________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કરું ” માતા-પિતા છેવટ કંટાળ્યા, નિરાશ ઈલાપુત્ર વંશ-નૃત્ય” શરૂ કર્યું. અને એટલું થયા અને તાત્કાલિક એ વાત મુલતવી રાખી. આકર્ષક અને કલાપૂર્ણ કર્યું કે પ્રેક્ષકે ખુશ પણ ઈલાચી તે નટીને એ મોહી પડ્યો કે ખુશ થઈ ગયા. તાલીઓના જોરથી ગડગડાટ પળે પળે એ નટીનું જ રટણ કરી રહ્યો અને થયા. ઈલા પુત્રને ખાત્રી થઈ કે મહારૂં આવું એને જ પરણવા પાકે નિશ્ચય કરી લીધો. સુંદર નૃત્ય જોઈ મહારાજા મને ધન્યવાદ હવે માતા-પિતા કદાચ નહિ માને એમ આપશે, પારિતોષિક મળશે અને નટ-કન્યા ધારી છેવટ ઘર-બાર છોડી, માતા-પિતાને સાથે હું પરણીશ પણ એની ધારણાથી બન્યું ત્યાગી નટ-પરિવાર પાસે પહોંચે અને ઊંધુ ! મહારાજા ઈલાચીનું નૃત્ય જોઈ ખૂબ પિતાની દરખાસ્ત રજુ કરી–“ગીત ગાતી ખુશ થયા, પરંતુ ખેલ વખતે પેલી નટીનું નટી સાથે લગ્ન કરવા ઈચ્છા છે. ગમે તે રકમ ગીત-સંગીત સાંભળી અને અદ્ભુત સ્વરૂપ જોઈ
અને નટી સાથે પરણાવે”. પણ નટ- પિતે આકર્ષા અને ઈલાચીને એ કન્યા ન વડિલે કહી દીધું-“કઈ રકમથી એ બની મળે એ વિચારમાં પરોવાય. એટલે એણે શકે નહિ. એ નદી તો અમારા પરિવારનું ઇલાપુત્રને કહી દીધું. “મારું ધ્યાન નહોતું. ગૌરવ છે, અને અમારા નિભાવનું મુખ્ય ફરી નૃત્ય કરો” વળી ઈલાચીએ વધારે જોમ સાધન છે. ”
જુસ્સાથી આબેહુબ નૃત્ય કર્યું, પ્રેક્ષકો ઘણું જ ઈલાચીએ તે નટીને મેળવવા દૃઢ નિર્ધાર કર્યો
- 5 ખુશ થયા અને તાળીઓ પર તાળીઓ પડી. હતો એટલે ફરી પૂછ્યું-બતે હું કઈ રીતે
- હવે ઈલાચીને આશા થઈ કે આ વખતે રાજા કઈ શરત નટીને મેળવી શકું-પરણી શકુ?”
- ખુશ થઈ પારિતોષિક આપશે, પણ મેલી મુરાદ
વાળા મહારાજાએ પાછો એને એ જ જવાબ નટ-વડિલે કહ્યું-“મહાશય, અમારા પરિ આવે. મારું ધ્યાન નહોતું! ફરીવાર નૃત્ય વાર સાથે ભળી જાઓ, અને નટ-વિદ્યાના કરે!” એમ ત્રણ, ચાર, પાંચવાર નૃત્ય કર્યું. “વંશ-નૃત્ય”માં પ્રવિણ બને અને બેન્નાતર ફરમાન થયું એટલે ઇલાપુત્ર વિચારમાં પડ્યો નગરના રાજાની પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થઈ, કે આ મહારાજાના મનની મુરાદ મેલી લાગે પારિતોષિક મેળવે તે જ “નટી” મળી શકે” છે. નિર્ણયમાં કાંઈક ભેદ છે. આવા નટખટ ને
નટ-વડિલને આ છેવટને નિર્ણય જાળી કપટ કરનારા સંસારમાં કંઈક હશે ! આટઈલાચીએ ગમે તે પ્રકારે “નટ-કન્યા મેળવવા
આટલી મહેનત કરી ઉત્તમ પ્રકારનું નૃત્ય મેં નટ-કળા”નું શિક્ષણ શરૂ કરી દીધું અને
કર્યું. લેકે ખુશ થઈ ગયા છતાં આ કપટી એક વર્ષમાં તે એમાં પારંગત થઈ ગયો.
મહારાજા ન્યાયાસન નહિ પણ માયાસન પરે એટલે કસોટી–પરીક્ષા માટે આ નટ-પરિવાર
બેઠે જણાય છે કે મને હેરાન કરે છે. વળી બેન્નાતર નગર આવ્યા અને શહેરના મધ્ય
આ બધું શા માટે હું કરી રહ્યો છું ? એક ચેકમાં નટ-વિધાન સમારંભ યોજાયે અને
નટડી ખાતર ને? હાડ-માંસના લોચા માટે જ
ને ? ફરી ફરી નાચ્ય અને પરિણામ શુન્ય ! નગરના મહારાજા પ્રમુખસ્થાને બિરાજ્યા.
આમ વિચારતે છેલ્લે વાંસ પર ચઢ્યો ત્યાં પરીક્ષા શરૂ થઈ છેવટ ઈલાચીન “વંશ
ઈલાચીએ [બાજુના મહેલમાં એક વિચિત્ર નૃત્યની પરીક્ષાને આરંભ થયે.
દશ્ય જોયું. એક સ્વરૂપવાન યુવાન સાધુ નટ-કન્યા મેળવવાના વિચારમાં આનંદિત અને એક દેખાવડી નવયૌવના ઉભા છે. સ્ત્રી ૧૭૬
આમાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
