________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રથમ
‘જૈન ધર્મ સાર ' નામના પુસ્તકનુ સંકલન કર્યું. ત્યારબાદ અન્ય વિધાનને સાથ મળતાં ‘ નિજધર્મ ’ રચ્યું. છેવટે વિદ્વાન જૈન આચાયૅ, મુનિ, શ્રાવકા તથા અન્ય વિદ્યાનાની એક સંગીતિ ખેલાવી તેની સમક્ષ આ પુસ્તક મૂકયુ. આ સંગીતિએ આ પુસ્તકને બરાબર ચકાસી જોઈ, તેમાં ચાગ્ય ફેફારો સૂચવી તેને આખરી સ્વરૂપ તથા નામ આપ્યાં
આમ જગતને જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતા અને
આચારપ્રણાલી સમજાવતું નાનું પણુ જૈનેના ચારેય ફિકાઓને સ્વીકૃત એવુ આગમ જેવુ પ્રમાણભૂત પુસ્તક મળ્યું. ખરે ખર આ સિદ્ધિ માટે, પ્રેરણા કરનાર આચાય વિનોબાજી,
અથાક મહેનત લઇ પાયાનું સંકલન કરનારા બ્રહ્મચારી શ્રી વીજી તથા સંગીતિમાં પરાક્ષ અથવા અપરાક્ષ રીતે ભાગ લઇ તેને પ્રમાણુ
ભૂત અતિમ સ્વરૂપ માપનાર આ સૌ આપણા
ધન્યવાદને પાત્ર છે.
ભગવાન મ હા વી ર ના નિર્વાણુ પછી લગભગ એક હજાર વર્ષના સમય દરમિયાન આગમજ્ઞાન મુખપાડેથી સાચવવામાં આવતું હતુ. તેમાં જરાયે ફેર ન પડે તેટલા ખાતર દરાજ મુખથી પડેનપાઠેનની આવશ્યકતા રહેતી હવે દુષ્કાળાના કે અન્ય સંકટોના કારણે મુનિએએ મધ્ય દેશમાંથી જુદા પડી દૂર દેશાવરમાં ચાલ્યા જવુ પડતુ અને આ વિહાર દરમિયાન દૈનિક પઠન-પાઠન નિયમિત રીતે તેમનાથી થઇ શકતુ નહિ. એટલે સ્મૃતિમાં ફેર પડી જતા અને આગમના પાઠમાં ભિન્નતા આવી જતી. આથી આ શ્રુતજ્ઞાનમાં અવ્યવસ્થા ઊભી થતી. એટલે જ્યારે સુકાળ અને શાંતિના સમયમાં દેશાવર ગયેલા મુનિએ પાછા આવતા, ત્યારે બધા મુનિએને એકત્ર કરી, એકબીજાને જે યાદ હાય તેની નોંધ લઇ આગમેના પાઠે નક્કી કરવામાં આવતા મુનિ
૧૪
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એની આવી સભાને સખીતિ કહેવામાં આવે છે. જેનામાં આજ અગાઉ ચાર સ`ગીતિએ મળી હતી, તેવી નોંધ મળે છે. પ્રથમ સ’ગીતિ ભ. મહાવીરના નિર્વાણુ પછી લગભગ એકસેા ને સાઠ વષઁની આસપાસના સમયમાં પાટલિપુત્રમાં મળી હતી. બીજી મથુરામાં અને ત્રીજી વલભીમાં નિર્વાણુ પછી નવમા સૈકાના પૂર્વાધમાં મળી હતી. ચેાથી પણ વલભીમાં નિર્વાણ પછીના દશમા સૈકાના ઉત્તરાર્ધીમાં મળી હતી. આમાં પહેલી સંગીતિ વખતે જૈનામાં સંપ્રદાયે ઊભા થયા ન હતા એટલે તે સમસ્ત જૈન સંઘની એમ બે માટા સ'પ્રદાયે ચાલુ થઈ ગયા હતા. હતી. ત્યારબાદ જૈનેમાં શ્વેતાંબર અને કિંગ ખર એટલે બીજી, ત્રીજી અને ચાથી સ`ગીતિ
માત્ર શ્વેતાંબરાની જ હતી, તેમાં દ્વિગ બરાએ ભાગ લીધા ન હતા. ચેાથી સગીતિ પછી લગભગ દેઢ હજાર વર્ષે વિ. સ. ૨૦૩૧
કાર્તિકી પૂર્ણિમા અને વિદ એકમ ઈસ્વીસન
૧૯૭૪ નવેમ્બર તા. ૨૯ અને ૩૦)ના રાજે દિલ્હીમાં મળેલી. આ સંગીતિ આમ તા પાંચમી છે પણુ જૈનાના ચારેય ફિકાએ તેમાં ભાગ લીધેલ હેાવાથી પાટલિપુત્રની પછી તેને સમસ્ત જૈન સંઘની બીજી સંગીતિ તરીકે ગણી શકાય. વળી તેની ખાસ વિશિષ્ટતા એ હતી કે તેમાં જૈન આચાર્યાં, મુનિઓ, સાધુએ ઉપરાંત વિદ્વાન જૈન શ્રાવકોએ પણ ભાગ લીધે હતા. આ સાંગીતિએ જે પ્રશંસનીય કાર્ય કર્યું' તે સમળમુત્ત'નુ' સકલન.
જેને ૭ અને ૧૦૮ની સખ્યાઆને પવિત્ર ગણે છે, છને ૧૦૮ વાર લેતાં ૭૫૬ (૭X૧૦૮) આવે છે. એટલે આ ગ્રંથમાં ૭૫૬ ગાથાનુ સંકલન કરવામાં આવ્યુ છે, જૈનધમ તત્ત્વજ્ઞાન, તથા આચારપ્રણાલીના સર્વાં ગીણ સક્ષિપ્ત પરિચય સામાન્ય માણસને થઈ જાય તે હેતુ દૃષ્ટિ સમક્ષ રાખી આ ગાથા પ્રાચીન મૂળ
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
