________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
!!!!
ज्ञान क्रियाभ्यां माक्षः
. પૂર્ણાનંદવિજયજી (કુમાર શ્રમણ)
શ્રી ભગવતી સૂત્રના આઠમા શતકના દશમા મેળે આપણી પાસે આવ્યા નથી જ્યારે બંનેના ઉદ્દેશામાં અન્ય યુથિકની સાથે ચર્ચા ચાલી છે. ભગવટા કરવાની ક્રિયા જ માણસને સુખશાંતિ પ્રશ્નકર્તા ગૌતમસ્વામી છે અને ઉત્તરદાતા આપે છે. યથાર્થવાદી ભગવાન મહાવીરસ્વામી છે.
“ચન્દનના લાકડાને ભાર વહન કરનાર ' હે પ્રભો! અન્ય યુથિકે (બીજા મતાવ- ગધેડો કેવળ ભારને જ ભાગીદાર બને છે, પણ લંબીઓ) આ પ્રમાણે માને છે કે સુગંધની સાથે ગધેડાને કંઈ પણ લેવાદેવા
(૧) સૌ કરતા શીલજ શ્રેયકર અને હેતી નથી. તેમ ક્રિયા વિનાને કોરીધાકોર એક્ષપ્રદ છે.
જે જ્ઞાની કે મહાજ્ઞાની પણ સુગતિને માલિક
બની શકતું નથી. મતલબ કે સદ્દગતિ પ્રાપ્ત (૨) જ્યારે બીજા વાદીઓ જ્ઞાનને જ શ્રેય
કરવામાં કેવળ પ્રાણાતિપાતાદિ વિરમણરૂપ કર માને છે.
કિયા જ શ્રેયસ્કર છે. (૩) જ્યારે ત્રીજે વાદી કહે છે પરસ્પરની
- જ્યારે બીજા મતાવલંબીઓ ઈષ્ટ સિદ્ધિમાં અપેક્ષા વિનાના શીલ અને જ્ઞાન બંને શ્રેયસ્કર છે.
જ્ઞાનનું માહાય માને છે અને કહે છે કે ઉપર પ્રમાણેની પિતપોતાની માન્યતાઓમાં ગમે તેવી ક્રિયાઓ કરનાર યદિ જ્ઞાનરહિત તેઓ નીચે પ્રમાણેના તર્કો પણ આપે છે. છે તે ઈષ્ટસિદ્ધિ મેળવી શકે તેમ નથી.” શીલ એટલે કિયા.
“સાધકને જ્ઞાન જ ફળદાયી હોય છે, કિયા
ફળવતી હોતી નથી. જ્ઞાન વિનાને કે વિપરીત આ મતના માનનારા વાદીઓ કેવળ ક્રિયા
જ્ઞાનવાળો ગમે તેવી કે તેટલી પ્રવૃત્તિઓ કરે માત્રથી જ પોતાના ઈષ્ટની સિદ્ધિને માને છે.
તે પણ સિદ્ધિ દેખાતી નથી.” “પહેલું જ્ઞાન તેઓ પ્રોષે છે કે ઈષ્ટ અર્થની સિદ્ધિ માત્ર
છે, પછી દયા છે, માટે સૌ પહેલા જ્ઞાન જ ક્રિયાથી જ થાય છે. જ્ઞાન માત્રથી કિયાસિદ્ધિ
શ્રેયસ્કર છે. જ્ઞાન વિનાને બિચારો અજ્ઞાની કયાંય પણ દેખાતી નથી. કેમકે આકાશની જેમ
(જડ) પાપ અને પુણ્યને શી રીતે જાણવાને જ્ઞાન સ્વતઃ જડ છે, માટે સાધકને ફળ આપ. '
હતો? માટે શ્રતજ્ઞાન પ્રશંસનીય છે એમ બીજે નારી ક્રિયા છે. ભેજ્ય (ખાવા પીવા લાયક) . અને ભાગ્ય (પાંચે ઈન્દ્રિયોથી ભેગવવા ગ્ય)
- વાદી કહે છે. પદાર્થોનું ગમે તેવું જ્ઞાન હશે તે પણ એકલાં જ્યારે આ જ પ્રસંગને ત્રીજે વાદી આ જ્ઞાન થવા માત્રથી હલવાઇની દુકાન પર રહેલા પ્રમાણે કહે છે: એક બીજાની અપેક્ષા રાખ્યા મિષ્ટાન્નોથી પેટ કેઈનું ભરતું નથી, તેમ વિના જ્ઞાન અને ક્રિયા ઈષ્ટ સિદ્ધિ કરાવનારી ભાગ્યની સ્મૃતિ માત્રથી તે પદાર્થો પિતાની છે. જ્ઞાન સાથે ક્રિયા હોવી જ જોઈએ, અથવા ડિસેમ્બર, ૧૯૭૬
For Private And Personal Use Only
