________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બેહાલ થાય અને પત્ની અભાવની આગમાં વિલાસ, રંગરાગ, અને વિષય-કષાયમાં જ ભીંસાઈ રહી હેય-જીવનની આ વિષમ સમ. આસક્ત ન રહેવું જોઈએ. તે ભૌતિક ધરાતલથી સ્યાઓ સામે આંખ બંધ કરી-આપ જો એમ ઊંચે જઈ અધ્યાત્મ તરફ આગળ વધે. મહાકહો કે “એ તે સંસારની વાત છે, સંસાર વીરને વૈરાગ્ય એક બાજુ અનાસક્તિનો સંદેશ પોતાના સ્વાર્થને રડે છે અને રડતે રહેશે. લઈને આવ્યા છે, તે બીજી બાજુ મનુષ્યના માતા-પિતા અને ભાઈ-બહેન સ્વાર્થના સંગી જુઠા અહંકાર પર કડવી ચેટ લગાવે છે. ગાડાની છે, બાલ-બચ્ચા પિતાની સાથે પિતાનું ભાગ્ય નીચે ચાલનાર કૂતરૂ જે એમ વિચારે કે હું જ લાવ્યા છે અને નારી તે નરકની ખાણ છે, આ ગાડાને ખેંચુ છું તો તેનું એ જુઠું અભિઆ ઝંઝટમાં ફસાઈને હું મારા માનવજન્મને માને છે. એ જ પ્રમાણે મનુષ્ય જો એમ સમજે કે કેમ હારૂં ?” માતા-પિતા, ભાઈ બહેન, પરિવાર કે સમાજની ગાડી મારા બળ પર જ અને પુત્ર તેમજ પત્ની અનન્ત વાર મળ્યા છે- ચાલી રહી છે, તે જૈન ધર્મને વૈરાગ્ય કહે છે પણ શું જીવનની સાધના સધાઈ?” આ કે તારું આ કથન અહંકારયુક્ત છે. આ વિરાટ બધા પ્રપંચ છે, જીવનની સાથે છેતરપીંડી છે. વિશ્વમાં હે માનવ ! તારું અસ્તિત્વ કેટલું !
હું સમજું છું કે આ મરી રહેલા વૈરાગ્યથી તારું જીવન તે મૃત્યુની શૂલી પર લટકી રહ્યું ભારતના આત્માનું પતન થયું છે. નારીના
છે! તે પણ આટલું અભિમાન ! દેશેને અપાર મરણ પર્વ માંથી જેના વૈરાગ્યનો ઉદય થયા છે વૈભવ પણ જ્યારે કાળના મહાપ્રવાહમાં સ્થિર તે શું પોતાના આત્માને પ્રાપ્ત કરી શકશે ? નથી તો તારા પરિમિત બળ-વૈભવનું શું અને શું તે સંસારને સંદેશ આપી શકશે ? અસ્તિત્વ? જીવન ક્ષણેક્ષણે મૃત્યુના વેગવાન જે જન્મથી જ રંકતાના ભારથી લદાયેલ છે તે પ્રવાહમાં વહી રહ્યું છે. પિતાના જીવનને રાજા કઈ રીતે બની શકશે? હું આપને એ કહી રહ્યો હતો કે મહાઆ વૈરાગ્યથી આત્માની ઉન્નતિ નથી, પતન જ વીરને વૈરાગ્ય પતનને નહિ, ઉત્થાનને વૈરાગ્ય થશે. આ વૈરાગ્ય સ્મશાનવૈરાગ્ય છે. અંત છે. એ મનુષ્યના મનમાં છુપાયેલા જુઠા અભિસ્તલમાંથી ઉદ્દભવનાર વૈરાગ્ય એ નથી. માનને તોડે છે, તે અનાસક્તિને સંદેશ આપે
જૈન ધર્મને વૈરાગ્ય જ્યારે જીવન અને છે અને જન-જીવનમાં જાગૃતિની જયઘોષણ જગતના ભૌતિક પદાર્થોને ક્ષણિક, ક્ષણભંગુર કરે છે. તે કહે છે “હે માનવ ! જ્યારે તું અને અશાશ્વત કહે છે ત્યારે તેને અર્થ એ જાગે ત્યારે તારૂં સેનેરી પ્રભાત છે, જ્યારે નહિ સમજે જોઈએ કે તે મનુષ્યની જગત તું જાગે, જ્યારે તારી મેહ-મમતાની નિંદમાંથી અંગેની જવાબદારીની ઉપેક્ષા કરે છે તેની તુ જાગે ત્યારે તું જીવનની સાચી દિશાને ક્ષણિકતાનું તાત્પર્ય એ છે કે મનુષ્ય ભેગ- પકડીને આગળ વધી
* પ્રાર્થના જ આ પણું સઘળું જીવન પ્રભુને સમર્પિત થતી પ્રાર્થનારૂપ હોવું જોઈએ, પ્રભુ માટે કામ કરવું એટલે શરીરથી પ્રાર્થના કરવી. આ પણ નિરંતર પ્રાર્થના છે કે ભગવાનની ઈચ્છાને સમજી શકીએ અને એ અનુસાર જીવન જીવી શકીએ. સવારે ઉઠતી વખતે આપણે દરરોજ પૂર્ણ સમર્પણના દિવસ માટે પ્રાર્થના કર્યા કરીએ. સૂતાં પહેલાં દર રાત્રિએ આપણે એ પ્રાર્થના કરવી જોઈએ કે દિવસમાં આપણે જે ભૂલ કરી તે ભવિષ્યમાં ફરીથી ન થાય. ૧૭૪
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
