Atmanand Prakash Pustak 074 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

મૃત્યુ મરી ગયું રે લોલ !
લેખકઃ ખીમચંદ ચાંપશી શાહ એમ. એ. મૃત્યુ! કેવો ભયાનક શબ્દ !
જ્યારે વૃદ્ધાવસ્થાના કે અન્ય કેઈ કારણે આ શબ્દ સાંભળતાં જ આપણને ધ્રુજારી
બસ આપણે દેહ ભાંગેલા યંત્ર જે બની ગયો છૂટે છે, શરીર પરસેવાથી રેબઝેબ થઈ જાય છે,
તે હેય, આપણું અંગ-ઉપાંગે શિથિલ થઈ
ગયાં હોય અને કામ કરતાં લગભગ અટકી ગળું સુકાવા માંડે છે અને કેઈ ન સમજાય
ગયાં હોય તથા શારીરિક પીડાઓ આપણને તેવી ભડકથી હૃદયના ધબકારા વધી જાય છે.
હેરાન-પરેશાન કરતી હોય ત્યારે મૃત્યુ આવીને આનું કારણ શું?
આપણને આ જર્જરિત દેહ અને તેની પીડા જ્યારે બાળક કોઈ અણગમતી હઠ પકડે
૫ એમાંથી મુક્ત કરે છે. આ રીતે તે આપણું છે, ત્યારે આપણે એક કાલ્પનિક હાઉ ઊભો મિત્રકાર્ય કરે છે. કરીએ છીએ અને “જે! હાઉ આવ્યો” એમ હવે આ સંબંધમાં આપણે વિચારકો અને તેને બિવડાવીને હઠ છોડાવવા પ્રયાસ કરીએ તત્વોના મતે તપાસીએ. છીએ. મૃત્યુના સંબંધમાં પણ કઈ આવી જ વાત હોય તેમ લાગે છે. સંતો અને ભજનિ- 0
આચાર્ય વિનેબાજી ભાવે કહે છે: “આખો કોએ મૃત્યુને હાઉ ઊભો કર્યો હોય તેમ
દિવસ કામ કરનારના માટે રાત્રિની નિદ્રા જેટલી જણાય છે. તેમણે મૃત્યુના દૂત તરીકે કાળા
આવશ્યક અને આનંદદાયક છે, તેટલી જ જીવન
ભર મહેનત કરનારના માટે અંતિમ મહાનિદ્રા અલમસ્ત પાડા ઉપર બેસી ફરનારા, અત્યંત ભયાનક દેખાવવાળા અને અતિશય ક્રૂર સ્વભાવ
આવશ્યક અને આનંદદાયક છે. મૃત્યુ એ ભગ વાળા યમ (જમડા)ની તથા સાથે સાથે
વાનનું સૌમ્યતમ રૂપ છે.' જેનું વર્ણન સાંભળતાં જ આપણાં રૂંવાડા ખડાં ભ. શ્રી કૃષ્ણ કહે છે “જેમ આપણને થઈ જાય અને ગાત્રે શિથિલ થઈ જાય તેવા આ દેહમાં બાલ્યાવસ્થા, યુવાવસ્થા અને વૃદ્ધાનરક નામના ભયાનક ક્ષેત્રની કલ્પના કરી છે, વસ્થા પ્રાપ્ત થાય છે, તેમ જ અન્ય દેહની અને આ કલ્પનાને મૃત્યુના હાઉ તરીકે જ પણ પ્રાપ્તિ થાય છે. વળી તેઓ એમ પણ તેનાથી બિવડાવીને અજ્ઞ જનેને અધર્મ અને કહે છે કે, “જેમ આપણે દેહ ઉપરનાં વસ્ત્ર અનીતિના માર્ગ તરફ જતાં અટકાવવાનો પ્રયાસ જીર્ણ થતાં તેને છોડીને નવાં વસ્ત્રો ધારણ કરીએ કર્યો છે. આ હાઉથી તેઓ એ માર્ગ તરફ છીએ, તેવી જ રીતે દેહ પણ જાણ થતાં તેને જતાં કેટલા પ્રમાણમાં અટક્યા છે તે એક છોડીને બીજા દેહમાં જઈએ છીએ.”૨ આ વિચારણીય પ્રશ્ન છે. પરંતુ આપણે ડરી તે દષ્ટિએ મૃત્યુ એ આપણને એક દેહમાંથી બીજા ગયા છીએ તે ચેકકસ છે.
દેહમાં લઈ જનારું વાહન છે. તે શું મૃત્યુ આવું ભયાનક નથી? કવિકુલગુરુ કાલિદાસ કહે છે, “મરણ પ્રકૃતિ તેનાથી ડરવાની જરૂર નથી ? ૧. વિચાર પોથી : મણકે ૪૭ ના, હરગીઝ ના.
૨. ભગવદ્દગીતા : અ. ૨. કલેક ૧૩, રર ડીસેમ્બર ૧૯૭૬