________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ;
હેય તે અવિરતિ-ઇચ્છાની લાગણી તેથી ઓછો અને પ્રવૃત્તિના સર્વ પ્રસંગમાં તે જ્ઞાન ટકાવી રાખકર્મ સંગ્રહ કરાવે છે. મિથ્યાત્વ અને અવિરતિ તે વાથી મિથ્યાત્વથી આવતાં કર્મ પુદગલો અટકી જાય બન્ને લાગણી ન હોય તે કષાયની લાગણી તેથી છે. આ સત્યને પ્રકાશ પ્રબળ થતાં વિવિધ પ્રકાપણ એ સંગ્રહ કરાવે છે અને ઉપરની ત્રણે રની માયિક ઇચ્છાઓ ઓછી થઈ જાય છે. અને લાગણી ન હોય તે પ્રસંગે મન આદિ ત્રણની લાગણી જે ઇચ્છા થાય છે તે પિતાને પરને આનંદરૂપ થાય ઘણો જ થોડો કર્મબંધ કરાવે છે. આ ઉપરથી એ તેવી થાય છે. તેમ થતાં અવિરતિ નામની કર્મ
સ્પષ્ટ જણાય છે કે આત્મભાન ભૂલવું તે મિથ્યાવર સંબંધ ટકાવી રાખનાર બીજી લાગણીથી આવતાં ઇચ્છાઓને કાબૂમાં રાખવાનો નિયમ ન કરે તે કમ પણ અટકી જાય છે. “અવિરતિ રાગદ્વેષવાળી પ્રવૃત્તિ તે કષાય અને મન, આત્મા તરફ જેમ જેમ પ્રેમ વધતો જાય છે વચન શરીરની સામાન્ય પ્રવૃત્તિ તે “પાગ કાઈ તેમ તેમ ઇચછાઓ પણ આત્માને પોષણ મળે તેવી વખતે એક, કાઈ વખતે બે, કોઈ વખતે ત્રણ અને જ થાય છે, તેને લઈને કેધ, માન, માયા અને કઈ પ્રસંગે ચારે જાતની લાગણીઓ એક સાથે લેભની પ્રવૃત્તિ પણ મંદ થઈ જાય છે; કેમકે પદહોય છે.
ગલે મેળવવાની ઇચ્છા માટેજ ક્રોધાદિને ઉપયોગ
કરવો પડે છે તે ઈચ્છાઓ બંધ થતાં ક્રોધાદિની પ્રવૃત્તિ આ ચાર કારણવડે પ્રહણ કરાયેલાં કર્મ પુદ્દઃ ? ગલેને આત્માની સાથે સંબંધ થાય છે. તે સંબંધ પણ અટકી જ પડે અને કષાયની પ્રવૃત્તિ મંદ થતાં તે તે કારણો વડે વૃદ્ધિ પામે છે અને નિમિત્તની તે પ્રસંગે ગમે તેટલી મન, વચન, શરીરની પ્રવૃત્તિ પ્રબળતાથી લાંબા વખત સુધી ટકી રહે છે.
" હોય છતાં તે નિરસ હોવાથી કર્મપુદ્ગલેને આકર્ષ| (ચાલુ) શાહવાનું બળ તેમાંથી ઓછું થઈ ગયેલું હેય છે. તેથી
આત્માને કર્મ પુદગલ સાથેનો સંબંધ ઓછો થતા
જાય છે, અને પૂર્વે જે અજ્ઞાનદશામાં સંબધ બાંધે સંસારમાં સારભત. લો હોય છે તે આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિરતા કરવાથી
તથા વર્તમાન કાળ અનુભવ કરી લેવાથી સત્તામાં લે સંવિઝપક્ષ મુનિ શ્રી પુણ્યવિજયજી.
રહેલા કર્મો પણ ઓછા થતાં જાય છે. આ સર્વ પ્રસ્તુત ચાર કારણોથી આત્મા સાથે બંધાતા કહેવા ઉપરથી એ નિર્ણય થશે કે મિથ્યાત્વવાળી કર્મપુદગલેને તેના વિરેધી આ ચાર કારણેથી દૂર અજ્ઞાનદશાથી આવતાં કર્મ પુદ્દગલ સમ્યગ્દર્શનયો કરી શકાય છે.
રોકાય છે ૧, અવિરતિ-ઈચ્છાઓથી આવતાં કર્મબંધનમુકતતા–અજ્ઞાનદશામાં આત્મા પિતા- પગલે ઈચ્છાને નિરોધ કરવારૂપ વિરતિથી રોકાય ની શકિતનો ઉપયોગ રાગદ્વેષ સાથે કરે છે. એ છે ૨, ક્રોધ, માન, માયા, લોભથી આવતાં કર્મ કારણથી આત્મા અને કર્મ પુદગલોનો સંબંધ ટકી પુદ્દગલો ક્ષમા, નમ્રતા, સરળતા અને સંતોષથી રહે છે. તે કારણોને દૂર કરવાથી કર્મ પુદગલને સંબંધ રોકાય છે ૩, અને મન, વચન, શરીરથી આવતાં છૂટી જાય છે. તેનું નામ કર્મબંધથી મુક્તિ છે. કર્મપુદગલ મનાતીત, વચનાતીત, કાયાતીત રૂપ
આત્મા જે વસ્તુ છે તેને તે રૂપે જાણવી અને આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિરતા કરવાથી રોકાય છે ૪. થત સતને સતરૂપે જાણવું તે મિયાત્વનું વિધી આવતાં કર્મને રોકવા તેને “સંવર' કહે છે. સમ્યગદર્શન છે. આત્મા નિત્ય છે, સત્ય છે, પવિત્ર પૂર્વને સત્તામાં જે કર્મો હતાં તેને શરીરાદિવડે ભેછે, આનંદ સ્વરૂપ છે એને બરાબર સમજવાથી ગવી લેવાથી અને આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિરતા કરવાથી
For Private And Personal Use Only
