Atmanand Prakash Pustak 075 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

સદાચાર અને સત્શાસવિચારરૂપ અવલંબનમાં ગનેદ સંશયો જેવી વોક્ષાર્થયુકશન દ્રઢ નિવાસ કરે છે, તેને સર્વોત્કૃષ્ટ ભૂમિકા સર્વક્ષ્ય સોયનું શાસ્ત્ર યક્ષ્ય નાસ્યઘ ય સેના પયંત પહોંચવુ' કઠણ નથી; કઠણુ છતાં પણ કઠણ નથી. ૐ (૪)
३२ ઈન્દ્રિયનિગ્રહના અભ્યાસપૂર્વક એ સશ્રુતદર્શાવનાર અને સૌના નેત્ર (સમાન) શાસ્ત્ર છે. અનેક સ ́શયાને છેદનાર, પરાક્ષ પદાર્થાને સેવવા યોગ્ય છે. એ ફળ અલૌકિક છે, જેને તે (શાસ્રરૂપી નેત્ર) નથી તે મધ જ છેઅમૃત છે. રૂo (૬)
સાચી માનવતા અને સજ્જનતા
લેખક : મૌક્તિક
न ते परदूषण परगुण वक्त्यलपमप्यन्वहम्, संतोष वहते परद्विषु पराबाधासु धत्ते शुचम् । स्वलाधां न कराति नोजति नयं नौचित्यमु ल्लघयत्युक्तोऽप्यप्रियमक्षमां न रचयत्येतच्चरित्र सताम् ॥ સિ'દૂરપ્રકર, ૬૪ સજ્જનતા ખરી રીતે હૃદયની વાત છે, ગૃહસ્થાઇ અને ખાનદાનીનાં પગરણ છે, ઉચ્ચગ્રાહી જીવનના નાના મેાટા દરેક પ્રસ'ગમાં બાપેાકાર જાહેરાત કરતી શાંત નદી છે, પ્રાણીની નાની વાતાના સરવાળે એ સજ્જનતાનું પ્રતીક છે. એને માટે માટા મેળાવડા કરવા પડતા નથી, અને પેાતાની કરવા મેટાં સભાષણા ખેલી બતાવવાં પડતા નથી, એને હસ્તગત કરવા ખોટા સાચા દાવા, ઢોંગ કે દેખાવા કરવા પડતા નથી. સાચી સજજનતા કે ગૃહસ્થાઈ એ મનુષ્યના જીવન સાથે એતપ્રોત થઇ ગયેલ હોઇ એના પ્રત્યેક વન પ્રસંગે તરી આવે છે, પ્રત્યેક વાણીવિલાસે ઝળકી આવે છે, પ્રત્યેક આંખના અણુસારામાંથી સમજાઈ આવે છે. સારા માણસનું વન સાથે માગે જ થાય, મારે માગે જ થાય. એ પેાતાના માગ ખરા ખર સભાળી લે અને એની વિશાળતા, સહૃદયતા અને ગભીરતા એને સારે માગે, સાથે માગે, વિશુદ્ધ માગે લઈ આવે. એવા સજજને ગમે તે સીાગમાં હાય, તા પણ એના વિકાસ એને સાચા રસ્તા સુઝાડી દે અને એ પેાતાના યથાથ માગ વગર ધાંધલે, વગર પ્રયાસે, વગર માગણી કચે॰ શેાધી લે અને તે રસ્તે જ આગળ ધપે.
સજનના લક્ષણે। ઉપર રજૂ કર્યાં છે તેના પર વિવેચન કરવાની ભાગ્યે જ જરૂર હાય, એ સુગ્રાહ્ય છે, સ્વયં સ્પષ્ટ છે. કાળસિદ્ધ છે. એમાં ખૂબી એ છે કે સજ્જનને માર્ગે પ્રયાણ કરવામાં જરા પણ પ્રયાસ કરવા પડતા નથી. એની વિશુદ્ધિ કે સુગ્રાહ્યપણા માટે ચર્ચા કરવીં પડતી નથી. અને એની આદેયતા માટે ઉપદેશ આપવાની આવશ્યકતા રહેતી નથી. નવાઇની વાત એ છે કે આવા સીધે સાદો સમજાય તેવા સરલ માગ મૂકી માણસ આડુંઅવળે માગે કે ઊલટે ૫થે કેમ પડી જતા હશે ? શા માટે કાવાદાવા કરી જીવનને ઝેર કરતા હશે ? શા માટે એ પ્રયાસ કરી ન ટકી શકે તેવી પરિસ્થિતિને બચાવ કરવાના ખાટા માર્ગે ચઢી જતા હશે? સજ્જનતાના માર્ગે સીધા છે, આંટીઘુટી વગરના છે, જાતે તદ્દન નરવા છે સ્વતઃ નૈસગિંક છે અને અતરને પ્રફુલ્લ બનાવી ચેતનરાજના નિસ્તાર કરનારા છે. એના રસ્ત લેવામાં કાંઇ ગોટા વાળવા પડતા નથી, એને અપનાવવામાં કોઈ પ્રકારની કૃત્રિમતા ધારણ કરવી પડતી નથી. એને છુપાવવા કોઈ જાતના ભેા કે દેખાવાને માગ આપવા પડતા નથી. એ સીધી સડક છે. એ કુદરતી વલણને પાષનારા સહજપ્રાપ્ત ધર્મ છે. એ ઉન્નતિ ખીજનાં ઊમળકા છે. ધર્મ માર્ગે ચઢવાનાં એક પણ સેાપાનને ન ચૂકે એ માર્ગે પર'પરાએ સાચુ શાશ્વત સુખ પામે અને હુંમેશ માટે નિરવષિ આનંદ માણે. મે, ૧૯૭૮
卐
૧૫