________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે. પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકા છે. પ (ગતાંક પૃષ્ઠ 9૯ થી શરૂ) કચ્છ (લેખક–ડ. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા M. B. B. s. )
આમ શાસ્ત્રમાં ઉપાદાનની વાત કહી છે તે વાત ખરી, પણ તે કાંઈ નિમિત્તને નિષેધ કરવા માટે કે તેનું ઓછું મૂલ્યાંકન કરવા માટે કહી નથી, પણ જીવને પુરુષાર્થ
જામતિ અર્થે સાપેક્ષપણે કહી છે, એટલે કે શુદ્ધ નિમિત્તના પ્રબળ નિમિત્તને અવલંબનપૂર્વક આત્મપુરુષાર્થ જાગ્રત રાખવા માટે કહી છે. તે એટલે ઉપકાર સુધી કે શ્રુતજ્ઞાનનું-આજ્ઞાનું અથવા જિન ભગવાનનું અવલંબન બારમા
ગુણુઠાણુના છેલ્લા સમય પયંત કહ્યું છે, તે પણ શુદ્ધ નિમિત્તનું સેવન ટલું પ્રશસ્ત ને ઉપકારી છે એ સૂચવે છે. માટે યુક્ત પક્ષ એ છે કે શદ નિમિત્તના આશ્રયથી ઉપાદાનની શુદ્ધિ પ્રગટ કરતા રહી જીવે આગળ વધવું જોઇએ. આમવિકાસ સાધવો જોઈએ. અને એ જ જિન ભગવાનને સનાતન રાજમાર્ગ છે. આ અંગે શ્રી વિશેપાવશ્યકમાં પ્રજ્ઞાનિધિ શ્રી જિનભદ્રગણક્ષમાશ્રમણજીએ તથા શ્રી અરનાથ, મલ્લિનાથ, મુનિસુવ્રત જિન સ્તવમાં પરમ અધ્યાત્મરસ પરિણુત મહાત્મા દેવચંદ્રજી મહામુનિએ સમ મીમાંસા કરી સાંગે પાંગ નિર્ણય બતાવ્યા છે, તે મુમુક્ષને અત્યંત મનનીય છે. અત્રે વિસ્તારભયથી તેને પ્રાસંગિક નિર્દે શ માત્ર કર્યો છે.
કેટલાક લેકે સમજ્યા વિના ઉપાદાનની વાત કર્યા કરે છે અને જાયે-અજાણ્ય નિમિત્તની એકાંતે પૈણુતા ગણી તેને અપલા પ–નિવ કરે છે. તે તેમની અણસમજરૂ૫ મિથ્યા શાંતિનો દેષ છે, કારણ કે ઉપાદાન અને નિમિત્ત એ કાંઈ પરસ્પર વિરોધી નથી કે પ્રતિપક્ષી નથી, પણ અવિરુદ્ધ સહકારી અને સહયોગી છે. ઉપાદાનની જાગૃતિ અને શુદ્ધિ તે અવશ્ય કર્તાય છે, અને શુદ્ધ નિશ્ચયના સેવનને ઉદ્દેશ-લય પણ તે જ છે, પણ ઉપાદાનની શુદ્ધિ-જાગૃતિ અર્થે, ઉપાદાનને ઉપાદાને કારણપણે પ્રગટાવવા અર્થે પણ જિનભકિત આદિ પરમ ઉપકારી નિમિત્ત કારણુના અવલંબનની અનિવાર્ય આવશ્યકતા છે, એ આ મહાનભાવે ભૂલી જાય છે. પ્રભુસેવા એ આત્મારૂપ ઉપાદાનને ઉપાદાન કારણપણે પ્રગટાવવા પુષ્ટ આલંબનરૂ૫ પુષ્ટ નિમિત્ત છે. ઉપરમાં કહ્યું તેમ શાસ્ત્રકારે તે પોકારી પિકારીને કહ્યું છે કે-સમતા અમૃતની ખાણ એવા જિનરાજ જ પરમ નિમિત્ત હેતુ છે, અને તેના અવલંબને જ “ નિયમા' સિદ્ધિ હોય છે.
આવા પ્રબલ નિમિત્ત અવલંબન વિના સીધેસીધું (Directly) રવરૂપશ્રેણીએ ચઢવું અતિ અતિ દુષ્કર છે. પણ જેને પ્રગટ આત્મસ્વરૂપ પ્રગટયું છે એવા સાક્ષાત સહજન્મસ્વરૂપી અહંત-સિદ્ધ પ્રભુના પ્લાનાલંબનથી તે શ્રેણુએ ચઢવું સુગમ થઈ પડે છે; કારણ કે શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ કહ્યું છે તેમ “ ભગવાનના સ્વરૂપનું ચિંતન કરવું તે પરમાર્થ દષ્ટિવાન પુરુષોને ગણતાથી સ્વરૂપનું જ ચિંતવન છે. જેવું સિદ્ધ ભગવંતનું આત્મ
For Private And Personal Use Only
