________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યની જીવન ઝરમર
બસ, પેાતાના મહાભારતના àાકનું પ્રમાણ સાંભળી બ્રાહ્મણે મૌન ધારીને ચાલ્યા ગયા. રાજા પણ આ પ્રમાણુથી પ્રસન્ન થયા.
સૂરિજી મહારાજના ગંભીર અથાગ જ્ઞાનરાશિના, તત્કાળ જવાબ આપવાની બુદ્ધિને, અને સ્મૃતિને ઉપરના બન્ને પ્રસંગેા સચાટ પ્રમાણુરૂપ છે. આવુ જ બ્રહ્મચર્ય ના રક્ષણુ માટે આક્ષેપ કરનાર આભિગ પુરોહિતને જે જવા આપ્યા હતા તે પણ કેટલેા સમયેાચિત, પ્રમાણુપુરસ્કર અને યુક્તિ-બુદ્ધિગમ્ય હતા તે જવા માટે કાી છે.
"6
આભિગ બ્રાહ્મણ રાજાના પુરાહિત હતા. આખી રાજસભા ઉપર શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યની
વિદ્વત્તા, ચારિત્ર, અપૂર્વજ્ઞાન અને બુદ્ધિપ્રભાનુ વર્ચસ્વ જામેલું જોઈ સૂરિજી ઉપર આ પુરાહિત રાજ રાષે ભરાયેલા રહેતા. એણે એક વાર રાજસભા વચ્ચે સૂરિજી ઉપર મખાનારો કટાક્ષ કરતાં કહ્યું–મહારાજ ! તમારા ધર્મ શમ અને કારુણ્યથી શાભિત છે પણ તેમાં એક ન્યૂનતા છે કે વ્યાખ્યાનમાં સદા સ્ત્રીઓ શૃંગાર સજીને આવે છે, વળી તે તમારા નિમિત્તે અમૃત અને પ્રાસુક આહાર આપે છે તે વિકારજનક આહાર હાવાથી તમારું બ્રહ્મચર્ય શી રીતે ટકી શકે ? કારણ કે—
विश्वामित्र पराशर - પ્રવ્રુતયો ચે ચતુપત્રારાનાस्तेऽपि स्त्रीमुखपंकजं सललितं दृष्ट्ध्रुव मोहंगताः । આદાર સુદૃઢ ( સુશ્રૃત ) पयोदधियुत ये भुंजते मानवास्तेषामिन्द्रियनिग्रहो यदि भवेद् विन्ध्यः प्रवेत् सागरे ॥ ભાવાર્થ –વિશ્વામિત્ર અને પરાશર જેવા મેટા મોટા ઋષિયે! કે જેઓ માત્ર જળ અને
'
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાંદડાંનું ભાજન કરતા, તેએ પણ સ્ત્રીના વિલાસયુક્ત મુખને જોતાં જ મેહમૂદ્ર ખની ગયા, તા જે મનુષ્યા ધૃત, દૂધ, દહીં સહિત સ્નિગ્ધ ભેાજન કરતા હાય, તેઓ જો ઇન્દ્રિયનિગ્રહ કરી શકતા હાય તા સમુદ્રમાં વિધ્યાચને ડૂબ્યા જેવુ થાય.
સૂરિજીએ એના એવા સચાટ-બુદ્ધિગમ્ય પ્રમાણિક જવાબ આપ્યા કે જે સાંભળતાં રાજા અને સભાને રાજી રાજી થયા. અને પેલા સમ-પુરાહિત મહાશય તા નીચુ મે કરી ઘર ભેગા જ થઇ ગયા. તેના જવાબ નીચે પ્રમાણે છે. " सिंहो वली हरिणशुकर मांसभोजी । संवत्सरेण रतिमेति किलैकवारम् ॥ पारापतः खरशिलाकणभोजनोऽपि । कामी भवत्यनुदिनं बत कोऽत्र हेतुः ? ॥" અલિષ્ઠ સિંહ, હરિણુ અને ડુક્કરનુ માંસ હોવા છતાં વરસમાં એક વાર રતિસુખ ભાગવે અને કબુતર શુષ્ક ધાન્ય ખાનાર છતાં (કાંકરા વગેરે ઉપણું ) પ્રતિદિન કામી ખને એમાં શુ' કારણ હશે ?
છે
૧૧૭
માટે મહાનુભાવ, જગમાં પ્રાણીઓની તમે કહેલી વસ્તુ કરતાંયે પ્રકૃતિ ઘણું કામ પ્રકૃતિ વિચિત્ર હાય છે, એ જ મુખ્ય કારણ છે. કરે છે. ખસ, આખરે રાજાએ પણ પેલા પુરાહિતને કહ્યુ “ભાઈ, સભામાં ઉત્તર આપવાની શક્તિ ન હાય તેવા માણસે ખેલવું જ ન જોઇયે અને ખેલવા જાય તા તે અતિ સાહસ જ કહેવાય.
For Private And Personal Use Only
સૂરિજીના જીવનના આવા ઘણા ઘણા પ્રસંગે જ્ઞાન સાથે આનંદ ઉપજાવે તેવા છે, જે માટે પ્રબન્ધચિન્તામણિ, પ્રભાવક ચરિત્ર, કુમારપાલપ્રભુન્ધ વગેરે વાંચવા જોઇએ. લખાણના ભયથી તે બધા મેં અહીં નથી ઉતાર્યા. હવે આપણે આગળ વધીએ. ( ચાલુ )
