Atmanand Prakash Pustak 062 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસુરીશ્વરજી
[ નવયુગ પ્રવર્તક શાસ્ત્રવિશારદ આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસુરીશ્વરજી મહારાજની ૪૩ મી પુણ્યતિથિ સં. ૨૨ના ભાદરવા શુદિ ૧૪ તા. ૯-૯-૬૫ ગુરુવારના દિવસે મુંબઈમાં શ્રી ગેડીજી ઉપાશ્રયમાં આપેલું પ્રવચન ]
શ્રી ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ શાહ પરમપૂજ્ય આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસૂરિજીના સ્વર્ગ અને સ્યાદવાદ દષ્ટિ વિગેરે મુખ્ય હતા. કાશીના મહાવાસને ૪૩ વર્ષો વીતી ગયાં છે. એ રીતે આપણે એમની રાજાના તેઓ માનનીય બન્યા. અલ્હાબાદમાં મળનાર ૪૩ મી સ્વર્ગવાસતિથિ ઊજવીએ છીએ. જીવિતવામીના સનાતન ધર્મ મહાસભાના સંમેલનમાં તેમને આમંત્રણ મંદિર વાળું વીરભૂમિ મહુવા [ મધુપુરી એમનું જન્મ મળ્યું અને ત્યાં જઈને જૈન દર્શનનાં સિદ્ધાંતનું સમર્થન સ્થાન હતું. કમળા માતા અને રામચંદ્ર પિતા હતા. કાર્ય, ૫. મદનમોહન માલવીઆઇ તરફથી ખાસ બે પૂજ્ય આચાર્યોમાં સ્વ. વિજયનેમિસૂરિજીનું પણ આમંત્રણ હતું. મહુવા જન્મ સ્થાન હતું. બન્ને સ્વ. પૂ. શાંતમૂર્તિ શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજના શિષ્ય હતા. એક પ્રખર જ્યોતિર્ધર શરૂઆતમાં બનારસમાં બ્રાહ્મણ પંડિતેનું સામ્રાજ્ય અને બીજા | વિજયધર્મસરિઝ યુગ દઝા હતા. “હું હતું. જેન ધર્મને તિરસ્કારની નજરથી તેઓ સહ પૂ આ. શ્રી વિજયધર્મસુરિજી સંસારી અવસ્થામાં પ્રતિ એ તેમનું સત્ર હતું. તે વખતે ફૂટપાથ ઉપર
જોતા હતા. હરિતના તાહથનાને spg ૧ ગરિકન સટ્ટો ખેલનાર વ્યક્તિ હતા. મળચંદ એમનું નામ હતું
ઊભા રહી જાહેર જનતાને ઉપદેશ આપવાની શરૂઆત દીક્ષા લીધા પછી “શાસ્ત્રવિશારદ'ની પદવી કાશીમાં
કરી ત્યારપછી તે અનેક વિદ્વાને તેમણે પ્રકટાવ્યા. પંડિત તરફથી મળી અને વિજયધર્મસૂરિ બન્યા. સટ્ટાવાળા અક્કસ જીવનને સંન્યાસના ઉચ્ચ દષ્ટિબિંદુ કલકત્તામાં મહોપાધ્યાય શ્રી સતીશચંદ્ર વિદ્યાભૂષણે તરફ વાળ્યું.
એમની પાસે મચ્છી વિગેરે અભયભક્ષણ નહિ કરવાની સંયમાવસ્થામાં ૩૫-૩૬ વર્ષની વયે કાશીમાં રહીને પ્રતિજ્ઞા લીધી. તેઓ પાશ્ચાત્ય દેશના અનેક વિધાવિદ્યાભ્યાસ કરવા-કરાવવાની ફુરણા જાગી. માંડલથી તેના સમાગમમાં આવ્યા હતા જૈન દર્શનના સિદ્ધાંતને મારવાડને વિકટ પંથ ઓળંગી કાશી કે જે વિદ્યા અહિંસા-અપરિગ્રહ અને હવાદને સમન્વય કરી ભ્યાસનું આર્યાવર્તનું કેંદ્ર છે ત્યાં જઈ વિદ્યાભ્યાસનો એમને તેમણે તુલનાત્મક દૃષ્ટિ આપી હતી. મત-મતાંતરની નવીન રસ પીવાની અને અન્ય સાધુ વર્ગ તથા ગૃહસ્થને સમીક્ષા વિગેરેની તેમની આવડતને અંગે પાશ્ચાત્ય પાવાની તમન્ના જાગી.
પંડિતોને મુગ્ધ કર્યા હતા. ડે. સીલ્વન લેવી એમના સ. ૧૭૦૬માં પૂ. ઉપાધ્યાયજી શ્રી યશોવિજયજી મૃત્યુ અગાઉ શિવપુરીમાં ગયેલા તે વખતે તેમને ચાતથા વિનયવિજયજી કાશીમાં ખૂબ વિદ્યાભ્યાસ કરી જેન વાદને સિદ્ધાંત સમજાવ્યો જેથી તેમણે તે વખતે ઉગારો શાસનના પ્રભાવક બન્યા તે દષ્ટિબિંદુને અનુલક્ષીને કહ્યું કે “ આપની શાસ્ત્રવિશારદ પદવી યથાર્થ અને કાશી' ક્ષેત્ર તેમણે પસંદ કર્યું હતું. અને ત્યાં જઈ શ્રી સાથે છે, યશવિજયજી જૈન પાઠશાળા સ્થાપિત કરી અભ્યાસને એમનામાં ઈચ્છાશકિત (Will Power) અપૂર્વ હતી. વર્ગ શરૂ કર્યો.
ગવર્નર લેઈડ જ્યોર્જ કે મોટામાં મેટા મહારાજાને શાળાની કાર્યવાહીમાં સંસ્કૃત-પ્રાકૃત વ્યાકરણ, મળવામાં અને આકર્ષવામાં કુશળ હતા. સમયનું પાલન, જૈન દર્શનને તુલનાત્મક અભ્યાસ, ન્યાય, અહિંસા નિયમિતતા, નિખાલસ હય, અને જિન શાસન ની
२२२
આમાનંદ પ્રકાશ