Atmanand Prakash Pustak 082 Ank 07

Author(s): Popatlal Ravjibhai Salot
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

મૂઢતા આ પચીસ દોષ સમ્યગ્દર્શનીને વર્જિત (૨) દન માહિની, તેમાં ચારિત્ર માહિનીની હાય છે. ચાર પ્રકૃતિ છે, અને દર્શન માહિનીની ત્રણ આઠ મળ : - ધર્માં ઉપર એટલે જિન શાસ-પ્રકૃતિ છે, તેમાં પ્રથમ અનંતાનુબધી ક્રોધની નના વચન ઉપર શંકા રાખે, ધર્મીમાં અસ્થિર બીજી અભિમાનના રંગે રંગાયેલ અનંતાનુબ’ધી રહે, દેવલાકના સુખની વાંચ્છા કરે, કુટુંબાર્દિક માન, ત્રીજી અનંતાનુબ ધી માચા, ચોથી અનંતાપ્રત્યે મમત્વ રાખે, આ ધર્માં મિલન છે એવી ખૂબ ધી લાભ, પાંચમી મિથ્યાત્વ માહિની, છઠ્ઠી દુગ...ચ્છા કરે, સ્વામીવાત્સલ્ય ન કરે, પારકા દોષ મિશ્ર મિથ્યાત્વ માહિની અને સાતમી સમક્તિ માહિની છે. આમા પહેલી છ પ્રકૃતિ વાઘણુ જાહેર કરે, અને જ્ઞાન પ્રભાવનામાં ચિત્ત ન જેવી છે, અને સાતમી સમક્તિ માહિની કુભારજા રાખે. જેવી છે. આ સાતે પ્રકૃતિ આત્માના સદ્ભાવને રોકનારી છે.
આઠમદ :- જાતિ, ધન, કુળ, રૂપ, તપ, ખળ, વિદ્યા અને અધિકાર આ આઠ મદ છે. છ અનાયત :- કુગુરુ, કુદેવ અને કુધર્મની ઉપાસના તેમજ કુગુરૂ, કુદેવ, અને દુધની
પ્રશંસા કરે.
ત્રણ મૂઢતા અને પચીસ દોષ ઃ- સુદેવને આળખે નહિ, સુગુરુને આળખે નહિ, સુધને ઓળખે નહિ, આ ત્રણ મૂઢતા અજ્ઞાનનુ પેષણ કરે છે. આમાં અફિ મર્દ, આઠ મળ, છે આયાતન અને ત્રણ મૂઢતા મળી પચીસ દોષ થાય.
જ્ઞાનના ગર્વથી, બુદ્ધિની મ ંદતાથી, નિષ્ઠુર વચન ખેલવાથી, રૌદ્રભાવ ધરવાથી અને આળસુ પણાથી, એમ પાંચ પ્રકારથી સમ્યક્ત્વ વિલીન
થઈ જાય છે.
સમ્યક્ત્વની ક્રિયાથી લેાક મારી હાંસી કરશે એવા ભય રાખવા, પાંચ ઇન્દ્રિયાના વિષય ભાગની ફિચ રાખવી, ભવિષ્યમાં મારું શું થશે એવી ચિંતા રાખવી, મિથ્યાત્વીના સિદ્ધાંતની ભક્તિ કરવી અને મિથ્યા દર્શનની સેવા કરવી કરવી આ પાંચ અતિચાર પ્રકાશિત સમ્યક્ત્વને દુષિત કરે છે.
મેાહની સાત પ્રકૃતિના ઉદય લુપ્ત કરવાથી સમ્યગ્દર્શનને આવિષ્કાર થાય છે, તે સાત પ્રકૃતિના નામ નીચે મુજબ છે.
જેને આ સાત પ્રકૃતિ ઉપશમી જાય, તે ઉપશમ સાંકળ કાય, જે સાતે પ્રકૃતિના નાશ કરે તે ક્ષાયિક સમકિત કહેવાય, જે એ સાત પ્રકૃતિમાંથી કેટલાક ઉપશમાવે અને કેટલીકના ક્ષય કરે તે આત્મા ક્ષયાપશમી સમકિતી કહેવાય. જેણે એ સાત પ્રકૃતિમાંથી છ પ્રકૃતિના ક્ષય કર્યેા હાય અને જે સાતમી સમકિત માહિનાને વદે છે, તે વૈદક સમકિત કહેવાય,
ક્ષયે પક્ષમ સમકિત ત્રણ પ્રકારે, વૈદક ચાર પ્રકાર, ક્ષાયિક એક પ્રકારે અને ઉપશમ એક પ્રકારે એ ન સમકિના નવ પ્રકાર છે. સાત પ્રકૃતિમાંથી અનંતાનુબંધી ચાકડી નાશ પામી છે અને ત્રણ દન મેાહિની ઉપશમમી ગઇ છે એ પહેલા ભેદ ચાર અન ંતાનુબંધીની ચાકડી મિથ્યાત્વ માહિની તથા મિશ્ર માહિની એ છ ખપી છે તેમજ સમકિત માહિની ઉપશમાવી છે, તે ઉપશમને ત્રીજો ભેદ છે, આમ ક્ષયાપશમ સમક્તિના
ત્રણ
ભેદ થયા.
ચાર પ્રકૃતિ અન ંતાનુંબંધીના નાશ કરી, મિથ્યાત્વ તથા મિશ્ર મહિના એ બે પ્રકૃતિને ઉપશમાવી, હવે એક સમ્યક માહિનીને વેદે છે, તે ક્ષો પશામક સહિત વદકના બાળ ભેદ થયા, અન ંતાનુબંધી ચાકડી, મિથ્યાત્વ માહિની અને
માહિની કર્મોના બે ભેદ છે. (૧) ચારિત્ર મિશ્ર માહિની એ યે પ્રકૃતિના જેણે નાશ કર્યા
૯૮ ]
[આત્માનંદ પ્રકાશ