Atmanand Prakash Pustak 058 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

સ્વાવલંબન
૭૧.
રહે તે શક્તિઓ મનુષ્યને સ્વતંત્ર તેમજ સ્વાવલંબી શીખવવામાં આવે છે. આપણા વિદ્યાથીએ પાચને બનવા માટે આપવામાં આવી છે. જ્યારે આપણે ટીકડીના સેવન વગર ખાધેલું અન્ન પચાવી શક્તા કોઈને એમ કહેતે સાંભળીએ છીએ કે અમુક નથી. હરવાફરવા માટે ક્યાંય બહ ર જવું હોય તે કાર્યમાં અનેક સંકટ તથા મુશ્કેલીઓ આવે તેમ ઘેડાગાડી અથવા મોટરગાડીની જરૂર પડે છે. છે તેથી તે કાર્ય અમારાથી બની શકશે નહિ. ત્યારે ધનપ્રાપ્તિ માટે ગુલામી સિવાય કાંઈ સૂઝતું નથી ખરેખર આપણને સખેદ આશ્ચર્ય થાય છે. એવા કીર્તિ અને અધિકાર પ્રાપ્તિ માટે “હાજી હા’ સિવાય લેકે પડ્યા વગર પડી જવાની બીકથી હમેશાં દુ:ખી બીજો કોઈ માર્ગ નથી જડતો. બાવી પરિસ્થિતિમાં બની રહે છે. જ્યારે તેઓ ખરેખરી રીતે પડી જશે. વિદ્યાર્થીઓ માટે જરૂરનું છે કે તેઓએ પોતાના ત્યારે તેઓની શી દશા થશે તે કહપી શકાતું નથી, સ્વતંત્ર અને શુદ્ધ વિચાર અનુસાર સઘળા કાર્ય ખરૂ કહીએ તો વિધ, અડચણા, મુશ્કેલીઓમાં જ કરવાની ટેવ પાડવી જોઈએ જે તેઓ અત્યારથી જ માનવ-જીવનની યોગ્યતાને વિકાસના મૂળતા પરાધીન બની જશે તો પછી ભવિષ્યમાં સ્વાવલંછુપાયેલા છે. અંગ્રેજ લોકોમાં સ્વાધીનતા, દઢનિશ્ચય બનની આશા રાખવી તે આકાશ પુષ્પવત છે. અને પ્રયત્ન કરવાની શક્તિને વિકાસ અનેક વર્ષો
આપણા સમાજમાં એવી અનેક કરીતિઓ સુધી સંકટની સામે ટક્કર મારવાને લઈને ઘણોજ પ્રચલિત થઈ ગઈ છે કે જે સ્વાવલંબન વગર સુધરી વૃદ્ધિ પામ્યો છે તે લેકેએ પોતાની ઉન્નતિ અર્થ શકે તેમ નથી. વર્તમાન યુગમાં દેશની સ્થિતિ અનુપિતેજ પ્રયત્ન કર્યા છે. મહાન સંકટથી ઘેરાયેલા સાર એવી અનેક જરૂરિયાત છે કે જેને માટે સ્વા હોવા છતાં પણ તે લેકેએ સ્વાવલંબના આમ- વલંબી માણસની જ જરૂર છે. આપણા સમાજની જતિ કરવાને પોતાને ઉદ્દેશ કદિ ત નથી. તે
કુરીતિઓ સુધારવાનું અને દેશની જરૂરિયાત પૂરી એટલે સુધી કે સ્વાધીનતાની રક્ષા ખાતર તે લેકેએ
પાડવાનું કાર્ય મુશ્કેલી ભર્યું છે તે સંદેહ વગરની પ્રજ્વલિત અગ્નિકુંડમાં બળીને ભરમીભૂત થઈ જવાનું
વાત છે. પરંતુ એ સમયે જ સ્વાવલંબી પુરુષોની પસંદ કરી લીધું. પરંતુ સ્વાવલંબનના માર્ગથી તેઓ
કટી થાય છે. અત્યારે જે વિદ્યાર્થી અવસ્થામાં દિ ચત થયા નહિ. તાત્પર્ય એ છે કે સંકટથી છે તેને થોડા વખતમાં જ ઉક્ત કઠિન સમસ્યા કદાપિ ડરવું ન જોઈએ, તેની સામે હમેશાં લડવું પૂર્ણ કરવાની તક મળશે. એમાં તે લેકેજ સફળ એ જ ઉચિત છે. જે મનુષ્ય દુઃખ અને સંકટની
થશે કે જેઓ આત્મવિશ્વાસના આધારે સ્વાવલંબનને ગોદમાં ઉછરેલું હોય છે તે તેને પોતાની બાલી કીક વિકાસ કરી શકશે. ઉપર કહેવામાં આવ્યું છે વસ્થાના મિત્રો સમજીને શાંત ચિત્તથી આલિંગન
લગન કે આત્મ-વિશ્વાસ જ સ્વાવલંબનની ચાવી છે. જે કરી શકે છે. પરંતુ જે હમેશાં આળશ અને પરા
મનુષ્ય પોતે પોતાની શક્તિઓ ઉપર સંપૂર્ણ વિશ્વાસ ધીનતામાં રહે છે તે સંકટનું નામ સાંભળતા જ
રાખશે તે જ સ્વાવલંબી બનીને પોતાનાં ભાગ્યનો ધ્રુજી ઊઠે છે એટલા માટે વિદ્વાન તેમજ ઉદ્યોગી
વિવાતા બની જશે અને પોતાના દેશ તથા સમાજની માણસે સંકટોને મુશ્કેલીઓને કુદરતની કૃપા સમજે છે કંઈક ઉપયોગી સેવા પણ કરી શકશે. એથી ઊલટું,
ખેદની વાત છે કે આ જમાનાનો પ્રવાહ કેટલેક જેઓ પોતાની શક્તિઓ ઉપર વિશ્વાસ નથી રાખતા અંશે આપણને પરાવલંબી થતા શીખવી રહ્યો છે. અને જેઓને પરાવલંબન પ્રિય હોય છે. તેઓ પાણીમાં તરવાનું પવનથી ભરેલા તુંબડાની સહાયથી દાસત્વની શૃંખલામાં જ જીવન વિતાવશે.