________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વરાજ્ય ! (લેખક-સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હીરાચંદ માલેગામ
સ્વરાજ્ય એટલે આપણે તાબે જેટલો પ્રદેશ છે હેય પણ તે શા કામનું? આપણું પોતાનું સ્વરાજ્ય તેની ઉપર આપણી જ હુકમત ચાલે, આપણું હિત- છે, અને આ પણું રાજ્યતંત્ર બરાબર ચાલે છે. એવા ની દષ્ટિથીજ બવા કાયદાઓ ઘડાય આપણા વિરુદ્ધ ભ્રમમાં રહીએ ત્યારે તેવા સ્વરાજયનું પરિણામ શું કાઈ કાંઈ પણ ન કરી શકે. આપણે જે શત્રુઓ આવે? એનું પરિણામ આ પણ જાણવામાં આવે ત્યારે હવે તેમને જરા જેવો પણ આશરો આપણા રાજય- તે ઘણું મોડું થઈ ગયેલું છે. ત્યારે આપણે માં ન મળે અને સાવચેતી પૂર્વક આપણું હિત આપણા હાથમાંથી સ્વાતંત્ર્ય ખોઈ બેઠેલા હોઈએ અને વિરોધીઓને ચુંટી ચુંટીને દૂર કરવામાં આવે ઊલટું બીજાના તાબેદાર થઈ ગયેલા હોઈએ. એવું એટલેથીજ બધું સરળ અને સુરાજ્ય બની જાય સ્વરાજ્ય શા કામનું એમ ન કહેવાય. આપણે નકર વર્ગ હોય તે બધો રાજા પોતે પરાક્રમી નથી અને હંમેશ પારકાની આપણીજ આજ્ઞા પાલન કરે અને કે છે આપણું બુદ્ધિથી ચાલનારો છે એવું જ્યારે મંત્રી જાણી જાય હિતની વિરૂદ્ધ જનારી ઘટન થઈ જતી હોય છે તેથી છે, ત્યારે મંત્રી પિતાનું તંત્ર ચલાગ્યા કરે એ આપણને વખતસર સજાગ કરે. આપણું પ્રધાન સ્વાભાવિક છે. એવી અવસ્થામાં મંત્રી પોતાના તાબે મંડળ પણ નિર્દોષ હેવું જોઈએ. આપણે નકર વર્તતા એવા અવળે માર્ગે દોરી જનારા સેવકોને વાં જો લાંચ રૂશવત ખાનાર બની જાય તો એવું ઉશ્કેરી મૂકે. અને રાજાને રાજ્ય કાબારને ગંધ પણ ન નામનું સ્વરાજ્ય તે આપણને ખાડામાં જ ઉતારેને ? આવે એવી વ્યવસ્થા કરી મૂકે અને રાજાને ભ્રમમાં જ
આપણે મુખ્ય મંત્રી આ પણ હિતની જ વાત રાખી પોતાને તાબે બધુ રાજ્ય લઈ અરાજકતાને આપણને બતાવે. તેમ નહીં કરતા આપણને મૂર્ખ ઉત્તેજન આપે એ દેખીતું છે. પ્રજા પાસેથી મેળવેલી બનાવ્યા કરે તો એવા સ્વરાજ્યથી આપણું કલ્યાણ સંપતિનો ઉપયોગ પોતાના વ્યક્તિગત કાર્યમાં લગાડે શી રીતે ચાલે? આપણા રાજ્યમાં ચોરને આશરે ત્યારે એને પૂછનાર કે ? આપે, અને આપણું માલ મિલકતની સતત લૂટજ રાજાને ખાનપાન એશ-અને આરામ ભેગ અને વલા ચાલુ રાખે ત્યારે આપણું એ સ્વરાજ્ય નકલી જ સમાં, ગાનતાનમાં, ચેન ચાળામાં રાખે અને એને કહેવાય ને?
પિતાનું શું થઈ રહ્યું છે એની ગંધ પણ ન આવે આપણે બધાંજ પહેલા જાણી ગયેલા અને એવી સ્થિતિમાં મૂકી છે ત્યારે રાજા તે પોતાના ધનમાં દરેક બાબતમાં ચેતી ગયેલા હોઈએ એ સંભવત દારૂડીઆની પેઠે પોતાની એક જુદી જ દુનિયા બનાવી નથી. આપણે તો દરેક બાબતમાં પવશપણે વર્તવાનું છે અને બધું સલામત છે એમ સમજી “હું સુખી છે” હાય, ત્યારે આપણા મંત્રી અને બીજો અધિકારી એવી ભ્રમણામાં રહ્યા કરે એ સ્પષ્ટ છે. વર્ગ જે આપણને અંધારામાં રાખી પિતાને જ જે રાજને આવી પરવશ સ્થિતિમાં ગાંધી રાખી પ્રજાફાવે તેવું કરતા રહે ત્યારે આપણું પોતાનું રાજ્ય માં થીજાની નાની ચાલુ રાખે. મંત્રી રાજાની સ્થિતિનું
For Private And Personal Use Only
