Atmanand Prakash Pustak 041 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

પરમાર્થ સૂચક વાકયસંગ્રહ.
કાળમાં જીવેને આત્મહિતના સાધનો દુષ્કર કરતું માને તે મિથ્યાષ્ટિ છે; કારણ કે બે દ્રવ્યની થઈ પડ્યા હોય, તત્વજ્ઞાન-આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ ક્રિયા એક દ્રવ્ય કરે છે એમ માનવું તે શ્રી પરમ દુર્લભ હોય તે કાળ કેવળ દુષમ-વિષમ જિનને મત નથી. ૭ કહેવા ચેગ્ય છે. ૯૧
- આત્મા પિતાના જ પરિણામને કરે છે, અંતરની શક્તિઓ જાગૃત થાય અને પગલ પરિણામને કદી કરતો નથી. આત્માની મનુષ્ય પિતાનું યથાર્થ સ્વરૂપ સંપૂર્ણ રીતે અને પગલની બનેની ક્રિયા એક આત્મા જ સમજી શકે તેટલા માટે જ સર્વ શાસ્ત્રોની કરે છે એમ માનનારા અજ્ઞાની છે. જડ-ચેતરચના છે. ૯૨
નની એક કિયા હોય તે સર્વ દ્રવ્ય પલટી આત્માનું અજ્ઞાન–આત્મભાન ભૂલવું તે જ જવાથી સર્વને લોપ થઈ જાય એ મેટે દોષ કૃષ્ણપક્ષ છે, તે જ પુગલ પરાવર્તન છે, તે જ ઊપજે. “હું કર્તા પર ભાવને ઈમ જિમ જિમ દુષમકાળ છે, તે જ દુર્ગતિને માર્ગ છે, અશા- જાણે, તિમ તિમ અજ્ઞાની પડે નિજ કર્મને તિની ઉત્પત્તિ તે જ છે, સંસારનો પ્રવાહ પણ ઘાણે.” (ઉ.) ૯૮ તે જ છે. રાગદ્વેષ, વેર વિરોધ, વિષય કષાય સર્વ જે જ્ઞાની–ધ્યાની આત્મા છે તે નિરીહપણે તેમાંથી જ પ્રગટે છે. ૩
બાજીગરની બાજી જેવી દુનિયામાં સ્વાધિકારે જ્યારે આ આત્મા, આત્મા અને આસ્ત્ર- કર્મો કરે છે. એવી આત્મદશા પાક્યા વિના વેને ભેદ જાણે છે તે જ વખતે કષાયાદિ આશ્ર- જયાં ત્યાં પરોપકાર કરવા પ્રવૃત્તિ કરવી તે
થી નિવૃત્ત થાય છે, કારણ કે તેનાથી જે વસ્તુત: બંધન છે, તેથી આત્માની વાસ્તવિક નિવર્તતે ન હોય તેને આત્મા અને આશ્ર શુદ્ધિ થતી નથી, માટે આત્મોન્નતિનો ઉપયોગ વેના પારમાર્થિક (સાચા) ભેદજ્ઞાનની સિદ્ધિ પ્રગટે એવી દશા પ્રથમ પ્રાપ્ત કરવી એ જ જ થઈ નથી. ૯૪
સત્ય કર્તવ્ય છે પશ્ચાત્ સેવાધર્મથી આત્માની ભેદજ્ઞાન થયા પછી જીવન અને પુદ્ગ- શુદ્ધિ થયા કરે છે. ૯ લને કર્તા કર્મભાવ છે એવી બુદ્ધિ રહેતી ' આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાને ઈચ્છતા જિજ્ઞાનથી, કારણ કે જ્યાં સુધી ભેદજ્ઞાન થતું નથી સુઓએ સાધનાદિ કર્મો કરવા, પણ તેના ફળત્યાં સુધી અજ્ઞાનથી કર્તા કર્મભાવની બુદ્ધિ ફળમાં લેશ માત્ર આસક્તિ રાખવી નહિ. મતથાય છે. ૯૫
લબ કે ક્રિયાનુષ્ઠાન આદિ સાધને સાધકે ચિત્તપરમાથે જીવ-પદ્દગલની પ્રવૃત્તિ ભિન્ન હોવા શુદ્ધિ માટે બહુ જરૂરી છે. જે ક્રિયાનુષ્ઠાનના છતાં, જ્યાં સુધી ભેદ જ્ઞાન ન હોય–થાય ત્યાં ફળરૂપે આત્મદર્શન થતું હેત તે કર્મોના સુધી બહારથી તેમની પ્રવૃત્તિ એક જેવી દેખાય ફળને ત્યાગ કરવા માટે શાસો કદાપિ ઉપદેશ છે. અજ્ઞાનીને જીવ-જુદુગલનું, જડ-ચેતનનું કરત નહિ ૧૦૦. ભેદજ્ઞાન નહિ હોવાથી ઉપલક દષ્ટિએ જેવું ઉપાયે કેટલાક વિધિરૂપે તે કેટલાક નિષદેખાય છે તેવું તે માની લે છે. ૯૬ ધરૂપે એમ બે પ્રકારના હોય છે પરંતુ ઉદ્દેશને
બે દ્રવ્યોની ક્રિયા ભિન્ન જ છે. જડની એક બાજુ મૂકી દઈ કેવળ ઉપાય સંબંધી ક્રિયા ચેતન કરતું નથી, ચેતનની ક્રિયા જડ ઝઘડા કરવાથી કલ્યાણ થઈ શકતું નથી. જ્યાં કરતું નથી. જે પુરુષ એક દ્રવ્યને બે ક્રિયા જેશે ત્યાં પ્રાય: ઉપાયની ખાતર જ મારામારી