Atmanand Prakash Pustak 085 Ank 08

Author(s): Kantilal J Doshi
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

એના કાટ ઊતાર્યો પછી જ આ સેાય છુટી પડી શકે, આ પ્રકારના બંધનને “નિધત્ત' બંધ કહેવામાં આવે છે. આમાં કર્મોને કાટ એટલે બધા લાગ્યા હાય છે કે ઉત્કટ તપ-જપ આદિને પરિણામે એ ઉતરી શકે છે અને ત્યારે જ એ કમ વિખરાઇ શકે છે. કોઈ આ બધી સેઇને એકઠી કરીને ભઠ્ઠીમાં તપાવી ખૂબ હથેડા લગા વીન એક લાખ ડના ટુકડા બનાવી દે તા સાયને અલગ કરવાનુ તા ઠીક પણ એને ઓળખવાનુ પણ કહિન બને છે. આવી રીતે જે કમ`સમૂહ અત્ય તે તીવ્રતમ હોવાથી પિંડરૂપ બની જાય છે તેવા ક્રમ’બંધનને ‘નિકાચિત’ બંધ કહેવામાં આવે છે. આ પ્રકારના કમ મ ધનુ ફળ ભાગવ્યો વિના છુટકા હાતા નથી.
તપશ્ચર્યામાં એટટ્ટી શક્તિ છે કે અગાઉ કહેલા ત્રણેય પ્રકારના કમ બધાને એ ક્ષીણુ કરી નાખે છે. આત્મા પર લાગેલા મા બધાને તુ ખાલી નાખે છે, પછી તે બંધન સ્પૃષ્ટ હાય, ખતું હોય કે નિધત્ત હોય. જ્યારે નિકાચિત પ્રકારના કર્મ બંધનથી તપ સર્વથા મુક્તિ અપાવતું નથી, કારણ કે કખ ધનના ફળ ચેાસ ભાગવવા પડે છે. પણ તપથી નિકાચિત કર્મ બંધને શિથિલ કરી શકાય છે. આ પ્રકારના કાઁખ ધનને પાતળા કરી શકાય છે. અને શૂળીની સજાને શૂળની સજાના ફેરવી શકાય છે. તપના પ્રભાવથી નિકાચિત બંધનના રૂપમા બંધાયેલા ક્રમે પણ અવશ્ય હળવા થાય છે, પરંતુ એ એનુ ફળ આપ્યા વિના રહેતા નથી. કોઈ વ્યક્તિ એક તાલા અફીણુ ખાઈ લે તે એ ઝેરી નશાથી મરા જશે, પણ જો એક તાલે અફીણુ દસ-વીસ મણુ પાણીમાં ઘેળીને પીશે તા તે મરી ના જાય પણ તેને અફાણુના હશે તા ચડવાના આવી રીતે ઉત્કટ તાના પ્રભાવથી નિકાચિત કર્મ બ ધનની અસર ઓછી થાય છે, એ પાતળા પડી જાય છે પણ એનુ ફળ તા ભોગવવુ' જ
પડે છે.
જુન-૮૮]
દીર્ઘ તપસ્વી ભગવાન મહાવીર પેાતાન એક પૂર્વજન્મમાં ત્રિપૃષ્ઠ વાસુદેવ રાજા તરીકે પેાતાના શય્યા પાલકના કાનમાં ઊકળતું ગરમાગરમ સીસુ રેડાવ્યુ હતું. આના ફળસ્વરૂપે નિકાચિત રૂપથી કમ બધ થયા અને એ દુષ્કર્મ નું ફળ તીર્થંકર મહાવીરને પોતાના કાનમાં શૂળ ભાકાવા સુધીના અપાર કષ્ટરૂપે ભેાગવવું પડયું. ભગવાન મહાવીરે છ-છ મહિનાની, ચાર-ચાર મહિનાની, એ-એ મહિનાની અને એક-એક મહિનાની તપશ્ચર્યાથી પેલા ક્ર બંધનને શિથિલ કરી દીધુ હતું. અપાર સમભાવથી કટુ કમ ફળ ભે ગવીને એમણે નવા ક્રમના પ્રવાહ રાકી દીધા.
આ છે તપના પ્રભાવ. જેનાથી, આત્માની સાથે દૂધ-પાણીની માફક ભળી ગયેલા કર્મોને જુદા કરી શકાય છે અને આત્મા એના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં સ્થિર થાય છે.
સામૂહિક તપ
તપથી વ્યક્તિગત જીવનની શુદ્ધિ થાય છે અને એવી જ રીતે સામાન્ય જીવનની પશુ શુદ્ધિ થાય છે. જેમ વ્યક્તિગત રીતે કમ 'ધાય છે એવી જ રીતે સામુદાયિક કર્મ પણ ડ્રાંચ છે જે એક સાથે બંધાતા હૈાય છે. એક જ નાટયગૃહમાં બેઠેલા પ્રેક્ષકોમાં ઘણી વાર એક સરખું પરિણામ આવતા એક સાથે કમ બંધ થાય છું આવી જ રાતે એક ગામ કે સરથા ઉન્નતિ પામે
અવતિ પામે અથવા તે એક રાષ્ટ્ર પરાધીન થાય કે સ્વાધીન થાય તે તેમાં પણ સામુદાયિક શુભ-અશુભ કર્મો જ કારણ રૂપે હાય છે. સામુદાયિક રૂપે જેમ ક બંધ થાય છે તેમ સામુદાયિક રીતે ક્રર્માનેા ક્ષય પણ થાય છે અને તે સામૂહિક રૂપે તપના આચરણથી શકય અને છે. મહાત્મા ગાંધીજીએ સત્યાગ્રહ દ્વારા આ વાતને સિદ્ધ કરી બતાવી છે.
સમાજમાં અનિષ્ટનું જોર વધી ગયું હોય ત્યારે કેટલીક પવિત્ર અને સદાચારી વ્યક્તિએ
[૧૨૧