________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
----------------
www.kobatirth.org
પૂર્વ જન્મ અને પુનર્જન્મ
એક જ માતા પિતાનાં સતાનામાં અંતર માલુમ પડે છે. એટલું જ નહિ, એક સાથે
19 :
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખક-મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી ન્યાય -વિશારદ
જન્મેલ યુગલમાં પણ અન્તર જોવામાં આવે છે. મા માપની ઠીક ઠીક દેખભાળ હાવા છતાં
તેમનાં વિદ્યા, શિક્ષણ, બુદ્ધિ, ડહાપણુ, અનુભવ અને વન વગેરેમાં ફરક પડી ગયેલા જોવાય છે. એ અન્તરના ખુલાસા રજવીય અને વાતાવરણની વિભિન્નતા પર જ પર્યાપ્ત નહિ થાય. પૂર્વજન્મના સંસ્કારાનુ પરિણામ પણ ત્યાં સ્થાન રાખે છે એમ માનવું 'ધ બેસે છે. ઐહિક કારણા અવશ્ય પેાતાની કૃતિ દાખવે છે, પરંતુ એટલેથી વિચારણા અટકતી નથી. એ કારણા પણ પોતાનેા હેતુ માગે છે. એ કારણા પાછળ પણ ગૂઢ હેતુને સ`ચાર હાય તેમ કલ્પના આવે છે. મૂળ કારણની શેાધ માટે વર્તમાન જિન્દગીના સજોગોથી આગળ વધવુ' પડશે.
જીવના દરેક જન્મ એના પૂર્વ જન્મની અપેક્ષાએ પુનર્જન્મ જ છે. એના કેાઇ જન્મ એવા ન હોય, જેની અગાઉ જન્મ ન હેાય, એનાં જન્માની (ભિન્ન ભિન્ન દેહેાનાં ધારણની) પર’પરાહમેશાંની એટલે કે અનાદિકાળથી ચાલી આવે છે, એમ માનવું યુક્તિસર જણાય છે. આત્માના ભૂતકાળના કેાઇ જન્મને સવ પ્રથમ એટલે કે શરૂઆતને જન્મ માનીએ, તે એમ માનવું પડે કે આત્મા ત્યાં લગી અજન્મા હતા, અને પછી એના એ પહેલ વહેલા નવા જન્મ શરૂ થયા. આમ જો માનવું પડે તે અજન્મા એવા શુદ્ધ આત્માને પણ કયારેક જન્મ ધારણ કરવાનું સંભવિત ખની શકે છે એમ પણ માનવું પડે, અને એમ જો માનવું પડે તે ભવિષ્યમાં મુક્તિ પ્રાપ્ત થયા પછી પણુ કયારેક પાછે જન્મપાશ વળગવાનું સંભવિત અની જાય છે, અને એથી સ્થિર અને પૂજે મુક્તિનું અસ્તિત્વ ઊડી જાય છે. આત્મા કેટ
અનીતિ, અનાચાનાં કામ કરવા છતાં સ’સારમાં એવા પણ માણસે જોવાય છે કે
લાક કાળ લગી જન્મ વગરના દેહધારણ ધની અને સુખી ઢાય છે, જ્યારે નીતિ અને
ધર્મના માર્ગ પર ચાલનારાએમાં કેટલાક
નિનાનેા ) રહી પાછે. કક્યારેક ફરી જન્મ ધારણ કરવાનું ચાલુ કરે છે, આમ માનવું અંધ બેસતુ નથી દેહ ધારણની પર'પરા ચાલે. તે। અખંડ રૂપે જ ચાલે; અને એક વાર દેહના વળગાડ છૂટયો કે પછી હુ ંમેશાને માટે છૂટી જાય છે, આ પ્રમાણે માનવુ' સંગત દેખાય છે.
દરિદ્ર અને દુ:ખી દેખાય છે. આમ થવાનુ કારણ ? હું કરણી તેવું ફળ ” કયાં ? આને ખુલાસેા વત માન જન્મ સાથે પૂજન્મનુ અનુસંધાન વિચારતાં આવી શકે છે. પૂર્વજન્મના કમ સંસ્કાર અનુસાર વર્તમાન જિંદગી ઘડાય છે અને વિશેષ પરિસ્થિતિએ ઊપજે છે; એ જ પ્રમાણે વર્તીમાન જિન્દગી અનુસાર ભવિષ્ય જિંદગીની નિષ્પત્તિ થાય છે, અર્થાત્ પૂર્વજન્મના
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
