________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લે આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ.
ભાવનાબળ શું ન કરી શકે ?
કમવાદને પ્રધાન માનનાર માનવજાતિ નિમિત્તને આપત્તિ-વિપત્તિ માને છે. જેનાથી અને ઈશ્વરવાદને પ્રધાન માનનાર માનવજાતિ મુકાવાને અર્થાત્ બનાવટી સુખના સાધનરૂપ બંને ય ભાવનાબળને ઘણી જ મહત્વતા આપે ધન તથા જીવનને જાળવી રાખવાને અનેક છે. માનવજાતિમાં આપત્તિ-વિપત્તિ તથા સં- પ્રકારના ઉપાયો કરે છે, છતાં તેમાં સફળતા પત્તિના જે પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય છે તેનું તે થોડાક જ મેળવી શકે છે, કારણ કે મુખ્ય કારણ સામુદાયિક ભાવનાબળ છે. પુ- પૌગલિક સુખના સાધને જડ તથા જડના ગલાનંદી જડાસક્ત નું સંખ્યાબળ વધે વિકાર સ્વરૂપ હોય છે, તેનું અસ્તિત્વ જાળવી છે ત્યારે વૈષયિક વાસના પોષવાને માટે રાખવાને પુદ્ગલસ્વરૂપ પુણ્યકમની અત્યંત અધમ તથા અનીતિના આશ્રય તળે મલિન આવશ્યકતા રહે છે. પુણ્યકર્મ સિવાય ધનભાવનાઓનું બળ પણ વધે છે અને અનિ- સંપત્તિ જાળવવાને માટે બાહાથી કરવામાં છાયે પણ માનવજાતિને આપત્તિ-વિપત્તિ આવતા દરેક પ્રયત્ન નિષ્ફળ નિવડે છે, ભેગવવી પડે છે.
અને એટલા માટે જ મુખ્યપણે ધાર્મિક
પ્રયત્ન જ કરવો ઘટે છે. તે સિવાયના બધા ય આપત્તિ-વિપત્તિ ભેગવવાના અનેક પ્રકાર
પ્રયત્ન નકામા છે. છે; જેવા કે-બિમારી, ભૂકંપ, યુદ્ધ, જળપ્રલય, અગ્નિપ્રકેપ વિગેરે વિગેરે. આ બધા ય પૂર્વકાળે ધાર્મિક શ્રદ્ધાના યુગમાં જયારે નિમિત્તા પ્રાણીઓના ધન તથા જીવનને હાસ જ્યારે આપત્તિ-વિપત્તિ આવતી ત્યારે કરનારા છે, નાશ કરનારા છે. પુદ્ગલાનંદી ત્યારે માનવજાતિ પોતપોતાની માન્યતા પ્રાણીઓ પાદુગલિક સુખના સાધનને હાસ પ્રમાણે તન, મન અને ધનથી ધાર્મિક અનુથવાથી કે નાશ થવાથી અથવા તે કાનાને ;
કાનને અત્યંત આદર કરતી. મેજશેખ હાસ તથા નાશની આશંકાથી અત્યંત
તથા કાંઈક લેભદશાને લઈને યત્કિંચિત ગભરાયેલા ચિંતાતુર બનીને પ્રાણથી પણ
કરવામાં આવતી અનીતિ તથા અધર્મને સુકાઈ જાય છે. ચદપિ તત્વજ્ઞાની મહાપુરુષે આપન-વિપત્તિને કમની નિજરાન કારણ
તિલાંજલી આપીને સર્વ જીવ સુખી થાઓની
ભાવનાથી કે શાંતિસ્નાત્ર, જપ-તપ આદિ માનીને ચિંતાતુર બની આત્તરોદ્ર ધ્યાન
ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ કરતું, તે કઈ યજ્ઞયજનાદિ, કરતા નથી અને સમભાવે શાંતિથી વેદી લે છે, પરંતુ પુદ્ગલાનંદી, વિષયાસક્ત, દેહાધ્યાસી
કઈ પ્રભુ પ્રાર્થના તે કેઈ દાન પુન્ય કરતું. સંસારી જીવો તે વસ્તુતત્ત્વથી અજ્ઞાત હોવાથી તાત્પર્ય કે સહુ કોઈ આપત્તિ-વિપત્તિમાંથી . વિનાશી ધન તથા જીવનને જ સુખ શાંતિનું ઉગરવાને પોતપોતાના ઈષ્ટની સહાય માગતું, સાધન માને છે, અને તેને વિયેગના અને પુન્યબળ વધારવાનો પ્રયત્ન કરતું, કે
For Private And Personal Use Only
