Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
२२८
कवीश्वरां हरगर्वभटां उग्द्रहणिकें कवीश्वरीं आनोर्वास प्रकाशणे
___ हरर्वग ते विद्वांस. एक म्हणति राक्षसभुवनिचे एकु दिस ते कविस्वरासि भेटले थोरि उघानि केली, परि बोधुभेद अवभेद नोंच ते वाराणसि जात होते हरगर्वीम्हणितलेंआतांचि येवेळे चर्चा असों देवो. मग मागुतें तुमचे दर्शन घेउनि कवीस्वरबासी म्हणितलें'हो का जाल तरि पारिसनाथाचेया श्रीपुरावरूनि जा तेथ आमुचे गुरुभाउ आनोवा असति, तयांसि भेटावे मग सामोरे जावें' तेव्हेळि ते श्रीपुरासि आले. आनोबासी મેટ ઝાઝી. . . . ૨૬
[ સ્થતિસ્થ૪. વૃદ્ધાવાર. p. ૬ ] કવીશ્વર અને હરગવ ભટના વાદ-વિવાદમાં કવીશ્વરે આનેબાસને પ્રકાશિત કર્યા. હરગર્વ વિદ્વાન હતા. કેટલાક કહે છે કે તે રાક્ષસભુવનના વતની હતા. એક દિવસ તે કવીશ્વરને મળ્યા. થોડી ચર્ચા થઈ, પરંતુ (કવીશ્વર વ્યાસની) વાત (હરગર્વના ) ગળે ન ઉતરી. તે (હરગર્વ ) વારાણસી-કાશી જતા હતા. હરગ કહ્યું કે અત્યારે અત્યારની ચર્ચા કરવા દે. કાશીથી આવીને પછી તમને મળીશ.” કવીશ્વર વ્યાસે કહ્યું કે-ઠીકપણ જાઓ તે પારસનાથના શ્રીપુર ઉપર થઈને જજે. ત્યાં અમારા ગુરુભાઈ આવ્યા છે તેમને મળજો અને પછી આગળ જજો.” પછી તે (હરગર્વ પંડિત) શ્રીપુર (શિરપુર) આવ્યા. આનેબાસને મળ્યા.”
આ પછી વૃદ્ધાચારના ૧૬મા પેરેગ્રાફના બાકીના ભાગમાં આનેબાસ અને હરગર્વ પંડિતને વાદ થયાનું, આનબાસની યુક્તિઓ હરગને ગળે ઉતર્યાનું કાશી જવાનું બંધ રાખીને હરગર્વ અને આનબાસ આછીમાં કવીશ્વર વ્યાસ પાસે ગયાનું તેમજ ત્યાં જઈને હરગર્વ આનેબાસને શિષ્ય થયાનું વર્ણન છે. મહાનુભાવપંથના સાહિત્યમાં મળતા બીજા અનેક ઉલેખ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે આનેબાસ અને હરગર્વ ઉર્ફે
૮. “બાસ’ એ “વાસ” શબ્દનું રૂપાંતર છે. કથાકાર પૌરાણિકાને સાધારણ રીતે “વ્યાસ ' કહેવામાં આવે છે. પુરાણો બધાં “વ્યાસે ” રચેલાં છે એવી વૈદિકાની પરંપરાનુસારી માન્યતા છે.
૯. “રાક્ષસભુવન” નિજામરાજ્યના ઔરંગાબાદજીલ્લાના પઠણ (પ્રાચીન પ્રતિષ્ઠાનપુર ) ગામથી લગભગ ૧૪ માઈલ દૂર આવેલા એક ગામનું નામ છે.
૧૦. કવીશ્વર વ્યાસનું મૂળ નામ ભાસ્કર ભટ્ટ હતું. તે ધરાચાર્યના શિષ્ય નાગદેવને શિષ્ય હતો, અને આનબાસનું મૂલ નામ ગોપાળપંડિત હતું, તે પણ નાગદેવને જ શિષ્ય હતે. એટલે તે પરસ્પર ગુરુભાઈ થતા હતા.
૧૧. આ આણી ગામ મહાનુભાવપંથનું મૂલસ્થાન અને તીર્થસ્થાન રિયપુરથી પૂર્વ દિશામાં અને નજીકમાં જ છે. આણી ગામ વરદા (વર્ધા) નદીની પૂર્વ બાજુના પ્રદેશમાં આવેલું છે. અને તે વર્ધા જીલ્લાના આવી તાલુકામાં છે. સને ૧૯૪૨ ના પ્રસિદ્ધ રાજકીય આંદોલનમાં આછીનું તથા ચિમુર (ચાંદા) છલ્લો, વરેરા તાલુકાનું નામ ખૂબ જાહેર થઈ ગયું છે.