Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

જ
ગમીમાંસા છે.
સં. મુનિ પુછયવિજયજી (સંવિણ પાક્ષિક)
(ગતાંક પૂ૪ ૧૭૮ થી શરૂ ) આ રીતિએ પ્રથમ કાળમાં ચિત્તથી અને હોય છે. આવી સ્થિતિવાળા જીવને સ્થિતપ્રજ્ઞ શરીરથી પાપાચરણ થતું તે દૂર થઈ જ્યારે પણ કહેવામાં આવે છે કે “સમાહિતસત્વ માત્ર કાયાથી જ પાપાચરણ થવા માંડયું અને પણ કહેવામાં આવે છે. ચિત્તથી મુક્તિની અભિલાષા તથા પાપ પ્રત્યે આ જીવ સમતામાં અને સ્થિરતામાં દ્રઢ બ્રણ જારી રહી ત્યારે પરિણામે કાયાથી પણ બની એ સંસ્કારથી વાસિત થાય છે કે જેથી પાપાચરણને નિયમ આવી જાય એટલે ચિત્ત એના પ્રભાવે વેરિએનું વૈર નિવૃત્તિ પામે છે; અને શરીર ઉભયથી પણ પાપાચરણ થાય નહિ. અને ક્રમશ: એના સર્વ આવરણનો વિલય જે સમયે દુઃખથી ઉગ હોતા નથી, સુખમાં થાય છે; તથા એને “પરત’નો સાક્ષાત્કાર
પૃહા હેતી નથી; પણ માત્ર કર્મવિપાકના થાય છે, જે સમયે એને “કેવલ્યમુક્ત” યા જ્ઞાનપૂર્વક સર્વત્ર રાગદ્વેષ રહિત યા તો તે વિદેહી કિંવા “જીવનમુક્ત’ કહેવાય અહંભાવ કે મમતા રહિત “સમભાવ” વિદ્યમાન છે. એ પરતત્વનો સાક્ષાત્કાર ઓ પાધિક ગુણેના છે, પણ આપત્તિ-વિપત્તિ તથા અશાંતિપ્રવેશ- પિતાના આત્માને અધોગતિમાં હડસેલી મૂકને સરળ બનાવી આપવા માટે તો સરળ- વાનું સાહસ કરે છે. તાનો કિંચિત્ માત્ર પણ આદર કરવાની જરૂ- નાનામતના પિપાસને વિષય-વિષમિશ્રિત રત નથી.
જ્ઞાનામૃત પાવું તે આત્મઘાતી, ભાવહિંસકનું પિતાની પ્રકૃતિને પાલવતું હોય તેવા જ કામ છે. સહવાસ કરે, નહિ તો જીવન દુઃખ તથા
- જલોદર, ભગંદર, ક્ષય જેવા મહાન વ્યાધિકલેશમય બનશે.
થી પણ કષાય તથા વિષયને વ્યાધિ ઘણે જીવવાનું ધ્યેય નક્કી કરીને બહુ જ ડહા- જ ભયંકર તથા હાનિકારક છે, કારણ કે જલેપણપૂર્વક જીવન વ્યવસ્થા ઘડી નાંખે, નહિં તો દર આદિ વ્યાધિયોથી તે કેવળ ક્ષણવિનશ્વર અવ્યવસ્થિત જીવનમાં સુખ-શાંતિ કે સંતોષ દેહનો નાશ થાય છે પણ કષાય-વિષયના નહિં મેળવી શકે તેમજ આત્મહિત પણ વ્યાધિથી આત્માના જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્ર આદિ નહિં કરી શકે.
ગુણેને નાશ થાય છે. બીજાના અભિપ્રાયમાં ભળવા પિતાનો ચૈતન્ય હોય કે જડ હોય, કોઈ પણ વસ્તુઅભિપ્રાય બદલતાં પહેલાં બુદ્ધિ વાપરી સારી ની ચાહના કરતાં પહેલાં સાચી રીતે જાણું રીતે વિચારી લેવાની જરૂરત છે. વૈષયિક વૃત્તિઓ લેવું જોઈએ કે તે આત્મશુદ્ધિમાં કેટલું ઉપયોજવાના હેતુથી પવિત્ર ધર્મશાસ્ત્રોને ઉપ- યોગી છે. જે તેનાથી આત્મા અશુદ્ધ-અપવિત્ર ગ કરનાર પવિત્ર પુરુષોને કલંકિત કરી બનતો હોય તો તેવી વસ્તુની રુચીમાં જ અશ્રેય છે.