________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
* શ્રી વિસનગર મંડન શ્રી શાંતિનાથ સ્તવન :
પણ સમ્યક્ત્વ પ્રગટ થયે છતે સમ્યગજ્ઞાન કહેવાય છે?
ઉત્તર—ભગવાન તત્ત્વાર્થ સૂત્રકારે જણાવ્યુ છે કે ‘ તરવાથશ્રદ્ધાનું સભ્યઃર્શનમ્ ।' યથાર્થ રૂપથી પદાર્થાના નિશ્ચય કરવાની જે રુચિ તે સમ્યગ્દર્શન છે.
જગતના પદાર્થાને યથાર્થ રૂપથી જાણવાની રુચિ સાંસારિક અને આધ્યાત્મિક બન્ને પ્રકારના અભિલાષા થાય છે. ધન, પ્રતિષ્ઠા આદિ કાઇ
સાંસારિક વાસના માટે જે તત્ત્વજિજ્ઞાસા થાય છે, તે સમ્યગ્દર્શન નથી; કેમ કે એનું પરિણામ મોક્ષપ્રાપ્તિ ન હેાવાથી એનાથી સ ંસાર જ વધે છે, પરન્તુ આધ્યાત્મિક વિકાસને માટે જે તત્ત્વનિશ્ચયની રુચિ ફક્ત આત્માની તૃપ્તિ માટે થાય છે તે સમ્યગ્દર્શન છે. આ અધ્યાત્મશાસ્ત્ર છે, એટલા માટે એમાં સભ્યજ્ઞાન કે અસમ્યગ્ જ્ઞાનના વિવેક આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિથી કરવામાં આવે છે, પણ ન્યાય યા પ્રમાણુશાસ્રની માફ્ક વિષયની દૃષ્ટિથી કરવામાં આવતા નથી. ન્યાય
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૯
શાસ્ત્રમાં જે જ્ઞાનના વિષય યથાર્થ હોય તે જ સભ્યજ્ઞાન-પ્રમાણ અને જેના વિષય અયથા હાય તેજ અસમ્યજ્ઞાન-પ્રમાણાભાસ કહેવાય છે; પરન્તુ આ આધ્યાત્મિક શાસ્ત્રમાં ન્યાયશાસ્ત્રને સ ંમત સમ્યગ્--અસમ્યગજ્ઞાનના વિભાગ માન્ય હાવા છતાં પણ ગાણુ છે. અહિંયા જે જ્ઞાનથી જેનાથી સસારવૃદ્ધિ અથવા આધ્યાત્મિક પતન આધ્યાત્મિક ઉત્ક્રાન્તિ થાય તે સમ્યજ્ઞાન અને થાય તે અસમ્યાન એ સૃષ્ટિ મુખ્ય છે. એવા સમ્યક્ત્વી જીવને કોઇ વાર કોઇ વિષયમાં શ ંકા પણ સંભવ છે કે સામગ્રી એછી હાવાને કારણે થાય, ભ્રમણા થાય, અસ્પષ્ટ જ્ઞાન પણ થાય; છતાં તે સત્યગવેષક અને કદાગ્રહ રહિત હૈાવાથી પોતાનાથી મહાન, યથાર્થ જ્ઞાનવાળા અને વિશેષદશી પુરુષના આશ્રયથી પેાતાની ભૂલ સુધારી લેવા હમેશાં ઉત્સુક હાય છે ને સુધારી પણ લે છે. તે પેાતાના જ્ઞાનના ઉપયોગ મુખ્યતયા વાસનાનાં પાષણમાં ન કરતાં આધ્યાત્મિક વિકાસમાં જ કરે છે.
વિસનગર મડન શ્રી શાન્તિનાથ સ્તવન (રાગ-ભૂલવા મને કહે છે, સ્મરણા ભૂલાય કયાંથી ? ) મૂર્ત્તિ તમારી નીરખી શાન્તિ જિષ્ણુ દસ્વામી ! અંતર રહ્યું છે હરખી, વૃત્તિ બધી વિરામી. ટેક આનંદકેરા સાગર ઉછળે ઉમંગ ધારી; તલ્લીન આત્મ હÛ, જિનદેવ ! દિવ્ય નામી, મૂત્તિ૦ ૧ શષ્યભવે નિહાળી મૂર્ત્તિ તમારી સુંદર; સંસારબંધ ત્યાગી હેરમ્યા જિષ્ણુદ પામી. મૂત્તિ॰ ૨ દઢભાવી એકવચની, પારેવાને ઉગાર્યા; નૃપ મેઘરથ પ્રતાપી જગમાં થયે સુનામી. મૂત્તિ ૩ અચિરા તણા હૈ નંદન વિસલનગરનિવાસી;
શુભ વિશ્વશાન્તિ સ્થાપો, હુરા દુ:ખ પૂર્ણ કામી. મૂત્તિ ૪ મૃગલાંછને સુ તા સુવર્ણ કાન્તિ ધારી; હેમેન્દ્રને ઉદ્ધારા જિનજી અજિત ધામી. મૂત્તિ પ —–મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ.
For Private And Personal Use Only
