________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=
વિશ્વધર્મ બનવા યોગ્ય જૈનધર્મ
૧૮૧
સર્વમાન્ય ભાવનાના પ્રચાર કાર્યને વેગ્ય વિચારણા અને હૃદયના વિશુદ્ધ ભાવપૂર્વકની પુષ્ટિ મળતી રહે તે ખાતર, પૂર્વ અને પશ્ચિ- મંત્રણા માગી રહેલ છે અને તે માટેની પ્રાથમની સંસ્કૃતિની સરખામણુમાં-આધ્યાત્મિક મિક ભૂમિકા ઝગડતા દેશના મુખ્ય મુખ્ય વિષયની ચર્ચા અને પ્રતિપાદનની સરસાઈમાં સંચાલક નેતાઓએ પિતપતાના હૃદયની ઉત્તમતામાં મુખ્યત્વે જે મહાન ભેદ તરી ભાવનાઓમાં આવશ્યક પલટો લાવીને જ તૈયાર આવતા જણાય છે તેને સંસ્કારિત વિવેચનથી કરવાની જરૂર છે. સુસ્પષ્ટ કરવા માટે, પસંદ કરવામાં આવેલ આવી વિશ્વશાંતિ પ્રત્યેક દેશના આગેવાન વિષયની ચર્ચા આધુનિક યુગને સર્વ રીતે અનુ- દેશનેતાઓના અનેક ક્ષેત્રને લગતી વિવિધ રૂપ અને આવશ્યક જણાય છે.
પ્રવૃત્તિથી જ શક્ય જણાય છે અને તેવી પ્રવૃત્તિચાર વરસ કરતાં પણ વધારે મુતથી
એમાં વિશ્વધર્મની સ્થાપના અને તેના પ્રચાર પ્રવતી રહેલ ભીષણ વિશ્વસંગ્રામની ભયંકર માટેના તમામ શક્ય પ્રયાસો મુખ્ય સ્થાન રોકે છે. સંહારક અને વિનાશકારક પ્રવૃતિઓ અને વિશ્વશાંતિની સ્થાપના કરી, તેને દીર્ધકાળ કાનેક પ્રજાવત્સલ–શાંતિપ્રિય દેશનેતાઓના પર્યત નભાવી રાખે તેવી કંઈક શક્તિ ધરાવતો હૃદયને હચમચાવી નાખ્યા છે. દુનિયાભરની વિશ્વધર્મ પરમ માનનીય ગણાવો જોઈએ. તમામ પ્રજાઓને સંકળી રહેલ વિશ્વયુદ્ધની આવા વિશ્વધર્મની શક્યતા-સંભવિતતા ભીષણ યાતનાઓ યુદ્ધમાં સક્રિય રીતે ભાગ અને વિચારણા આ લેખને વિષય છે. પરમ લેતી તમામ પ્રજાઓને તેમજ પરાધીન માન્ય, મહાનુભાવ, ઉદારદિલના અને વિશાળ દેશોની ગુલામીદશા ભગવતી પ્રજાઓને પણ દષ્ટિના તત્ત્વવેત્તાઓ અને તત્ત્વદષ્ટાઓની દીર્ઘઅનેક રીતે સંતાપી રહેલ છે. દુનિયાભરના દષ્ટિપૂર્વકની નિષ્પક્ષ અને સર્વદેશીય મીમાંસાની બધા ખંડાના દેશના નકશા અવનવા પલટા કસોટીમાંથી સાંગોપાંગ પસાર થઈ શકે તેવા પામી રહેલ છે. આજે સર્વાશે સ્વતંત્રતા કેઈ સર્વમાન્ય વિશ્વધર્મની શોધખોળ હાલના ભેગવતા દેશની પ્રજાને આવતીકાલે પરાધીન સંયોગોમાં અત્યંત આવશ્યક જણાય છે. કહેઅને પરતંત્ર દશામાં એકદમ આવી જવું પડે વાની જરૂર નથી કે તેવા કોઈ વિશ્વધર્મનું છે. તદ્દન ગુલામી દશા ભગવતી પ્રજાની ભવિ- પ્રાદુર્ભૂત તત્વ લોકસંગ્રહાથે જગતભરના સર્વ ષ્યની સ્થિતિ કલ્પનાતિત થઈ પડી છે. વિશ્વ- મનુષ્યના કલ્યાણની અભિવૃદ્ધિ માટે, ગક્ષેમ યુદ્ધના ભયંકર પરિણામોની અસર વધતાઓછા નિમિત્તે સારગ્રાહી દષ્ટિએ ઘણું ઉપકારક અને પ્રમાણમાં સર્વત્ર ત્રાસ ઊપજાવી રહેલ છે. કલ્યાણકારી થઈ પડે તેમ છે. આવા કપરા વખતમાં-દુષમકાળમાં સે કઈ ઘણું પ્રાચીન સમયથી પ્રવર્તતા જુદા જુદા વિશ્વશાંતિ માટે ઝંખી રહેલ છે. આવી વિશ્વ- અનેક ધર્મ સંપ્રદાયના માલિક સિદ્ધાંતે તેના શાંતિ કેવા ઉપાયોથી પ્રાપ્ત થઈ શકે ? પ્રાપ્ત થયા સંસ્થાપક અને આઘપ્રરુપકેના ધર્મ સિદ્ધાંપછી પણ તે કઈ રીતે દીર્ધકાળ પર્યત જળ- તેમાં, સમયના પ્રવાહ, પ્રત્યેક યુગબળના વાઈ રહે! તે સો કઈ વિચારક વ્યક્તિ માટે સંક્ષુબ્ધ વાતાવરણના પ્રભાવે, સંખ્યાબંધ પ્રશ્ન થઈ પડેલ છે. સર્વમાન્ય વિશ્વશાંતિ અનિચ્છનીય પરિવર્તન અને ધરમૂળના સ્થાપાતા પહેલાં અનેકાનેક દઈટ પ્રશ્નો ફેરફારો નીપજાવ્યા છે એટલું જ નહિ પરંતુ પ્રત્યેક દેશના અગ્રગણ્ય દેશનેતાઓની સંગઠિન પ્રત્યેક ધર્મના અનુયાયીઓના વર્તનમાં તે,
For Private And Personal Use Only
