________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્મસંસ્કારોનાં પરિણામ વર્તમાન જિન્દગીમાં નહિ. જે આપે તો તે ધર્મ, અનાત અને પ્રગટ થાય છે, અને વર્તમાન જિન્દગીના કર્મ. અનાચરણને પિષક બની જાય. સંસ્કારોનાં પરિણામ ભવિષ્યની જિન્દગીમાં ગૃહસ્થાશ્રમીને પહેલે સદ્ગુણ ધનપાન પ્રગટ થાય છે. એમ શું નથી બનતું કે ન્યાયથી કરવું એ છે. ન્યાયથી કમાવું અને કેટલાક બદમાશ, લુંટારા અને ખૂની ઘોર એમાંથી બની શકે તેટલું ધાર્મિક કાર્યો માં અપરાધ કરીને એવા ગુપ્ત રહી જાય છે કે તેઓ ખર્ચ એ જ પ્રશસ્ત અને પુણ્યમાર્ગ છે. ગુનાની સજાથી બચી જાય છે, જ્યારે બીજા ધાર્મિક કાર્યમાં ખર્ચવા માટે કે ધમ પ્રભાવના નિરપરાધીઓને ગુના વગર ગુનાની ભયંકર કરવાના ઈરાદે તેવાં મોટા કાર્યો કરવા માટે સજા ભોગવવી પડે છે! કેટલે અન્યાય? કરણ સારા-નરસા કઈ રસ્તે ધન ભેગું કરવા મંડી તેવું ફળ ક્યાં? પણ એ બધી ગુંચવણ પુન- પડવું એ ખોટું છે, એ શ્રેયસ્કર નથી. શાસ્ત્રfમ કે પૂર્વજન્મના સિદ્ધાંત આગળ ઉકે. કારને એ સ્પષ્ટ ઉપદેશ છે કે-ધર્મ માટે લાઈ જઈ શકે છે. પૂર્વ જન્મવિહિત વિભિન્ન ધનની ઈચ્છા કરવી, તે કરતાં તે ઈચ્છા ન કરવી અને વિચિત્ર કર્મોનાં વિભિન્ન અને વિચિત્ર એ જ વધારે સારું છે. કાદવમાં પગ નાખી પરિણામ વર્તમાન જન્મમાં ઉપસ્થિત થાય છે. પછી છે તેના કરતાં કાદવમાં પગ નાખો પરંતુ આ ઉપરથી એમ સમજવાનું નથી કે નહિ એ જ સારું છે. સમજવું સુગમ છે કે અનીતિ, અન્યાય, અત્યાચાર કરીને ધન ભેગું ધાર્મિક કાર્યો ન્યાયપાજિત દ્રવ્યથી કરાય તો કરી તેવા ધનને બળે સાહ્યબી ભોગવનારને ધર્મની પવિત્રતા સચવાઈ શકે ધર્મના મહિ એમ ભેગવવાને નૈતિક કે ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ માને વિસ્તારવાને એ જ સારો અને સાચે કશો હકક પ્રાપ્ત થાય છે. એવાઓએ મેટે ભાગે રસ્તો છે. બાહ્યાડંબર ખાતર ધમની પવિત્રતાને પિતાનું ધન સીધી રીતે કે પરંપરાએ ગરીબો જોખમમાં નાખી શકાય નહિ. નીતિથી ધન અને પરિશ્રમિક વ્યવસાય કરનારાઓ પાસેથી મેળવાય અને એવું (ન્યાયભૂત) ધન ધાર્મિક છેતરીને અથવા લુંટીને-છળ યા બળથી મેળવેલું કાર્યમાં વાપરવામાં આવે તે તેની અસર સમાજ હોય છે. આવું હોય ત્યાં કોઈ પણ સુરાજ્ય અને જાહેર જનતા પર બહુ સારી થાય. અથવા જામત સમાજ આવી પરિસ્થિતિ લાંબો વળી બીજી વાત એ સૂચવવા ગ્ય છે કે વખત નિભાવી શકે નહિ. જે નિભાવે તો જે બદમાશ, લુંટારા કે ખૂનીને રાજ્ય કે પ્રથમ દેષ રાજ્ય અને બીજે દોષ તે ઊઘણુસી સમાજના હાથ પહોંચી શકે નહિ તેમને કર્મના સમાજનો છે. સમાજનું અર્થોત્પાદન અને તેના અટલ કાયદા અનુસાર તેમને પોતાનાં દુષ્કર્મનાં યોગ્ય વહે ચણ થાય તે રાયે અને સમાજે ફળ મળવાનાં એ નક્કી છે, પરંતુ પરકૃત જોવાનું છે. કોઈ પણ ધર્મ સમાજમાં પ્રવર્તતી આપત્તિ માટે પિતાના કર્મવિપાકને ટેકો આવી અંધાધુંધીને અનુમોદન આપી તેને મળ્યાનું માની લેવા છતાંય તે સંબંધે જે ટકાવી શકે નહિ, તેમજ તેવા ધનનો ધમ બાબતને ઉપાય થઈ શકે તેમ હોય તે માટે પ્રભાવના કરવાના ઈરાદે ધાર્મિક ગણાતા કાર્યમાં સઘળા ઈલાજ રાયે કે સમાજે લેવા જોઈએ, ઉપયોગ કરવા-કરાવવાથી તેવા ધનને ન્યા. એ ચગ્ય તથા ન્યાય છે. * પાર્જિત પ્રશસ્ત ધન તરીકે પ્રતિષ્ઠા આપી શકે * લેખકના જૈન દર્શન’ પ્રમાંથી સાભાર ઉદ્ભૂત.
મે, ૧૯૭૭
: ૧ 98
For Private And Personal Use Only
