છે? કરે છે પરંતુ માટી ખાટ આજે વ્યાપક જૈન ઉત્તર :- જૈન સમાજ પાસે સૌથી પહેલી
છે એવા પત્રકારત્વથી અને એવા અપેક્ષા તે વ્યાપકતાની છે. આપણામાં ગતમામાયકાની છે. “ જેનયુગ '' અને “કો-ફરન્સ ગતિકતા બહુ આવી ગઈ છે, કયાક ભીરતા પણ
૮ જેવા જેન સામાયિકેએ એક સમયે સમગ્ર દેખાય છે. ભગવાન મહાવીરને ધર્મ ક્રાંતિને ધન જૈન સમાજનું ધ્યાન ખેંચ્યું હતું. સમાજને છે, તેને બદલે ઘણીવાર લાગે છે કે આ તે સમાન ધન.પા અને સમાજને દોરનાર આવા શિષ્ટ, ધાન અને માંડવાળનો ધર્મ છે, બીજી અપેક્ષા 'સ્કારી અને સાહિત્યિક સામયિકની આજે પણ વિશ્વના વર્તમાન પ્રવાહ સાથે આપણે કદમ એટલી જ આવશ્યકતા છે.
મિલાવવાનું છે, આપણી પાસે ધમનું વ્યાપક પ્રશ્ન :- જૈન સાહિત્ય ક્ષેત્રે હજી શું શું ન હોય અને એકદડિયા મહેલમાં રહેવું કમ
પાલવે ? ત્રીજી અપેક્ષા સમાજમાંથી પિસાનું અને ઉત્તર :- જૈન સાહિત્ય ક્ષેત્રે હજી ઘણું ઘણું પ્રશંસાનું પ્રભુત્વ ઓછું કરવાની જરૂર છે. આપણા રૂણા જેવું છેઆપણું જ્ઞાનભંડારોની લાખો સૌએ નાના મોટા મતભેદમાંથી સામ્પ્રદાયિક
જો
એ.
કરવા જેવું છે?
[ આમાનંદ-પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
