Atmanand Prakash Pustak 054 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

તો
વીતરાગ મકનું
પૂજન વીતરાગ પ્રભુનું કે લક્ષમીનું?
શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ “સાહિત્ય »
માનું 1
છે, હો
જૈન સમાજમાં નિત્ય પ્રભુપૂજા કરનાર બંધુઓ, પ્રભુપૂજનને સાચો ઉદ્દેશ શું? એની કોઈ કલ્પના બહેને અને બાલકે પણ સારા પ્રમાણમાં જોવામાં પણ કરતું હશે કે કેમ એ પ્રશ્ન જ, અમને તે એમ આવે છે. પૂજા શી રીતે કરાય? પુરુષો કઈ બાજુએ જ લાગે છે કે-ઘણાખરા નિહેતુકપણે એ કામ કરવાની ઊભા રહે? સ્ત્રીઓ કઈ બાજુએ ઊભી રહે? કઈ પૂજા ટેવ છે માટે પતાવી લેવાની ઉતાવળમાં જ દેડાદોડી કરી કરતું હોય તેની વચમાં જ બીજાએ પિતાનું કાર્ય પૂજા કરી નાખતા હોવા જોઈએ. કેરટ કચેરીમાં. શરૂ કરી દે. ગિરદી કરી એકેકની ભાવનાના વિદને ચાલુ રેવે કે બસ સ્ટેશન ઉપર પિતાને વારો આવવાની રહે, તેમજ કોઈક પિતે જ અનેક વાર પૂજા કરી જાણે રાહ જોવાય પણ દેવપૂજનમાં એટલી સ્થિરતા ક્યાંથી ધરાયા નથી એવી રીતે પૂજા કરવી ચાલુ જ રાખે, રખાય ? અહીંયા તે પિતાનો અધિકાર ચલાવી ઊંચો કોઇએ લે ચઢાવ્યા હોય તે ઉતારી નાખી પિતાના નંબર મેળવે જ રહ્યો. મોઢેથી ઊંચે સ્વરે કાંઈક ફૂલ ચઢાવે અને કોઈ વાર બોલાચાલી કરીને પણ ઉચ્ચાર કરતા (ભલે તે પૂર્ણ અશુદ્ધ હૈય) આપણું વિક્ષિપ્ત વાતાવરણ પેદા કરી મૂકે એવા પ્રસંગો તે આ કૃત્યથી કોઈને અડચણ તે નહીં થતી હેય ને? અનેક વાર બન્યું જ જાય છે. એમ થવામાં પૂજાને મૂળ એ વિચાર કરવાની ફુરસદ જ કેને હોય છે ? ઉદ્દેશ કેટલો સચવાય છે એ કોઈ કહી શકે તેમ નથી. પોતાને વનિ સર્વોપરી કરવાની જાણે હેડ લાગી
હોય તેવી રીતે પિતાના ગમે તેવા કર્કશ અવાજને પ્રભુની વીતરાગ મૂર્તિ, પ્રશમરસ ઉત્પન્ન કરનારી
પણ પૂર્ણ છૂટ આપવામાં આવે છે. જે ઠેકાણે શાંતતા. ભાવના, અલૌકિક તેજરવી જ્ઞાનગુણથી પૂર્ણ એવી એ મુખ્ય વસ્તુ હોવી જોઈએ તે જ જગ્યાએ બજારનું શાંત દષ્ટિનું સ્થિર ચિત્ત અવલોકન કરી પોતામાં તકૂપ વાતાવરણ ઉત્પન્ન કરી મૂકવું એ કેટલું વિચિત્ર છે. ભાવના જાગે એવી અંતરંગ આકાંક્ષા રાખી એક
આ બધી વસ્તુઓ કરતાં પણ વધુ ટીકાપાત્ર ઘટનાઓ ધ્યાને આત્મા અને પરમાત્માને એક રૂપે ધ્યાનસ્થિત
સ્થિત જોવામાં આવે છે પણ એ બધાઓનું વર્ણન કરવાનું કરવાની જે ઉત્કૃષ્ટ ભાવના એ કેટલા લોકો પ્રગટ
આ સ્થળ નથી, આપણે તે પૂજનમાં મુખ્ય દૈવત કરતા હશે એ એક કેયડે જ છે. પૂજા કરનારાઓની કયું મનાય છે એને વિચાર કરવાને છે. ગિરદી, દોડાદોડ, ઘાંઘાટ, ઉતાવળ અને અહંપૂર્વિકા જોતાં એવી શુદ્ધ પૂજન ભાવનાને ક્યાંય પણ સ્થાન મંદિરમાં પૂજન કરવા જનારા બધા વીતરાગ હશે એમ લાગતું નથી. એ પુજનની ક્રિયાને ગમે તેમ પ્રભુની પૂજા કરવાના એક જ નિર્વિકાર હેતુથી પ્રેરાઈ પતાવી લેવાની ભાવના એમાં સ્પષ્ટ જોવામાં આવે જાય છે શું? કે એમાં કોઈ અંતરંગમાં અન્ય હેતુ છે. પિતાના આત્માને એ પૂજન કાંઈક ગુણકારક બને સમાએલો હોય છે? મોઢેથી મેગી આનંદધન કે એ ભાવનાને જાણે સંપૂર્ણ અભાવ જ જોવામાં આવે છે. દેવચંદ્રજીના કે યશોવિજય વિગેરે મહાન સંતપુરુષના