________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| મઝહબ 0ાહી. મીખાતા........
કુ જ્યોતિબેન પ્રતાપરાય શાહ ભાવનગર
માનવ સંસ્કૃતિનાં ઈતિહાસની અમર છે, એરીસ્ટોટલ ધર્મને કારણે થતા સંઘર્ષ માટે પંક્તિઓને ઉકેલીએ તો લાગે છે કે પથ્થર માણસના વિકૃત માનસને જવાબદાર ગણે છે, યુગથી માંડીને તે આજના યુગ સુધીમાં જ હાન ડયુઈ’ ‘ડી કુવીન્સી' “કેટીસ અને ઈતિહાસમાં માનવ જાતિની ઉન્નતિ, છક્રાતિ ફૈન્ય તવાંચ તક “ફ” જણાવે છે. “જગતમાં અને પ્રગતિ માટે વિશ્વના બધા જ ધર્મોએ માણસ જ એક એવું પ્રાણી છે, જે અર્થને માણસને ૧, અહિંસા, પ્રેમ, શિત. ચારિત્ર્ય પણ અનર્થ કરી શકે છે. ધર્મનાં આચરણ માં ફાતિ અને એકતાનો સંદેશ આપ્યા છે. શ્રી પણ આવું જ બન્યું છે અને તેનું પરિણામ શકદેવજી ભાગવતમાં લખે છે. “ધર્મ જનતાને આવ્યું છે હિંસક દેલમાં ! ધર્મનાં વેર-ઝર દુર કરી જીવનમાં થેય આપે છે ” માધ્યમ દ્વારા માણસ-માણસ વચ્ચે વેર ઝેર બાઈબલમાં પણ લખ્યું છે માણસની કોઈ પશુ કેવી રીતે વધ્યા છે તે “સંતકબીરે ખૂબ જ
વનિ અચનો અમાનો સંતોષ છીનવીને સુ દર રીતે સમજાવ્યું છે. તેઓ શ્રી એ કદો છે થવી ન જોઈએ” “કુરાનેશરીફ” પણ જણાવે છે. કે પુપિનાં અનેક નામાની જેમ પ્રભુના પણ બહુ ખાન ફરજંદ ! પૃથ્વી પર જઈને તારે અનેક નામે છે. રામ-રહીમ નાથ, ઇશ્વર કે પ્રાણી માત્રને સનેહ આપવાને છે.” “ગૌતમ અલ્લા આખરે એક જ છે. રામને ભજનાર બદ્ધ “ઈસુખ્રિસ્ત,' “મહંમદ પયગંબર' અને ભક્તિ કરે છે. મહાવીને માનનાર પૂજા કરે છે. મહાવીર સ્વામી એ પણ “વેરથી વેર શમે નહિ અલાને માનનાર બંદગી કરે છે. પૂજા, સેવા, જગમાં પ્રેમથી પ્રેમ વધે જીવનમાં,’ એ જ ભક્તિ કે બંદગી કરનાર દરેકનું ધ્યેય આત્મિક બોધ આપે છે ને ! રાજય સિંહાસનને બદલે શાંતિ મેળવવાનું છે, પિતપોતાના રસ-રૂચિ, વનવાસ ભગવતે રામ અને તેમાંથી સાજાંતી સગવડ અને કૌટુંબિક ખ્યાલે પ્રમાણે દરેક
મા” શ્રી રામને કુટુંબ તરફની લાગણી વ્યક્તિ ઈશ્વરનું એક સ્વરૂપ પસંદ કરે છે અને વફાદારી અને કર્તવ્ય છેઠા જ બતાવે છે ને ! તેને પોતાને શ્રધ્ધયમૂર્તિ સમજી તેમાંથી પ્રેરણા મહાભારત', વેદ અને ઉપનિષદ’ પણ પ્રાણું મેળવે છે. આ પસંદગી ખૂબ જ સ્વાભાવિક છે, માવના મિત્રો અને “જી તથા જીવવા દ્યો'ની કારણ કે બધા જ સ્વરૂપને સમજવાની, અપનાજ પ્રેરણા આપે છે.
થવાના, ભજવાની કે પ્રસન્ન કરવાની શક્તિ વિવિધ ધર્મને આધારે એ વાત સામાન્ય રીતે દરેક વ્યક્તિમાં હોતી નથી. આ વયંસિદ્ધ થાય છે કે ધર્મ દ્વારા માણસને એક માનવીની સમજી શકાય તેવી મર્યાદા છે. કયારેય એકબીજાના સાથે અંદરોઅંદર લડીને માનવીએ ૨છાએ મનથી જ નક્કી કરેલી આ વર બાંધવાનું શિક્ષણ મળ્યું જ નથી. અલબત માન્યતા પણ યોગ્ય લાગે છે, કારણ કે ધમની એ પણ હકીકત છે કે મધ્યકાલીન યુગથી તે સાથોસાથ માનવીની પોતાની જાત તરફ, કુટુંબ આ જ સુધી માસ ધર્મને નામે લડતો જ આ તરફ અને સમાજ તરફ ઘણી મોટી જવાબદારી
જુન-૮૮,
[૧૨૭
For Private And Personal Use Only
