Atmanand Prakash Pustak 058 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

gee
શ્રી આત્માત પ્રકાશ
પરંતુ જે દેશમાં સ્વાવલંબી પુરુષોની સ ંખ્યા વધારે હાય છે, જે દેશના લેાકેા પેાતાની આંતરિક શક્તિ ઉપર પૂરેપૂરા વિશ્વાસ રાખે છે તે જ દેશ ઉન્નતિના શિખરે પહોંચી શકે છે. સર્વ સાધારણ લોકા એવા પ્રયત્નશીલ, સ્વાવલંબી અને આત્મવિશ્વાસુ મહાત્માએનું અનુકરણ કરીને આત્માહારના કાર્યમાં લાગી જાય છે. આત્મવિશ્વાસ અને સ્વાવલંબનના અભ્યાસ વિદ્યાર્થી અવસ્થામાંથી જ શરૂ થવા જોઇએ. તેનુ કારણ એ છે કે ઉકત બન્ને ગુગા પરસ્પરાવલ છે. તે બન્નેને અયાન્ય સબંધ છે. જ્યાં સુધી મનુષ્યના આત્મવિશ્વાસ જાગ્રત રહે છે ત્યાં સુધી તે સ્વાવલંબી રહી શકે છે. આત્મવિશ્વાસથી મનુષ્ય પેાતે પેાતાને સહાય કરવા સમર્થ અતી જાય છે. એ રીતે સ્વયં સહાય કરતા કરતા તેના આત્મવિશ્વાસ દૃઢીભૂત બની જાય છે. એ બન્નેમાં ન્યૂનાધિકતાની તુલના કરી નિક છે. એટલા માટે જ વિદ્યાર્થી અવસ્થામાં જ એ બન્ને ગુણાને અભ્યાસ એક સાથે જ શરૂ થવા જોઈએ. આ વિષયમાં એક ખીજી વાત ધ્યાન આપવા યોગ્ય છે. તે એ છે કે જ્યારે કાને કયાંયથી ભક્ત ટૂકડા મળવાની આશા અને વિશ્વાસ રહે છે ત્યારે તે અનુષ્ય પેાતાના હાથપગ ચલાવવાની અને કાઈ જાતને ઉદ્યોગધંધા કરવાની આવશ્યકતા સમજતે નથી. આ ઉપર આપણે યાગ્ય ધ્યાન આપતા નથી. જીએ સે'કડા સાધુ વેરાગી રસ્ત અનીને મજા ઉડાવી રહ્યા છે અને આજકાલના નામધારી દાનવીર પુરુષો તેએને અંત:કરણપૂર્વક પૈસા આપી રહ્યા છે અને જેમાં ખરેખરી રીતે ભિક્ષા તથા દાની પાત્ર હોય છે તે તરફ કાઇનું પણ ધ્યાન ખેંચાતું નથી. આવા લેાકા દ્રવ્યને અપવ્યય કરવાના દોષિત બને છે એટલું જ
નહિ
પણ તેમના ઉપર એક ખીલ દેશના આરોપ આવે છે. તે લેાકેા ખી^એને પરાવલંબી, આળસુ અને સમાજક ટક અનામાં સહાય કરે છે. કેટલાક નવયુવકો એમ વિચાર્યા કરે છે કે પેાતાને કાઈ પૈતૃક સ ́પત્તિ થાડા દિવસમાં મળવાની છે. એવા લેકા મનમાદકથી
જ સુધા શાંત કરવામાં સર્વાં કાઈ નષ્ટ કરી મૂકે છે, તેને એ વાતનેા વિવાસ રહે છે કે અમને બાપદાદા તરફથી ‘ અવલંબનને ‘માટે લાકડી ' તેા મળવાની છે તે પછી અમારે શા માટે ફોકટ મહેનત કરવી ? પરંતુ સ્મરણમાં રાખા કે જેઓ અવલંબન પકડી ચાલવાનું શીખે છે તે તેના વગર ઘડી પણ ચાલી શકતા નથી એક અંગ્રેજ ગ્રંથકાર કહે છે કે-નવયુવાને આર્થિક સહાયત આપી તે ઘણે ભાગે તેઓને પાંગળા અને નિરુદ્યમી બનાવવાને અત્યંત (આવશ્યકતાથી વધારે) સરળ ઉપાય છે પરંતુ આપણે ત્યાં તે ધનવાન લોકો પોતાના સંતાનોની પાછળ હરવખત નાકરા રાખવામાં પોતાનું મોટુ માન સમજે છે.
પરાધીનતામાં કશું સુખ નથી. કેમકે જે લોકા હંમેશાં પરાધીન દશામાં રહે છે તેઓના આત્મવિશ્વાસ નષ્ટપ્રાય: થઈ જાય છે. આ વાતનુ એક દષ્ટાંત લઈ એ. જલારાયેાની અંદર એક જાતની માછલી હાય છે તે જલાશયમાંથી બહાર નીકળેલી હેાય ત્યારે તેના તમામે જુએ. તેનામાં એટલી બુદ્ધિ જોવામાં નથી આવતી કે તે કૂદીને જલાશયમાં ચાલી જાય તેમજ તે માટે તે કાંઈ પણ પ્રયત્ન કરતી નથી. એક હાથ ભર દૂર હાય તે। પણ તે જલાશયમાં કૂદી જવાને લેશ પણ પ્રયત્ન કરવા ચાહતી નથી તે તે એટલું જ ઇચ્છે છે કે પાણીનું એક નાનું માર્જી આવીને મને ઘસડી જાય તેા ઠીક. શું આપણને આ સંસારમાં આવા પ્રકારના હજારો મનુષ્યે ષ્ટિગાચર થતા નથી ? જ્યારે એવા મનુષ્યાને કા ક્ષેત્રમાં એકલા છેડી દેવામાં આવે છે ત્યારે તેએ પોતે કંઈપણ મહેનત કરવાને બદલે એટલું જ ઇચ્છે છે કે અનુકૂળ દૈવ રૂપી એક પડધી લહરી મને સંસાર સાગરની પાર ઉતારી દે તે સારું–પરંતુ એમ બનવું અશકય છે. ખીજાના વિશ્વાસે કેટલા દિવસ કાર્ય ચાલશે?
મનુષ્યને જે શક્તિ બક્ષવામાં આવી છે તે એટલા માટે નહિ કે તે બીજાનાં મ્હાં સામે તાકીને