________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
તત્વસાર.
લેખકઃ—મુનિ પુણ્યવિજયજી મહારાજ ( સવિજ્ઞપાક્ષિક )
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૫૧ થી શરૂ )
ढप्रहारवीरेण चिलातीपुत्रयोगिना । ચિત્તો વરું જાય મિતો યોગઽત્તમઃ ।૨૬।
દહપ્રહારી જેવા વીરપુરુષે તથા ચિલાતીપુત્ર જેવા ચેાગીની જેમ ચંદ્રના જેવું વિશદ મન કરવુ જોઇએ. આથી બીજા કયા ઉત્તમ ચાગ છે? ૨૬
येन येन प्रकारेण देवताराधनादिना ।
ચિત્ત ચનોયઝસ્ટાર્થે જિમન્યેત્રે ધૈરડા પરમાત્માની ભકિત વિગેરે જે કાઇ પણ પ્રકારથી ચિત્તને ચંદ્રના જેવું નિમ્હલ કરવું' જોઈએ. તે સિવાય બીજા બાહ્ય અનુષ્ઠાનેથી શું? ૨૭
तथा चिन्त्यं तथा वाच्यं चेष्टितव्यं तथा तथा । मलीमसं मनोऽत्यर्थे यथा निर्मलतां व्रजेत् ॥२८॥
મલિન મન જેમ ખૂબ નિર્મળ થાય તેમ ચિંતવું, તેમજ ખેલવું અને શરીરની ચેષ્ટા પણ તેવી જ કરવી જોઇએ. ૨૮ चञ्चलस्यास्य चित्तस्य सदैवोत्पथचारिणः । જીયોનપદે થયું યોનિમિોનાંક્ષિમિારા
હ ંમેશા ઉત્પન્થે ( ખરાબ માગે ) ગમન કરનાર ચ'ચલ ચિત્ત માટે ચેાગેચ્છુક પુરુષાએ ઉપયાગમાં તત્પર રહેવુ જોઇએ. ૨૯ सुकरं मलधारित्वं सुकरं दुस्तपं तपः । सुकरोऽक्षनिरोधश्च दुष्करं चित्तशोधनम् ॥३०॥
'
મલિન વસ્ત્રો ધારણ કરવા, દુસ્તર તપ કરવુ અને ઇન્દ્રિયાના નિગ્રહ કરવા એ બધું સુકર
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે, ફક્ત મનને કાબૂમાં રાખવું એ જ માત્ર દુષ્કર છે. ૩૦
પવgચા અવેત્ વાળં જો મુગ્ધોપ ન લેન્થર્ । ધર્મવુચા તુ થર્ પાયં તત્ત્વિયં નિવુળવું ધારૂ
પાપબુદ્ધિથી કરેલા પાપને પાપરૂપે કાણુ મૂર્ખ માણસ પણ નથી સ્વીકારતા ? પણ ધર્મ બુદ્ધિથી પાપ ન થવા પામે એ વાત નિપુણ વિદ્વાનેાએ ખાસ લક્ષમાં રાખવાની છે. ૩૧
અનુમાત્રા અવશુળા રચન્તે ધિયાડડમનિ રોષાતુ પર્વતઃસ્પૃહા વિનૈવ ચંચન "રૂરી तएव वैपरीत्येन विज्ञातव्याः परं वचः । दिग्मोह इव कोऽप्येष महामोहो महाबलः ॥ ३३ ॥
માણસાને પાતામાં રહેલા નહિ જેવા સુક્ષ્મ ગુણે પણ પોતાની બુદ્ધિથી દેખાય છે. જ્યારે પર્વત જેવા મોટા ઢાષા પણ બિલકુલ દેખાતાં નથી. એ દિશા–ભ્રમની માફક એક પ્રકારના મેાહ છે. પણ આ જ મામતને ઉલટી રીતે જાણવી-પોતાના સૂક્ષ્મ દાષાને પણ પર્વતની જેમ જોવા અને પોતાના મહાન્ ગુણ્ણાને પણ ન જોવા એ જ સાર છે. ૩૨-૩૩ धर्मस्य बहुधाऽध्वानो लोके विभ्रमहेतवः । तेषु बाह्यफटाटोपा तत्त्वविभ्रान्तदृष्टयः ॥ ३४ ॥ स्वस्वदर्शनरागेण विवदन्तो मिथो जनाः । सर्वथैषात्मनो धर्मं मन्यन्ते न परस्य तु ॥ ३५ ॥ જગતમાં ધર્મના માર્ગ પ્રાય: ભ્રમમાં
For Private And Personal Use Only
