________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી રન ધર્મ પ્રકાશ
[ ફાગણ
આ વ્યવસાયમાં મહેનત વધારે છતાં ભૂખ્યા સૂવાને પ્રસંગ જવલ્લે જ આવે. ઓછુંવતું ભાગ્ય પ્રમાણે મળી રહે જ.
હે ભગવનતે આજે આમ કેમ? શહેરની ઉજળિયાત વસતીના દર મકાનો દેખી કે એમને મનહર ભોજન જોઈ મેં એની કામના નથી કરી. આંખે ચડે છતાં એ તરથી નજર ખેંચી લીધી છે. રજમાત્ર ઈર્ષ્યા કર્યા વગર મને મળતા મહેનતના રોટલાથી સંતોષ માન્યો છે. રાજને કચવાટ છતાં સહનશીલતા છોડી નથી. જે કંઇ પ્રાપ્ત થયું તે ઝુંપડીએ લઈ જઈ, કટુંબ-પષણની ફરજમાં ખામી આવવા દીધી નથી. આ ગરિબની રાવ સાંભળ! એક તરફથી ગરમી વધતી ચાલી છે. થોડીવારમાં એટ થવાની ઘડી બાજી રહી છે. હવે તો મહેનતથી હાથ થાકયાં છે અને એ નિરર્થક જવાથી અંતરનો જોમ પણ તૂટી મળે છે; છતાં હે દુ:ખીના બેલી! હારું નામ ૨ી, આ છેલે દાવ કે હું છું. એમાં જે કંઇ મળશે તેનાથી રાજની માફક નહીં તે દામ આવે અને નહીં તે પૂરું પેટ ભરવાની સામગ્રી લેવાય છતાં બાળકો રીઝશે ને કંકાશ ટળશે એ પણ ઘણું છે.
અહા ! ધારણું પ્રમાણે બધું બનતું હોત તો, દુનિયામાં દુખે નજરે પણ પડત નહી, તો પછી ‘ દુઃખમાં રામ ” યાદ એવી કહેવત પ્રવર્તાવાનું કારણ પણ ન રહેત. નીતધારાએ લખ્યું છે. * નસીબ ચાર ડગલાં આગળનું આગળ’ એમ કહી ઉદાહરણ આપતાં વહે છે કે જેને માથે તાલ પડી છે એ એક આદમી, બપોરના સૂર્યના તીક્ષણ તાપથી બચવા સારુ-માથે છાંયો આવે એ માટે–એક નાળિયેરીના ઝાડ હેઠળ પહોંચ્યો અને જ્યાં વિશ્રાંતિ માટે બેસે છે ત્યાં તે ઉપરથી ધબાક દેતું શ્રીફળ પડયું અને બિચારાનું માથુ ટયું ! ” અને એ ઉપરથી સાર તારવે છે કે- જયાં જયાં ભાગ્યહીનના પગલાં પડે છે ત્યાં આપદાએ ડોકિયા કરતી સામે આવી ખડી થાય છે. ' પૂર્વે જે મછીમારને વિચારમાળાના મણકા મકતે જોઈ ગયા તે ઉઠો અને કરી પ્રયત્ન કર્યો. ડીક મહેનત કરી. અજાયબી એક જ કે એની જાળમાં એક જ જા' માછલું આવ્યું.
એને જોતાં જ એનાથી બોલાઈ જવાયું કે-અરે, આ તે એ જમેં ઓળખવા માટે બાંધેલી કેડી આ દેખાય. વારંવાર એનું એ કયાંથી ભરાઈ જાય છે ? શું એને મારી સામે બાકડી બાંધી છે કે હારજીતની રમત ગોઠવી છે !
જાળમાંથી ટોપલામાં એ મોટા માછલાને કાઢી, એની સામે જોઈ એ બોયો.
છવલા, ભૂખ તે એવી છે કે-માછલાથી પ્તિ કરી લઉં પણ એ સીમમૂર્તિ સંત, એમની મધુરી વાણું અને જિંદગીમાં પહેલી વાર કાને અથઢાયેલ આશ્વાસનના મીઠા વેણુ કેમે કયો મારા હૃદયમાંથી ખસતા નથી. વારંવાર નિયમ-પાલનમાં મજબૂત રહેવાની અદશ્યપણે સૂચના જઈ રહ્યા છે. ભલે ભૂખ્યા સૂવું પડે, કુટુંબને કડાકા થાય, પણ તેને તે છોડી દેવાને-એ ભારે નિશ્ચય, એમ કહી માછલાને દરિયામાં પાછું મૂકી દીધું,
કમાનકે પાછળનો ભાવાર્થ અવધારવામાં આવે છે એ સડક પર ઊભા કરેલ માઈલસુચક ( Mile-stones) પથરાની ગરજ સારે છે. સાહિત્યના ઉદ્યાનને શોભાવે એવી
For Private And Personal Use Only
