Atmanand Prakash Pustak 039 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531465/1

Page #1

પુસ્તક ૩૯ મું. •
અ' કે ૧૨ મા.
સંવત ૧૯૯૮
અષાડ,
શ્રી નેમિનાથ નિર્વાણસ્થાન પુનિત તીર્થ શ્રી રૈવતાચળ.
» કા શી કે,
શ્રી
જ ન
આ
ત્મા ન દ
સ ભા - ભા વ ન ગ ૨.

Page #2

તાવિષવ-પરિચયાય
૧. પાર્શ્વનાથ સ્તવન. • • •
છે. (સુયશ ) ૨૬૯ ૨. હંસાન્યાક્તિ ... ... .. •• ... ( કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા ) ર૭૦ ૩. આત્મબિંબ ... ... ... ... ... ... ... ( અમરચંદ માવજી શાહ ) ર૭૧ ૪. અર્બુદગિરિ ... ...
| (બાબુભાઈ મ. શાહ ) ર૭ર પ. પ્રશમની મૂત્તિ સમા અનાથ મુનિ... ... ... (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) ર૭૩ ૬. સત્ પુરુષ ... ... ... ...
... ( અમરચંદ માવજી શાહ ) ૨૭૫ ૭. ભાવનાબળ શું ન કરી શકે ? ... ... ( આ. શ્રી વિજયકરતૂરસૂરિજી મહારાજ ) ર૭૬ ૮. તાત્વિક ઉપદેશ વચને ( આ. શ્રી વિજયરાસચંદ્રસૂરિજી પ્રશિષ્ય મુનિ પુણ્યવિજયઃ
સવિતૃપા ક્ષક ) ૨૭૯ ૯. વીર પ્રભુની સ્તુતિ ... ... ... ... ( મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૨૮૨ ૧૦. પેલે દિગંબર સાધુ ! ... ... ... .... ( મોહનલાલ દી. ચેકસી.) ૨૮૩ ૧૧. શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ ... (મેહનલાલ દ. દેશાઈ બી. એ. એલએલ. બી, એડવોકેટ ) ૨૮૭ ૧૨. વર્તમાન સમાચાર (પંજાબ સમાચાર વિ. ) .. .. ••• •
૨૮૯ ૧૩. સ્વીકાર સમાલોચના . .. •••
૨૯૦ .. •
અમારા માનવતા ગ્રાહકોને ૩૯-૪૦ મા વર્ષનું ભેટ પુસ્તક
શ્રી વિજયાનંદસૂરિ ?' આવતા શ્રાવણ માસથી “ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ” માસિક ૪૦ માં વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. ચાર વર્ષથી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકનું કદ ( મોટામાં મોટું' ) ક્રાઉન આઠ પેજી કરેલ છે. વળી વિદ્વાન મુનિ મહારાજાઓ અને લેખક બંધુઓના વિવિધ લેખાવડે અને દર માસે નવીન સુંદર રંગના તીર્થોના ફોટાવડે સુશોભિત, સુંદર અક્ષરા અને સુંદર ટાઈટલવડે સમૃદ્ધ બનેલ હાવાથી ખર્ચ પણ સ્વાભાવિક વધેલ છે, છતાં દર માસે નિયમિત પ્રકટ થયા કરે છે.
- હાલમાં ભયંકર લડાઈ ચાલતી હોવાનાં કારણે બે વર્ષથી કાગળ, બ્લોકે અને કલરના ભાવ ત્રણ ગણા વધ્યા છે (માત્ર છપાવવાના ભાવ વધ્યા નથી , છતાં આવી ભય કર લડાઈ માત્ર પચ્ચીશ કે પચાસ વર્ષે દેશના અશુભ ઉદયે જ આવેલ હોવાથી કાગળા વગેરેના ભાવ વધવા છતાં, પણ
આત્માનંદ પ્રકાશ ને બીલકુલ હાનિ પહોંચવાને ભય નથી, કારણ કે આ મોંધવારીને પ્રસંગ વારંવાર આવતો નથી, તેમ બે ચાર વર્ષ રહે તેથી માટી ખોટ જવાનો ભય પણ માસિક માટે નથી, કારણ કે ખાટ જતી હોય તો પણ સભામાં બીજા મકાનભાડું, પુરતકમ વેચાણ, જ્ઞાન અને દર માસે થતાં નવા નવા લાઈફ મેમ્બર અને સભ્યોની આવક વગેરે આવકના ખાતા હોવાથી સામાન્ય તાટે આવે છે તે ખાતાએથી પૂરી શકાય છે તેમ ધારી, માસિકનું જેમ
( અનુસંધાન ટાઈટલ પૃષ્ઠ ૩ જુ. )

Page #3

રાકે
પ્રકાશ.
પુસ્તક : ૩૯ મું: અંકઃ ૧ર મે:
આત્મસં. ૭ઃ
વીર સં. ૨૪૬૮ : અશાડ: વિક્રમ સં. ૧૯૯૮ : જુલાઈ
પાર્શ્વનાથ સ્તવન. (તર્જ-દુનિયા રંગરંગીલી-ફિલ્મ ધરતી માતા ) મલિયા પાર્થ પ્રભુજી પ્યારા, મલિયા પા પ્રભુજી ...૦ એ રસિયા મુજ અંતર વસીયા, શિવામૃત કે ક્યારે હૈ, જગ ન્યારી હય તેરી માયા [૨] સુખકારી હિતકારી હૈ, મંજુલ તિ દિલ સરોવર, ખીલી ખીલી અલબેલી...પ્યારા-૧ જનમ જનમ ભર પાપ અપના, થાનગંગા મેં ડૂબાતે હય; પ્રેમ કી નાવ ચલાતે હૈ, મુગતિ કે ઘાટ દીખાતે હય; જિસકા નૂર સૂરજ સે ન્યારે, મુરતિ છેલછબીલી પ્યારા-૨ જીવન બગીચા ગુનલ ફૂલડાં, ખીલતે સુખ દીપ જલે; વે સયા કે ભજનેવાલે, દુનિયા છોડી પાર ચલ; આજ ઊઠત હૈ યશ સુવેરા, જિનવર તાન રસીલી પ્યારા-૩
-સુયશ
-
-
-
-
-

Page #4

[ ૨૭૦ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
કI
(
કod mees) ૦
$
STA
are 6
ooooooooose
SYBoooooooooo
k ooa૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૬ (ર),
o રોહeaહENGoooooooooooooooooooooooooooooooo
o oooooooo
D
Downoaa૦૦ew NSense હરીe eeeee બારમજનક કામ
કરી
हंसान्योक्ति.
વસંતતિલકા વૃત્ત. रे राजहंस ! किमिति त्वमिहा गतोऽसि ? योऽसौ बकः स इह हंस इति प्रतीतः । तद्गम्यतामनुपदेन पुनः स्वभूमी,
यावत् वदन्ति न बकः खलु मूढलोकाः ॥१॥ આ પત્રના સાહિત્યપ્રેમી સારગ્રાહક વાચકવૃંદ! ' આ અન્યક્તિના ગર્ભમાં સ્થાન અને મનની મહત્તાદર્શક કેવું સુંદર રહસ્ય સમાયેલું છે? તે વાંચે અને વિચારો !!
કેઈ એક રાજહંસ કે જેનું નિવાસસ્થાન માનસરોવર છે. માનસરને વૈભવી અને વિલાસ તે કવિકલમને સુપ્રસિધ્ધ વિષય જ છે. એ રમ્ય સ્થાનમાં વિહાર કરનારો એ પક્ષીભૂષણ હંસ રમણ કરતાં એક શુષ્ક ભૂમિમાં આવી ચઢ્યો. તેનું મનહર વેતાંગ અને ગંભીર ગતિ જોઈ ગ્રામવાસીઓ આશ્ચર્યચક્તિ થઈ ગયા ! પરસ્પર બોલવા લાગતા પહેલાં જ ત્યાં કઈ સંસ્કારી-સુઘડ મુસાફર તે માગે નિક. તેણે હંસને જે અને મનમાં વિચાર્યું કે-“અહો ! આ શું? ક્યાં આ રસવિહોણી ગ્રામ્યભૂમિ અને કયાં આ સ્વચ્છતાની પારસીમા દર્શાવનારો હંસરાજ!! જરૂર આ પક્ષીરાજ માર્ગ ભૂલ્યા છે, માટે તેનું માનભંગ આ ગામડીઆઓ ન કરે માટે તેને ચેતાવું. એમ વિચારી તે પથિક બે કે –
“હે રાજહંસ ! રૂડારૂપાળા પક્ષીરાજ! તું આ ભૂમિમાં ક્યાંથી આવી ચો? અહીંના લોકો તે બગલાને તથા હંસને સરખાં જ ગણે છે, એ તે “ઉજળું એટલું દૂધ” જ જાણનારા છે, એ સૌ ગુણપરીક્ષક કે ગુણગ્રાહક નથી, તારું સૌમ્ય સ્વરૂપ તેઓ જાણતા નથી, તારી દુઝમેવધ પ્રકા નામની કુદરતપ્રસાદત ચાતુર્યતાથી એ સૌ અજાણ છે, તેથી એકીટસે તને નિહાળી રહ્યા છે; માટે તેને સંજ્ઞાથી ચેતાવું છે કે હે ભાઈ ! હવે તું એક પગલું પણ આગળ ભર્યા વિના તુરત જ તારી સ્વભૂમિ તરફ ચાલ્યા જા !!! તારું માહાસ્ય, જ્યાં સુધી આ મૂખ લેકેએ આ બગલે છે એમ નથી કહ્યું ત્યાં સુધી જ સચવાયું છે, માટે આ ચાતુર્યશિરોમણિ હંસરાજ તું એ કઠે--હૃદયદહક શબ્દ ન સુણે ત્યાં સુધીમાં ચાલ્યા જ! ભાઈ ચાલ્યો જા !!!
છે
૧૦૧૭aekaહી
કooooAી મ હહનામ અને નાના જી) 9" ની
છે
c) 8 Sanક ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ ૨૦૦૦થી થી ૧eo * ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ ૨૦૦
૦
૩૦
છે
*
s : ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
હ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ રૂ46

Page #5

De
====6500005a૦૦૦૦૦૦
aa**ppQQQ°°°°°°૫૦૦૦%
Mos.d
निवासी को लघुता न याति ।
આત્મષ્ટિમ.
હું રાહુ′સ સર માનસના નિવાસી, તારું' ન ગૌરવ અહીં સચવાય ભાઇ, ૨ ભાઇ! તું ઝટ હવે અહીથી સીધાવે, ત્યાં સુધીમાં નિજ સ્થળે જઇને વાગે,
વડવા તા. ૨૮ : ૬ : '૪૨
સૂર્ય વાસર
માનવજીવનનું 'ખરું, આ અન્યાક્તિમાં રહ્યું, છેવટ શાસ્ત્રાક્ત એક સૂત્રવાચ લખી
-------૭,૦૦૦00099
પ્રકારાન્તરે એધ દર્શાવનારી આ અન્યાક્તિ સ્પષ્ટ સૂચન કરે છે કે સ્થાનભ્રષ્ટ થવું એ જ માનભ્રષ્ટ થવાની નિશાની છે. દેશી પ્રસિધ્ધ વ્યવહારી કહેવત પણ છે કેન્દ્ર દંતા, નરા, નખા, કેશા એ ચારે થાનત્રાત્ર શોખને અર્થાત્ સ્થાનમાં જ માન છે.
}
O。。
વસ તતિલકા.
આ
સ્વસ્થાન છેડી અહીં આજ અન્યા ઉદાસી; લેક કૈંયા એક ગણે સદાઇ. ૧ જ્યાં સુધી લેાક યં” શબ્દ તને ન ગાવે; રે સ્થાનભ્રષ્ટ જન સૌ અપમાન પામે. ૨ વાહા.
[ ૨૭૧ ]
Havanaaosaamne avvara **** ૦૦૦૦૦૦૦૦૦-૦૧ ૦૦૦૦
વહાલા વાચક અન્ધુએ ! આ સત્યને આપ પણ સ્વીકારશે કે ?
રેવાશકર વાલજી મધેકા
નીતિધર્મોપદેશક-ઉ. જૈન કન્યાશાળા-ભાવનગર,
©eos+૦૦૦૦૦૦૦૦૦sensee
માર્ એ જ મહતત્ત્વ; સાચું એક જ સત્ત્વ. આ વિવેચન સમાપ્ત કરીશ. “
૧
परसदन
આ મ િમ.
(ચાપાઈ) દ્રુણથી દેખાયે મૂખ, કેવળજ્ઞાની દ્વીપકથી થાયે ઉજાસ,કેવળજ્ઞાને સૂર્યથી સઘળે સ્થળ પ્રકાશ, કેવળજ્ઞાનેતર ઉર્જાસ; જળમાં રૃખાયે પ્રતિષિઘ્ન, કેવળજ્ઞાને આત્મભિમ.
દેખે સુખ; આત્મપ્રકાશ,
સકલના થાયે ક્ષય, કેવળજ્ઞાનના થાય ઉદય; ભૂત, ભવિષ્ય તે વમાન,કેવળી રૃખે તે તત્કાળ અનંતજ્ઞાન એ વિણ અભ્યાસ, ધ્યાનથી થાતાં કર્મો નાશ; થાયે કેવળજ્ઞાન, નાશ થતાં. અમર' અજ્ઞાન.
તત્કાળ
૧
૩
૪
-અમચ્ઢ માવજી શાહે
: @ @@@ O) ( DOG:
28. S
hars
Bes

Page #6

[ ૨૭૨ ]
શ્રી આત્માન પ્રકારા,
===
Q6િ SCI8:13સ્ટીક ==
અબ્દગિરિ.
(શિખરિણી) પુરાણે તું શાએ, લઘુ હિમગિર! ગૂજરાતણા, દિગન્ત વ્યાપે છે, તુજ સુયશ વેગે અતિ ઘણા વળી કં કે શાસ્ત્રો, તુજ ગુણતણ પાઠ વદતા, અને તારે કાજે, કવિજન અરે! વાદ ચઢતા. ૧
ખરે તું શભા છે, વિલાકાતે આવે, વળી લીલાં ઝાડ, નદી ને નાળાનું,
રસસદન છે રમ્ય પણ છે, રસિકજનને તું રમણ છે, કુસુમતિકાનું જતન છે, યુગ યુગથકી તું વતન છે. ૨
વિહંગને પ્રાણી, અમે પામ્યા આવું, વળી રસંગે, અને શાતિ કાજે,
બહુવિધતણા આંગણ વસે, સુખઘર પ્ર! અંતર હસે; ઋષિજન રમ્યા કઈ રમતાં, વિવિધજન કે આવી વસતાં. ૩
વળી વસ્તુપાલે, વધારી શોભા છે, અને ચે જેની, પ્રસારે છે દીપ્તિ,
સચિવ વિમલે ગૂર્જરતણું, અનુપમ લાથી જગતમાં અચળગઢમાં હાટકતણાં, અતિશય અને દિવ્ય જગમાં. ૪ વિધવિધ પર કેતન હવે, નગર સરખે લાગત હવે; દૂર મુલકના માનવ અને, ખુશ ખુશ થઈ દષ્ટ વદને. ૫
બન્યા છે કેમ્પમાં, બજારો બંધાઈ, બન્યા છે હેમાને, રમે છે તારે ત્યાં,
-બાબુભાઈ મ. શાહ,
===ારી
2@19 શ્રી =t=8

Page #7

લે. મુનિરાજશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ D શમની મૂર્તિ સમા અનાથ મુનિ
-
-
-
-
દેહ–વેદના ટાળવા ઔષધ પચ્ચ બને, ઉદ્યાનના મધ્યમાં કદાચ દેહ-વેદના ટાળવા ઉપચાર મળે; ફટિકની શિલા પર પણ ઔષધ શું અનાથપણું ટાળવાનું? વિરાજિત હતા સુશાન્ત ઔષધે સર્વ નિર્માલ્ય છે ત્યાં,
એક મુનિવર. અન્યની સહાય છે વૃથા,
સુકુમાર, સુસમાહિત, સંયત પષ્ય નીવડે ત્યાં તે સ્વાવલંબીપણું. એ સાધુવર પર દષ્ટિ કરીઆત્મા નિજ સ્વરૂપ નિહાળી,
એ નૃપાલ શ્રેણિકની. સ્વરૂપમાં સદા તન્મય રહે,
અચાનક જ વચને સર્યો તે જ સ્વાવલંબન,
નૃપાલના મુખ-કમલથી ધન, વૈભવ, સ્ત્રી, સંબંધીઓ
अहो वर्ण: अहो रूपम् સંબંધ ધારે સ્વાર્થ અર્થે જ;
अहो आर्यस्य सौम्यता ! બાહ્ય પ્રલોભનથી વિરક્ત આત્મા જ
अहो क्षान्तिः अहो मुक्ति (निर्लोभता)
अहो भोगेऽसंगता ॥ દૂર કરે અનાથપણું, ને
અહો વર્ણ અહે રૂપ, કેવી આર્યની સૌમ્યતા! તરીને પાર થાય દુસ્તર ભવસાગર,
ક્ષાન્તિ કેવી ! અહી મુક્તિ,કેવી ભેગે અસંગતા! યથા પાર કર્યો અનાથ મુનિવરે.
અને અનિલના બળે સૂકે વૃક્ષ
તેમ ખૂક નૃપ, ધમપ્રેમી હતો, પ્રજાપ્રિય
મુનિવરના ચરણારવિન્દમાં, મગધેશ્વર શ્રેણિક.
તપરૂપી પ્રબલ વાયુના બળથી, ગજરાજ, રથ, વાજી અનુચરગણ પરિવારિત્ ' ને પ્રશ્ન કર્યો અશ્વક્રીડા કરતે વિચર્યો એકદા
આર્ય કેમ રહી સાધુતા સમૃદ્ધ ને સુશોભિત રાજગૃહી નગરના
આવી યુવાવસ્થામાં ? ” સુંદરતાના પ્રતિકરૂપ
સૌમ્ય વદને ઉચ્ચરે છે સાધુવર, મંડિત કુલિનામક ચિત્ય-ઉદ્યાને.
“ રાજન ! હું અનાથ છું, કુસુમથી લચતી લતિકાઓ,
નથી કેઈ નાથ મારે; વિવિધરંગી વિહગો,
ન મિત્ર કેઈ ન સંબંધી, ભ્રમરેના ગુંજારવથી,
દીક્ષા ગ્રહી એ જ કારણે અલંકૃત હતે આ ઉદ્યાન,
યુવાવસ્થામાં.” દેવ-ગણુના નંદનવન સામે,
નમ્રભાવે વદે છે નૃપતિ

Page #8

[
૭૪ ]
શ્રી માત્માન પ્રકાશ.
“ મુખાકૃતિ ને સવરૂપ સંપત્તિ
અત્યંત પીડાકારી ઉપજી સ્પષ્ટ વ્યક્ત કરે છે મહારાજ !
અચાનક જ નેત્રપીડા; કે નથી આપ અનાથ.
નિપુણ પ્રાણાચાર્યોએ “વરાતિeતર જુળ વારિત”
કુશળતાથી જ્યા ઉપચારે, છતાં આજ્ઞા હોય તે
અંજન, બંધન, લેપન ને મદન થાઉં હું નાથ આપને
ચતુર્વિધ કરી ચિકિત્સા, સર્વ રીતે થશે સુલભ આપને.”
છતાં સર્વ નિવડ્યાં નિષ્ફળ, મંદ સ્મિત કરે છે મુનિવર
એ જ મારું અનાથપણું, મગધરાજના પ્રત્યુત્તરમાં.
પિતા હતા સર્વ સંપત્તિ ખર્ચવા “અનાથ છે કે રાજન્ !
મારા આરોગ્ય ખાતર, તે કયાંથી બને તું નાથ અન્યને ?” છતાં થયા અસમર્થ, સાતમનrfજ અનાથાશક્તિ, પાષાધિri એ જ મારી અનાથતા. આમનાડનાથઃ રન, કથH નાથો મવષ્યતિ || વાત્સલ્યના ઉદધિ સમી
(૩. મ. ૨૦) મારી જન્મદાત્રી, સબ્રાન્ત થતો ચમકીને
આ સમયે થઈ નિરુપાય, રાજા વદે હાથ જોડી
એ જ મારી અનાથતા “મુનિવર છો આપ, મા વદ અસત્ય, સહોદરને દા કરનાર હાથી, ઘોડા, અઢળક દેલત,
બંધુઓ થયા લાચાર અનેક વૈભવથી વૈભવશાળી હું
એ જ મારી અનાથતા. કેવી રીતે અનાથ છું મહારાજ ?” પ્રેમભાવની સરિતાઓ સમી પ્રત્યુત્તરે વિદ્યા સાધુવર,
ભગિનીઓ રડતી જ રહી. “ન સમ મમ મારા વચનને પણ ન બચાવી શકી, મગધપતિ શ્રેણિક !
એ જ મારી અનાથતા. પ્રાચીન સમયથી સર્વ નગરમાં–
પતિવ્રતા હોવા છતાં ઉત્તમ હતી
અશક્ત વૃત્તિ દાખવતી, કૌસાંબી નામે નગરી.
આંસુ સારતી જ રહી ત્યાં હતા નામાંકિત
મારી પ્રિયતમ પત્ની, ધનસંચય નામે મારા પિતા,
એ જ મારી અનાથતા. તેમના નયનની કીકી સમાન
કેણ સહાય કરે ? હું હવે લાડકવાય;
સર્વ હતાં લાચાર, અશક્ત. તરુણાવસ્થામાં એકદા
ઘનઘોર વાદળોમાં જેમ

Page #9

સપુરુષ.
[ ર૭પ ]
ચમકી જાય વિદ્ય
ન ટળે એ અનાથતા જન્માક્તરે પણ તેમ અપાર વિપત્તિઓમાં
સનાતાને સાચો આદર્શ તે આવ્યો વિદ્યુત સમે વિચાર
વસેલો છે તેજસ્વી નિર્મળ સંયમમાં જ.” કે “વેદનામુક્ત થાઉં તે
વિનમ્ર થયા મગધપતિ ગ્રહણ કરું પવિત્ર સંયમ,’
સુણીને સાધુના વચનામૃત; અને ભવમુક્ત થવા સંયમથી
ક્ષમા યાચી અવિનય માટે, કરું આત્મ • • કલ્યાણ,
પ્રત્યાગમન કર્યું નગરે,. નિદ્રાધીન થયે એમ વિચારી;
સમત્વ પ્રાપ્ત કરીને; રાત્રિના વહન સાથે ક્ષીણ થઈ
હિંસક પ્રાણીઓમાં પણ મારી ભયંકર નેત્ર–વેદના,
અહિંસા પ્રવર્તાવી, અને પ્રભાતે તે તદ્દન સમી ગઈ.
શાંતિને મહામંત્ર પઢાવતા સંયમી થયે સંબંધીઓની અનુજ્ઞાથી, નિર્વાણ સિધાવ્યા આમિક સ્વાવલંબન એ જ
એ મહાન અનાથ મુનિ. સાચી સનાથતા.
(વસંતતિલકા) રાજન ! “આત્મા છે જાતે જ
સન્માર્ગમાં પગ ધર્યો નૃપ શ્રેણિકે જ્યાં, કામદુધા ને નંદનવન સમે;
શાન્તિ પ્રભાવ પ્રસર્યો ક્રુર પ્રાણીઓમાં, પિતાને જ પોતે મિત્ર ને શત્રુ”
ચારિત્રની મધુર સૌરભને પ્રસારી, 'उत्पथ प्रस्थित शत्रु-मित्रं सत्पदमाश्रितः। સેવા અનાથ મુનિના ચરણે અમારી. अयमात्मैव बाह्येषु, भ्रान्ते शत्रुत्व-मित्र ते ॥१॥'
અનુષ્ટ્રપ– ચારિત્રધારી શ્રમણે,
ધન્ય! એવા મુનિ જેના બધે લાખ ઉદ્ધર્યો, ચારિત્ર ગ્રહી જોડે વિષયે વૃત્તિ,
મુનિ હેમેન્દ્રના ભાવ એવા સદા ભર્યા, એ જ મહાન અનાથતા.
RA
સપુરુષ. તવંગરને રોજ દિવાળી, ગરીબ જાણે હોળી, સતપુરુષને સ દીન સરખાં, ભરે જ્ઞાનની ઝોળી; સંતપુરુષ છે સૌથી મોટાં, રાજા પણ છે નીચા, ભલે હોય નહિ દમડી પાસે, જ્ઞાનખાને ઊંચા.
–અમરચંદ માવજી શાહ

Page #10

લે આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ.
ભાવનાબળ શું ન કરી શકે ?
કમવાદને પ્રધાન માનનાર માનવજાતિ નિમિત્તને આપત્તિ-વિપત્તિ માને છે. જેનાથી અને ઈશ્વરવાદને પ્રધાન માનનાર માનવજાતિ મુકાવાને અર્થાત્ બનાવટી સુખના સાધનરૂપ બંને ય ભાવનાબળને ઘણી જ મહત્વતા આપે ધન તથા જીવનને જાળવી રાખવાને અનેક છે. માનવજાતિમાં આપત્તિ-વિપત્તિ તથા સં- પ્રકારના ઉપાયો કરે છે, છતાં તેમાં સફળતા પત્તિના જે પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય છે તેનું તે થોડાક જ મેળવી શકે છે, કારણ કે મુખ્ય કારણ સામુદાયિક ભાવનાબળ છે. પુ- પૌગલિક સુખના સાધને જડ તથા જડના ગલાનંદી જડાસક્ત નું સંખ્યાબળ વધે વિકાર સ્વરૂપ હોય છે, તેનું અસ્તિત્વ જાળવી છે ત્યારે વૈષયિક વાસના પોષવાને માટે રાખવાને પુદ્ગલસ્વરૂપ પુણ્યકમની અત્યંત અધમ તથા અનીતિના આશ્રય તળે મલિન આવશ્યકતા રહે છે. પુણ્યકર્મ સિવાય ધનભાવનાઓનું બળ પણ વધે છે અને અનિ- સંપત્તિ જાળવવાને માટે બાહાથી કરવામાં છાયે પણ માનવજાતિને આપત્તિ-વિપત્તિ આવતા દરેક પ્રયત્ન નિષ્ફળ નિવડે છે, ભેગવવી પડે છે.
અને એટલા માટે જ મુખ્યપણે ધાર્મિક
પ્રયત્ન જ કરવો ઘટે છે. તે સિવાયના બધા ય આપત્તિ-વિપત્તિ ભેગવવાના અનેક પ્રકાર
પ્રયત્ન નકામા છે. છે; જેવા કે-બિમારી, ભૂકંપ, યુદ્ધ, જળપ્રલય, અગ્નિપ્રકેપ વિગેરે વિગેરે. આ બધા ય પૂર્વકાળે ધાર્મિક શ્રદ્ધાના યુગમાં જયારે નિમિત્તા પ્રાણીઓના ધન તથા જીવનને હાસ જ્યારે આપત્તિ-વિપત્તિ આવતી ત્યારે કરનારા છે, નાશ કરનારા છે. પુદ્ગલાનંદી ત્યારે માનવજાતિ પોતપોતાની માન્યતા પ્રાણીઓ પાદુગલિક સુખના સાધનને હાસ પ્રમાણે તન, મન અને ધનથી ધાર્મિક અનુથવાથી કે નાશ થવાથી અથવા તે કાનાને ;
કાનને અત્યંત આદર કરતી. મેજશેખ હાસ તથા નાશની આશંકાથી અત્યંત
તથા કાંઈક લેભદશાને લઈને યત્કિંચિત ગભરાયેલા ચિંતાતુર બનીને પ્રાણથી પણ
કરવામાં આવતી અનીતિ તથા અધર્મને સુકાઈ જાય છે. ચદપિ તત્વજ્ઞાની મહાપુરુષે આપન-વિપત્તિને કમની નિજરાન કારણ
તિલાંજલી આપીને સર્વ જીવ સુખી થાઓની
ભાવનાથી કે શાંતિસ્નાત્ર, જપ-તપ આદિ માનીને ચિંતાતુર બની આત્તરોદ્ર ધ્યાન
ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ કરતું, તે કઈ યજ્ઞયજનાદિ, કરતા નથી અને સમભાવે શાંતિથી વેદી લે છે, પરંતુ પુદ્ગલાનંદી, વિષયાસક્ત, દેહાધ્યાસી
કઈ પ્રભુ પ્રાર્થના તે કેઈ દાન પુન્ય કરતું. સંસારી જીવો તે વસ્તુતત્ત્વથી અજ્ઞાત હોવાથી તાત્પર્ય કે સહુ કોઈ આપત્તિ-વિપત્તિમાંથી . વિનાશી ધન તથા જીવનને જ સુખ શાંતિનું ઉગરવાને પોતપોતાના ઈષ્ટની સહાય માગતું, સાધન માને છે, અને તેને વિયેગના અને પુન્યબળ વધારવાનો પ્રયત્ન કરતું, કે

Page #11

ભાવનાબળ શું ન કરી શકે ?
[ ર૭૭ ] જેને લઈને આપત્તિ-વિપત્તિમાંથી બચી જઈને જ્યારે જ્યારે એક બીજાના વિરોધની, દ્રોહની સુખી થતું, પરંતુ અત્યારે એનાથી વિપ- ભાવનાનું બળ વધે છે ત્યારે આવા આપત્તિરીત પ્રવૃત્તિ જોવામાં આવે છે. પહેલાં શ્રદ્ધા- વિપત્તિના પ્રસંગે ઉપસિથત થાય જ છે, અને વાદને સમય હતો ત્યારે અત્યારે બુદ્ધિવા- પાછું જ્યારે શુભ ભાવનાબળ વધે છે ત્યારે દને સમય છે, અને તેના અંગે અત્યારે આપત્તિ-વિપત્તિ નાશ પામી જાય છે. ધન તથા જીવનને બચાવવાને ધાર્મિક પ્રવૃ- ધર્મ તથા નીતિ, મનગમતા માજશેખમાં ત્તિઓને છેડી દઈને કેવળ બુદ્ધિને જ અનેક તેમજ તુછ વૈષયિક વાસનાઓ પોષવામાં પ્રકારે ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. ધનને ઓળ- બાધ કરતા જણાવાથી કેટલાક પુદ્ગલાનંદી ખીને કેઈ લઈ ન જાય અથવા તે કઈ જીવો સુધારક તરીકે બહાર આવ્યા અને નાશ ન કરી શકે એટલા માટે તેને સેકં, માનવસમાજના ધાર્મિક તથા નૈતિક બળને ચાંદી, નોટ, ઘર, જમીન આદિ અનેક
નિબળ બનાવવા ઐહિક પૌગલિક સુખને રૂપમાં ફેરવી નાંખવામાં આવે છે, જીવન
સન્મુખ રાખીને તેમની ધાર્મિક તથા નૈતિક
ભાવનાઓને ભૂંસી નાંખી ધર્મને આશ્રય બચાવવાને સ્થળાંતરે કે દેશાંતરે કરવામાં
લેનાર અને નીતિને આદર કરનાર માનવઆવે છે, તે પણ ધન તથા જીવનના નાશની આશંકા ટળતી નથી. આવા સમયમાં
સમાજ દુઃખી થઈ રહ્યો છે અને ધર્મ તથા જશેખ છૂટતા નથી, અધર્મ તથા અનીતિથી
નીતિને તિલાંજલિ આપી સ્વેચ્છાવિહારી
માનવસમાજ બાહ્ય સંપત્તિ મેળવી સુખ બચતા નથી, વૈષયિક તૃષ્ણાઓ ઓછી થતી
ભેગવી રહ્યો છે, એવી શ્રદ્ધા બેસાડવા, નથી; વૈરવિરોધ શમતા નથી, અને એક બીજાના ભલાની ભાવનાની જાગૃતિ થતી નથી.
પ્રાચીન સુકૃતના બળથી સુખ ભેગવતા ધર્મ
વિહીન માનવીઓને ઉદાહરણ તરીકે આગળ પાડોશીનું બળી જાઓ, ઢળી જાઓ કે સર્વ નાશ થઈ જાઓ; પણ મારું તે બચી જ છે
મૂકીને જડાસક્ત-ભાગ્યહીન અનેક જીવોને જાઓ. આ પ્રમાણેની ભાવનાવાળાઓની સંખ્યા
અધર્મ તથા અનીતિના સંસ્કાર બેસાડ્યા વૃદ્ધિગત થતી ગઈ અને એક બીજાના વિના
* કે જેના અંગે અનાદિ કાળથી પિદુગલિક શની ભાવનાનું વાતાવરણ ઉગ્ર બની ચોમેર
સુખમાં ટેવાયેલા જીવોની ધર્મભાવના ખસતી
ગઈ અને અધમની ભાવનાનું બળ વધી ગયું. ફેલાતું ગયું. તેમજ બીજા સુખી થાઓ કે
કેટલાક સુધારકે પણ પિતાના પ્રયત્નમાં દુખી થાઓ પણ મારે તે બાગ, બગલા, સફળતા માનવા લાગ્યા. પણ આ સુધારકો મેટર, નેકર, ચાકર, મિષ્ટાન્ન, સુંદર સુંદર અને તેમનો સુધારે કુદરતને ગમ્યો નહીં, ઘરેણાં, વસ્ત્ર અને સિનેમા, નાટક, ખેલ, એટલે કુદરતે પોતે જ માનવસમાજને સાચે તમાસા જોઈએ જ એવી ભાવનાથી પરની સુધારો કરવા કમર કસી છે, અને અધર્મ તથા પીડા ન ગણને પરસંપત્તિને પિતાની બનાવ- અનીતિની ભાવનાથી સુખ મળી શકતું નથી . વાના પ્રયાસમાં જ અનીતિ તથા અધર્મને પણ પૂર્વ સંચિત પુન્યબળથી મળેલા સુખને પ્રચાર વધતે ગયે કે જેને પરિણામે નાશ થઈને પરિણામે દુઃખ જ ભોગવવું પડે અત્યારની દુઃખદ પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ છે. છે, તેને તાદશ ચિતાર અત્યારના પ્રસંગમાં

Page #12

કામ કરનારા- 2 નામના નાના દાયરામાં
[૨૭૮]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
માનવી માત્રને પ્રત્યક્ષ બતાવી રહી છે. ખૂટી પડવાથી બુદ્ધિબળના કાર્યક્ષેત્રમાં સુધારકની સુધારણા અને ધારણાને ધરાશાયી ઘણી જ અવ્યવસ્થા ઊભી થઈ છે. વિનાશમાં બનાવવાને અષ્ટ મહાશક્તિ તનતોડ-અસીમ પણ આબાદીની આશા રાખનારા બુદ્ધિપ્રયત્ન કરી રહી છે. જે ભૂમિ અને પ્રદેશો શાળીઓ પોતાની બુદ્ધિને વિનાશના પંથે સ્વર્ગના સંદર્યની સ્પર્ધા કરતા હતા તેને જ વાળી રહ્યા છે, પણ પ્રાચીન અથવા તે અત્યારે ભયાનક યાતનાના સ્થળોનું સ્મરણ અર્વાચીન ધર્મબળ વગર વિનાશમાંથી આબાદી કરાવી રહી છે. જડાસક્ત અલ્પજ્ઞ જીવની મળવી મુશ્કેલ છે. યદ્યપિ વિનાશની ભાવના ત૭ બુદ્ધિથી ગૂંથેલી વાગૂજાળમાં ફસાઈને અભ્યદય કરવાવાળી થઈ શકતી નથી, સર્વજ્ઞ મહાપુરુષોના વચનને અનાદર કર- તે પણ પ્રાચીન પુન્યબળથી એક વખત નારાઓને સર્વના સિદ્ધાંતોની સત્યતા સિદ્ધ વિનાશક પણ પિતાના કાર્યમાં વિજય મેળવી કરી આપ્યા સિવાય અષ્ટ મહાશક્તિ સંહા
શકે ખરે પરંતુ પરિણામે તે જ વિજય પરારના કાર્યમાંથી વિરામ પામવાની નથી. ધર્મબળ અને બુદ્ધિબળ આ બંને પ્રકારના
જયના રૂપમાં ફેરવાઈ જાય છે. વિનાશ સ્વરૂ
પથી જ વિપત્તિને વિકાસી છે; પણ સંપબળમાંથી ધર્મબળ વધી જાય છે. દેખીતી રીતે તે બળ કરતાં બુદ્ધિબળ બહુ જ સારું કાર્ય
ત્તિને તે વિનાશક જ છે, અને એટલા માટે
જ વિનાશની ભાવનાનું વર્તુળ વિશાળ થવાથી કરતું જણાય છે, પરંતુ પરિણામે વિનાશક
આપત્તિને અંત શીઘ આવી શકે તેમ નથી. તથા વિઘાતક પિતાના સ્વભાવ પ્રમાણે માનવ
બીજાના વિનાશની ભાવના તે વહેલી મેડી સમાજને ફળ આપવાવાળું થાય છે. કેઈપણે પોતાના જ વિનાશ માટે થશે, કારણ કે કાર્યના પરિણામે બુદ્ધિને પક્ષપાતી માનવી,
અરસપરસની વિનાશની ભાવના સમગ્ર માનવજ્યારે સફળતા મેળવે છે ત્યારે બુદ્ધિમત્તાના આવેશમાં આવી જઈને ધર્મબળને હસી
સમાજમાં વ્યાપી જવાથી સામુદાયિક ભાવનાકાઢીને વખોડે છે, પણ ધર્મબળને લઈને જ બળીયા મા
બળથી માનવી માત્રને આપત્તિવિપત્તિના ભાગી બુદ્ધિબળ કાર્યનું સાધક બની શકે છે. આ બનવું પડશે. બીજાના તરફ દુર્લક્ષ રાખીને બાબતથી અનભિજ્ઞ મિથ્યાભિમાની માનવી કેવળ પોતાના જ માટે કરવામાં આવતી જ્યારે બુદ્ધિનું પરિણામ વિનાશના કપમાં ભાવનાથી વ્યક્તિગત બચાવ થઈ શકતો નથી અનુભવે છે ત્યારે તે બુદ્ધિબળની અચિત પણ સમષ્ટિના બચાવની ભાવનાથી આપત્તિકરતાનું ભાન થવાથી સર્વ કાર્યમાં નિરાશ વિપત્તિ લય પામી જઈને સર્વને બચાવ થઈ બનીને નિષ્ટ થઈ જાય છે. ધર્મબળ વગરનું શકે છે, માટે સર્વના શ્રેયમાં જ પિતાનું શ્રેય કેવળ બુદ્ધિબળ શું કાર્ય કરી શકે છે તે સહ સમાયેલું છે, સર્વના સુખમાં જ પોતાનું સુખ કેઈને અત્યારે પ્રત્યક્ષ થઈ રહ્યું છે. એક સમાયેલું છે આવી દઢ શ્રદ્ધાથી શુદ્ધ અંતઃવખતની બાહ્ય સુખની સહાયક બુદ્ધિની પ્રશંસા કરણપૂર્વક સર્વના ભલાની ભાવના જ ઉપકરનારાઓ આજે તે જ બુદ્ધિને સંહાર સ્વ- સ્થિત થયેલા દુઃખદ પ્રસંગને દૂર કરી શાંતિ રૂપવાળી જોઈને વખોડી રહ્યા છે, ધર્મબળ કરવાવાળી થશે.

Page #13

જ છે
સંગ્રાહક ને પોજક : આ. શ્રી વિજયરામચંદ્રસૂરિજીના શિષ્ય
મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજી (સંવિજ્ઞાપાક્ષિક)
તાત્વિક ઉપદેશ વચનો.
T
-
-
-
-
-
પાપ
છે
,
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૫૫ થી શરૂ ) ૭૯. કેઈપણ બાબતમાં એકાંત આગ્રહ કર્યાથી સર્વ ધર્મ પ્રવર્તક વિચાર આચારોની જે થઈ જાય તે પશ્ચાત્ સાચા સત્યને કુશલતા પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. નિશ્ચય કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થતી નથી. દૃષ્ટિ. ૮૪. સર્વ ધર્મના સિદ્ધાન્તની માન્યતારાગથી વા મૂઢતાથી મનુષ્ય દેવગુરુધર્મની એને સાપેક્ષપણે સમજનાર તથા વર્તમાનપરીક્ષા કરી શકતા નથી.
કાળમાં ધમપ્રર્વતક માન્યતાઓને તથા ૮૦. જેના મનમાં સંવેગ થયો હોય પ્રવૃત્તિઓને સાપેક્ષપણે સમજનાર ધર્મની છે, તે અનાસક્તિથી કર્તવ્ય કર્મોને કરતે અને ધમઓની વૃદ્ધિ કરી શકે છે. છતાં નિલેપ રહી શકે છે. સંવેગ થયા વિના ૮૫. વિશ્વવર્તી સર્વ ધર્મોમાં જે જે દેહાધ્યાસ ટળતું નથી. તથા નામરૂપમાંથી સત્ય સાર છે, તે સર્વજ્ઞ વીરપ્રભુ પ્રતિપાદિત અહંમમતાધ્યાસ ટળતું નથી અને તેમ વેદ-વચને છે, એમ જાણી સર્વ ધર્મના સંવેગ પ્રાપ્ત થયા વિના આત્મિક સુખને સત્ય સારને જે ગ્રહણ કરે છે તે સત્ય નિશ્ચય થતું નથી.
જ્ઞાની બની શકે છે. ૮૧. સંવેગ એ કંઇ બજારમાં મળતી ૮૬. સર્વ ધર્મોમાં પક્ષપાત વિનાની ચીજ નથી, પણ આત્મપરિણામ વિશેષ જ છે. દષ્ટિએ દેખવામાં આવે તે સત્ય સાર કંઈને સંસાર ઉપર નિર્વેદ (સાચે કંટાળે) થવે કંઈ હોય છે. તેને અ૫લાપ જે કરતે નથી ને મોક્ષ ઉપર ખરેખર અનુરાગ તે જ તે ગુરુની ગ્યતાને પ્રાપ્ત કરે છે. સંપૂર્ણ સંવેગ છે.
સત્ય સાર તે એક વીતરાગકથિત ધર્મમાં જ છે. - ૮૨. સર્વ નય સાપેક્ષ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થવાથી ૮૭. જે સ્વાદુવાદદષ્ટિ યાને અનેકાન્તદષ્ટિ ધર્મશાસ્ત્રોમાં પ્રગટતાં અનેક વિરે શમે પ્રાપ્ત થાય તો અનેક નાની સાપેક્ષતાએ છે, અને મિથ્યાજ્ઞાન તથા રાગદ્વેષનો પણ સર્વ ધર્મમાંથી સત્ય ગ્રહી શકાય છે. ઉપશમ થાય છે. સદૂગુરુ સર્વ નોની અપે. ૮૮. વિશ્વમાં જ્યાં ત્યાં સત્ય ઘણું ક્ષાએ સર્વ ધર્મદશને સમજાવીને શિષ્યને છે, એમ વીતરાગ સર્વજ્ઞદેવ પ્રરૂપે છે. સમપે છે, ત્યારે શિષ્યમાં ધમની ચેગ્યતા સત્યના અંશે વિના કોઈ ધર્મ વિશ્વમાં જીવી પ્રગટે છે.
શકતો નથી. હિંસા, મિથ્યા માન્યતા વિગેરે ૮૩. વિશ્વમાં પ્રવતિત સર્વ ધર્મના અસત્ય પણ હોય છે, પરંતુ જ્ઞાની પુરુષ મૂલ સિદ્ધાન્તનું સ્વરૂપ અનુભવ્યાથી તથા હંસની દૃષ્ટિ ધારણ કરી અસત્ય ધમને મૂકી આ સર્વ ધર્મોની વૃદ્ધિમાં હેતુઓને અનુભવ સત્યને ગ્રહે છે.

Page #14

[ ૨૮૦ ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ..
૮૯ વિશ્વમાં રાજસત્તાથી જે શાંતિ થતી ૫. દરેક કાર્ય ભૂતકાળમાં થયેલા નથી તે ધર્મસત્તાથી થાય છે. આત્મધર્મ કારણનું કાર્ય છે, અને તે જ કાર્ય ભવિષ્યમાં શુદ્ધ બ્રહ્મસ્વરૂપનું જ્ઞાન કરીને જે અન્ય થવાના કાર્યનું પાછું કારણ થાય છે. આ મનુષ્યને ઉપદેશ આપે છે તે વિશ્વની વા પ્રમાણે જોતાં દરેક કર્મ એક રીતે કાર્ય છે દેશની ઉન્નતિને પ્રચારક બની ગુરુ નામને અને બીજી રીતે જોતાં કારણ છે. આ રીતે દીપાવનાર બને છે.
કાય માત્રને કાર્ય કારણ સંબંધ છે. ૯૦. જેમ જેમ રાગદ્વેષને ઉપશમ થાય ૯૬. પ્રવજ્યાં માત્ર ગ્રહણ કરવાથી જ છે તેમ તેમ ન્યાયપ્રિયતા ખીલતી જાય છે. સંતોષ માની બેઠેલા, બેડો પાર થઈ ગયે ન્યાયપ્રિય મનુષ્ય સત્ય ધમને રહી શકે છે તેવું સમજી બેઠેલા અને યોગ્ય કરણીથી અને અસત્યને ત્યાગ કરી શકે છે. જે મનુષ્ય પરામુખ બનેલા, શિથિલાચારી થઈ ગયેલા, ન્યાયપ્રિય હેતું નથી તે રાગદ્વેષના પક્ષપાત વિવિધ કથા કે છાપાં વાંચવામાં જ સમયને માં પડે છે.
દુર્વ્યય કરનારા, કેવળ શારીરિક શુશ્રષામાં જ ૯૧. સ્વાધ્યાય એટલે સ્વને અધ્યાય લયલીન, આવશ્યક ક્રિયામાં પણ શિથિલ બનએટલે આત્માના સ્વરૂપનું ચિંતવન, “હું કોણ નારા, ભવ્ય જીને ઉપદેશવા છતાં ય છું? મારું સ્વરૂપ શ? મારુ કતવ્ય શ? આભાની સામે દૃષ્ટિપાત નહિ કરનારા અને મારું સાધ્ય શું?’ આવા વિચાર કરવા કે બીજા અનેક જિજ્ઞાસાથી વિરુદ્ધ આચારને સેવઆત્માના સ્વરૂપને લગતું વાંચન કરવું તે નારા વાસ્તવિક સાધુ તરીકે ગણી શકાતા નથી. સ્વાધ્યાય કહેવાય છે.
૭. સાધુ તરીકે તે જ ગણી શકાય કે ૯૨. આપણે બીજાના આશયોની તુલના યથાશય દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવાનુસારે પાંચે કરવામાં ઘણી વાર ભૂલ કરીએ છીએ. આપણે ય આચારપાલનમાં તત્પર, પાંચે ય સમિઅમુક કાય જોઈએ છીએ, પણ તે કાર્ય કર- તિથી સમિત, જેમની ઇંદ્રિય વિષયજન્ય વિકાવાને તેને આશય જોતા નથી.
રથી મુક્ત છે, જેમણે છેડે પણ મને નિગ્રહ ૯૩. કેઈને એકાદ સામાન્ય નિર્બળ કર્યો છે, જે સ્વાધ્યાયાદિમાં-આત્મચિતવનભાગને દેખી તેના આખા ચારિત્રનું માપ માં તત્પર છે, જે લોકેષણા, લેકહેરી અને કાઢવું ગ્ય નથી.
કસંજ્ઞાથી મુક્ત છે, જે સદ્દગુરુની આજ્ઞાને૯૪. ભૂલને વશ બનેલાનો તિરસ્કાર ભગવાનની આજ્ઞાને આધીન છે અને ઉપર કરે તે યોગ્ય નથી, કેમકે ત્યાં તેમને દોષ કથિત દેશે જેનામાં નથી તે જ સાધુ તરીકે નથી. પૂર્વને પ્રબળ સંસ્કાર તેના વેગની ગણી શકાય છે. દિશામાં ઝડપથી ગતિ કરતે હેવાથી તે સામે ૯૮. મુનિમાર્ગ મહાકણકારી છે, વેળુનાં ટકકર ઝીલી ઊભા રહેવું એ ગમે તેવા પુરુ- કેળીયા ચાવવા જે છે, તલવારની ધાર પાથી આત્માઓ માટે અશક્ય અને અસં- પર ચાલવા જેવો છે એ શંકા વિનાની વાત ભવિત છે.
છે, પરંતુ એક વખત એ માર્ગની ફરજો માથે

Page #15

તાત્ત્વિક ઉદ્દેશ વચતા.
લીધા પછી તેને અનુસારે વતન કરવાને આ જીવ પ્રતિજ્ઞાથી બંધાય છે; એટલુ જ નહી પણ તે ધેારણથી જો જરા પણ પાછા પડે તા મહાકમબંધ કરે છે.
૯. આત્માના આ ભવ ને પરભવના સુખ માટે વેષ અને વનની એક્યતા કરવાની ખાસ જરૂર છે.
રક્ષણ
૧૦૦. જે પુરુષ અનાચારાદિક પેાતાના ઢાષાને આત્મપ્રશંસાદિ સ્વાના માટે અપલાપ કરનારા પેાતાના મનમાં એમ ધારે છે કે-“ દુભવડે તેને ઢાંકવાથી મારી ગુણી તરીકે ખ્યાતિ થશે, અને ભક્તજના પાત્ર આહારાદિકે કરીને મારા સત્કાર કરશે કેમકે લેકે ગુણવાનની પૂજા-સત્કાર કરે છે તેથી મારું' પણ લેાકેામાં ગૌરવ થશે અથવા મહાપુરુષાની પક્તિમાં મારી પ્રતિષ્ઠા થશે” આટલા જ લાભથી સંતુષ્ટ થયેલા તે મૂખશિરામણ દ'ભવડે જ કના પામે છે અર્થાત્ પેાતાના આત્માને ઊલટી વિડંબના પમાડે છે. ( પૂજ્ય ઉં. મ.) ૧૦૧. જેમ અસતી (કુલટા ) સ્ત્રીઓનુ શીલ અશીલ( દૃષ્ટાચાર )ની જ વૃદ્ધિને માટે થાય છે તેમ દાંભિક જનાને અવ્રતની જ વૃદ્ધિને માટે થાય છે. (પૂ. . મ.)
૧૦૨. એ જ કારણ માટે જે જે સાધુ મૂલાત્તર ગુણાને ધારણ કરવા સમથ ન હોય તેને સત્ત્રાવકપણું જ યુક્ત છે, પણ દંભવડે જીવવું યુક્ત નથી અર્થાત્ ભ્રષ્ટપણે ચારિત્ર પાળવા કરતાં શ્રાવકધમ પાળવા શ્રેષ્ઠ છે. ( પૂ. ઉં. મ. )
૧૦૩. મૂલ અને ઉત્તરગુણ સમ ́ધી દૂષણા સેવવાની દિન પર દિન વૃદ્ધિ થતાં જો
[ ૨૮૧ ]
કાઈ પણ પ્રકારની સાધ્યષ્ટિ ન રહે ને તેથી વિરુદ્ધ આચરણ થાય તે સર્વથા મનુષ્યભવ એળે ગુમાવવા કરતાં પૂ. ઉં. મ. ના કથનાનુસાર શાસ્રાપ્ત પ્રકારે વેષ છેડી દઈ, ઉત્તમ શ્રાવકપણું અંગીકાર કરી લઈ જન્મનુ' સાય કરવુ હિતકારી છે.
૧૦૪. શ્રી જિનશાસનને વિષે અત્યંત રાગથાળા મુનિ જો લિંગ(વેષ)ના ત્યાગ ન કરી શકે તે તેણે દભ રહિત સુસાધુના સેવક થઇ સન્નિપાક્ષિક થવું યુક્ત છે. ( પૂ. . મ. )
૧૦૫. વેષ છેડવાથી આત્માનુ' બગડી જશે તેમ લાગે અગર વેષને આગ્રહ છૂટે નહિ તે ઉપરાંત તે જ મહાત્માએ ખતાવેલા માર્ગને અનુસરી સંવેગપક્ષ ધારણ કરીને પણ આત્મહિતની દૃષ્ટિ ચૂકવી નહિ અને નિઃશુક કે અતિ પ્રમાદી થઈ સાધ્યષ્ટિ રહિતપણે અન ંતા સંસાર ઉપાર્જન કરવા નહિ.
૧૦૬. જેઆ પંચ મહાવ્રતાનુ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવને અનુસારે અતિચાર રહિત પાલન કરવામાં પેાતાના અસમથપણાને જે કઈ શઢ પુરુષા પ્રગટપણે જાણુતાં છતાં પણ દ‘ભ–માયાનેા આશ્રય કરીને પેાતાનું મુનિપણું કહે છે એટલે “ અમે સાધુ જ છીએ ” એમ કહે છે તે દ'ભીઓનુ નામ પણ પાપને માટે થાય છે તે પછી તેમને વંદના, સ્તુતિ કે સેવા કરવાથી પાપ થાય તેમાં શું કહેવું ? ( પૂ, ઉ, મ, )
૧૦૭. જે સાધુ વેષધારી દાંભિકા સારી અને પાંચમા આરાને અથવા વયને ઉચિત-ચેાગ્ય એવી યતનાને-સંયમક્રિયાને એટલે વ્રતના રક્ષણને કરતા નથી તે અહા !

Page #16

[ ૨૮૨ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
મોટું આશ્ચર્ય છે. આ રાજા વિનાનું રાજ્ય લાવવા માટે સર્વ ભવ્ય જીએ તે સવ જુઓ કે જેથી તે દાંભિકે માત્ર સાધુના ગુણેને ઉત્સમાગ જોઈ વિચાર કરે નામે કરીને જ આ જગતની ભવ્યજીની જોઈએ. ઉત્સર્ગમાર્ગમાં ઘણે ભાગે પિતાના વચના કરે છે એટલે કે તેઓને છેતરીને હૃદયની સ્થિતિ કેવી છે એ જ વિચાર હોય અન્ન-વસ્ત્ર-પાત્ર-દ્રવ્યાદિકનું હરણ કરી તેમને છે અને બીજા જ સમકિત, દેશવિરતિ કે લૂટે છે. (૫
સર્વવિરતિવંત કે ચારિત્રવંત છે કે નહિ ૧૦૮. ભગવાન તીર્થકરેએ કઈ પણ તેની પરીક્ષા તેના બાહ્ય આચરણ ઉપરથી અહિંસાદિક કાર્યની સર્વ પ્રકારે એકાંતપણે કરવાની હોય છે. “અમુક કાર્ય જ કરવું ” એમ અનુજ્ઞા આપી
૧૧૦. જે એમ ન થાય તે અલ્પજ્ઞાનનથી અથવા કાંઈ પણ આધાકર્માદિક કાર્યને દશાને લીધે પિતાના માટે અપવાદ માગે એકાંતપણે નિષેધ પણ કર્યો નથી એટલે તે
વિચાર કરતા સર્વ પિતાના આત્માને ગુણ“અમુક કાર્ય સર્વથા ન જ કરવું” એમ
નિષ્પન્ન માની લે, અને બીજાને માટે ઉત્સર્ગ કહ્યું નથી, પરંતુ કાર્ય પ્રાપ્ત થયે છતે નિષેધ
માગે પરીક્ષા કરવા જતાં બીજાઓનું હૃદય કરેલું અથવા અનુમતિ આપેલું કાર્ય કરતી વખતે દંભ રહિત થવું એ પ્રમાણે ભગવાન
વિશિષ્ટ જ્ઞાન સિવાય છઘને ગમ્ય ન જિનેશ્વરની આજ્ઞા-આગમવાણી છે.
હેવાને લીધે કઈ પણ બીજો ગુણ માલૂમ - ૧૦૯. સમકિત, દેશવિરતિ કે સર્વત્ર પડે નહિ. વિરતિને ગુણે પિતાને દિન પર દિન વિશેષ
(ચાલુ)
વીરપ્રભુની સ્તુતિ
(રાગ-મીઠા લાગ્યા છે અને આજના ઊજાગરા.) દીઠા મહાવીરને આનંદ ઊજાગરા, વીર પ્રભુ જયકારી રે, કેવળજ્ઞાને વરીયા. ટેક ઘાતકર્મને નાશ કરીને, પામ્યા પ્રભુ કેવળજ્ઞાન રે, કેવળજ્ઞાને વરીયા. ૧ ત્રણ રત્નની જતના કરીને, કરતા મંગળમાળ રે, કેવળજ્ઞાને વરીયા. ૨ જેને શાસનને કે બજાવીયે, અહિંસા પરમોધર્મ સ્થાપી, કેવળજ્ઞાને વરીયા.૩ આતમ તે પરમાત્મ સાચો, નિલ સિધ્ધ સમાન રે, કેવળજ્ઞાને વરીયા. ૪ સંપ્રતિ શાસન મહાવીરે જગાડીયું, શાસનને જયકાર રે, કેવળજ્ઞાને વરીયા. ૫ જન્મમરણના ફેરા ટળીયા, પામ્યા મુક્તિ મેઝાર રે, કેવળજ્ઞાને વરીયા. ૬ લક્ષ્મીસાગર કહે અજિતવીર સાચા, મુક્તિ વિના સૌ કાચા રે,
કેવળજ્ઞાને વરીયા. ૭ –મુનિરાજશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ

Page #17

લેખક: મેહનલાલ દીપચંદ ચોકસી
|| પેલો દિગબર સાધુ
પેલો દિગંબર સાધુ!
|
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૩૮થી શરૂ.). વાતને વા લઈ જાય છે” એ ઉક્તિ કર્યો હતો. શ્રી મલ્લિનાથ પ્રભુના દર્શને જવાને મહંત અને રાજવીની મુલાકાત સંબંધમાં તેમ જ પૂજન કરવાને રવૈયે સદંતર બંધ તે સાચી પડી. દેવી શું બોલશે ? અને કરી દીધો હતો. અરે ! છેલ્લા પંદર વર્ષમાં પરિણામ કેવું આવશે ? એ પ્રશ્ન એ મંદાર ટેકરીના એ પવિત્ર દેવાલયવાળા સારા ય નગરનું વાતાવરણ સંક્ષુબ્ધ બનાવી ભાગ પર પગ સરખો પણ મૂકયો નહતો ! મૂકયું. જાતજાતના તર્ક વિતક શરૂ થયાં. અને જે આવકના સાધને શ્રી મલ્લિનાથ દેવાકલ્પનાસૃષ્ટિમાં સજાયેલા વિવિધ રંગી લયના નિભાવ અથે એજ્યા હતા એમાંનાં મણુકા પ્રજાના અને પ્રદેશમાં શીવ્ર ગતિએ કેટલાક બંધ કરી દઈ સીધા દેવી મંદિરના ફરવા માંડ્યા.
ખર્ચ માટે વાળી દીધા હતા ! પુરોહિત
- માણેકદેવને તે રાજગુરુ બનાવી દઈ, જનપણ જેના શિરે રાજ્યને ભાર છે માણેક અને જેની પ્રાર્થનાથી દેવી સંદેશ આપ
તામાં એની મહત્તા અતિશય વધારી દીધી વાની છે એ પદ્મનાભ રાજવીની નિદ્રા જ
હતી ! આટઆટલા શુભ કામો કરવા છતાં ઊડી ગઈ. સારી ચે રાત વિચારવમળમાં.
એવું તે કયું કારણ બન્યું કે એકાએક દેવી. પસાર થઈ એમ કહેવામાં અતિશક્તિ
સંદેશ દેવા આતુર બની ! પ્રસન્નતા દાખનહીં કહેવાય. સૌ પ્રથમ તે વિચારે જ
વવાને બદલે સંદેશ આપે એ મનને એ આવ્યા કે પિતાનાથી દેવીની પૂજા
પ્રપુલ્લિત કરવા કરતાં ભયજનક વધુ કરે છે ભક્તિમાં કંઇ ખલના તો નથી થઈને ! એ વાત કેણ નથી જાણતું ? કઈ જાણતા-અજાણતા અપરાધ તે નથી કુદરતના ચકો અખલિત ગતિએ વહ્યા બને ! અને શંકાના નિરાસન અધે તે જાય છે. એના કાર્યમાં અવરોધ કે અડએણે છેલ્લા પંદર વર્ષને ગત ભૂતકાળને ચણ ઊભા થતાં જ નથી ! રાજવીને ઊંઘ ચોપડો ઉકેલી વાજે અર્થાત ગયા પંદર આવે કિવા ન આવે, તેથી નિશા છેડી જ વર્ષમાં દેવી કુપિત ન થાય અને એની લંબાવવાની હતી ! યોગ્ય ઘટિકા પસાર કૃપાદૃષ્ટિ બની રહે એ સારુ પિતે શું શું થતાં જ અંધારપટમાં અંશુમાલિનીના કિરકર્યું હતું એને ક્રમશઃ વિચાર કરી લીધું. ણોએ ગાબડું પાડયું. જોતજોતામાં એ વધવા સમૃતિરૂપી એ અરીસામાં અવલેતાં એણે લાગ્યું અને આખરે એકહથ્થુ સામ્રાજ્ય જણાવ્યું કે-કાળી માતાની ભક્તિ અર્થે સ્થાપી દીધું. અંધકાર કયા ખૂણામાં ઉલેપ્રીતિ સંપાદન કરવા માટે પોતાની કુળમર્યાદા ચાયે એ જાણી પણ ન શકાયું. પ્રાતઃછેડી પશુબલિ દેવાનો રિવાજ પોતે શરૂ કાળને પુતિદાયી વાયુ વાતાં જ જનસમૂહ

Page #18

[ ૨૮૪]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકારા.
ની શિથિલતા દૂર થવા માંડી. રાજા પદ્મ- ગૃહમાં દાખલ થયે. રાજાએ પગ મૂકતાં નાભે શમ્યાન ત્યાગ કરી સત્વર દંતધાવન જ દેવીની જે મુદ્રા જોઈ એવી પૂર્વે કઈ આદિ કાર્યો પતાવી લીધા અને આડંબર- વાર જોવામાં આવી નહોતી. મહાકાળીની પૂર્વક દેવી મંદિરે જવાની તૈયારી કરી. દિવસ વિકાળ મૂર્તિ, પિતાના આઠ હાથમાં નિરાળા આખો યે પૂજામાં વિતાવવાનો હતો. એ શસ્ત્રો ધારણ કરી ગળામાં નરમ્ડોની રક્ત વિધિને અંત સંધ્યાકાળે આરતી કર્યા બાદ- નિતરતી માળા પહેરો જાણે સાક્ષાત્ રણચંડીબલિ ચઢાવ્યા પછી જ આવવાને હતો. ને અવતાર ધરી સામે પડી છે. આ ભયએટલે બીજી જરૂરી ખાદ્યસામગ્રી પણ કર મહામાયાના સ્વરૂપને જોતાં જ રાજવીને
કરે મારફત મંદિરમાં પહોંચતી કર- ગાત્ર ગળવા માંડ્યા, નસો ઢીલી પડી, છાતી વામાં આવી. નૃપની સ્વારી પણ સમયસર બેસી ગઈ. માતાની સમક્ષ ધરાવેલ પશુત્યાં આવી પહોંચી,
બલિના લોહીમાંસથી બદ ફેલાઈ રહી હતી ઝાલર અને ઘંટાનાદના ગગનભેદી નાદથી અને વાતાવરણમાં નિર્દયતા અને ભીષણતા મંદિરનું વાતાવરણ ગંભીર બન્યું. આરતી નાચી રહી હતી. એમાં ધૂપની વાસ તે કયાંય પૂરી થઈ અને પ્રસાદ વહેંચાયો. પુરોહિત ડૂબી જતી. ભયંકરતા ને ભયાનકતાનું એકમાણિકદેવની આજ્ઞા અનુસાર એકત્ર થયેલા ધારું સામ્રાજ્ય વ્યાપ્યું હતું. રાજવી એકાદા સર્વ મનુષ્ય મંદિરની બહાર નીકળી ગયા. પુતળા માફક જ્યાં પુરોહિતની દોરવણી પ્રમાણે ઘડીપૂર્વે ગાજી રહેલ રંગમંડપ એકાએક શાંત પ્રણામ કરતો ઊભો રહ્યો ત્યાં તો માણિકદેવે
લેહીમાં આંગળી બળી એ વડે તેના કપાળે બની ગયે. મઠમાં વસનાર થોડાક શિષ્ય
તિલક કર્યું અને રાજવી તરફથી નિમ્ન પ્રશ્ન અને સેવિકા ઉપરાંત પરિજનમાંથી ત્યાં કોઈ
કર્યો : “મહાદેવી, આ રાજ્ય પર જલ્દીથી સંકટ રહ્યું નહોતું. પુરોહિતે હાક મારી-નરસિંહ,
આવનાર છે એવા ગેબી અવાજમાં શું રહનરસિંહ નામાં એક યુવાને કર જોડી ગુરુ
સ્ય સમાયેલું છે એને ખુલાસો મેળવવા દેવ સમક્ષ આવી કહ્યું :
નગરપતિ પતે અહીં હાજર થયેલ છે. એવી સેવકને શી આજ્ઞા છે?
તે કઈ કસુર થઈ છે કે આપ કોપાયમાન જા, મંદિરના દરવાજા ચોક્કસ કરી બંધ થયા છે તે કહેવા આપના એ સેવક પર કર. મઠમાં કશી પણ ગરબડ ન થાય તેવો કૃપા કરશે.” બંદોબસ્ત કર, કેમકે આજે મહારાજા દેવીને થોડી ક્ષણમાં જ દેવીના મુખમાંથી અવાજ પ્રશ્ન પૂછી ખુલાસો કરવા સારુ તૈયાર છે.” નિકળી રહ્યો હોય એવો ભાસ થયો. જે કે દીવીમાણિકદેવે નરસિંહને ઉપર મુજબ આજ્ઞા માં તેલના ઝાંખા દીપકે બળતા હતા સંભળાવી, નેત્રસંકેત કરી વિદાય કર્યો. છતાં ગભારામાં જે અંધકારની કાલિમા અને
નરસિંહના કમાડ બંધ કરી વિદાય થયા ભીષણતા છવાઈ હતી એમાં પેલા દીવડાના પછી માણિકદેવ રાજા પદ્મનાભને લઈ ગર્ભ તેજની કંઈ જ અસર નહતી.

Page #19

---
પેલે દિગબર સાધુ !
| [ ૨૮૫ ]
•w..
..............
“રાજા, તારી મારા પ્રત્યેની ભક્તિમાં કંઈ અહિંસા હવામાં ઊડવાની! કયાં તો ભાગવું અંતર પડયું નથી, પરંતુ તારા નગરમાં પડશે અને નહિંતર ભસ્મીભૂત થવું પડશે ! એક નિગ્રંશ આવીને અહિંસાને ઉપદેશ આપી નાગાબાવા એ જ દાવના ! આ માણિકદેવને રહ્યો છે અને એ દ્વારા સંખ્યાબંધ લોકેના છે છે. સારે નથી ! ગુરુદેવ, શું અગાઉ હૃદયમાં જે નવી દિશા પ્રતિનું આકર્ષણ વધારી પણ કેઈ સાધુએ માતાજીની સામે ચેડા રહ્યો છે એ ઠીક નથી થતું. જનતાની ભાવના કહાડ્યા હતા કે ?” બદલાવા માંડી છે. એ જ કારણથી રાજય “અરે! સાધુડામાં તે આવી હિંમત ક્યાંથી પર મોટું સંકટ આવનાર છે. જે અત્યા- હોય ? આ તે મહારાજ પદ્મનાભે દેવળ રથી જ એને પ્રતિકાર કરવામાં આવે અંધાવવું શરૂ કર્યું ત્યારે એક શ્રમણ અને નિવારણના ઉપાય હાથ ધરવામાં આવે અહીં હતો. એણે અહિંસાને ઉપદેશ તે પરિસ્થિતિમાં જરૂર સુધારો થાય.” આપવો શરૂ રાખેલો, એટલે પ્રજાજનમાં
અવાજ તે બંધ થશે. મહારાજને પણ જેઓ અહિંસાધર્મી હતા તેઓ રાજાના એને અક્ષરે અક્ષર ખરે લાગે. કાર્ય પ્રત્યે ઊકળી ઊઠ્યા, પણ માતાજીએ અંધશ્રદ્ધા બૂરી ચીજ છે. આટલું જાણે રાજાને પુત્રીના જન્મરૂપે પર બતાવેલ અધૂરું હોય તેમ માણિકદેવે એમાં મરચું- એટલે એ પેલા પામરની પરવા કરે ખરે? મીઠું ઉમેર્યું. મંદિરથી નીકળી જ્યારે રાજવીને એણે તે અડગપણે કામ ચાલુ રાખ્યું. પૂર્વ એ નગરને માર્ગ લીધે ત્યારે તેને મુખ જેની સ્મૃતિ કે નગ્ન સાધુને દયા માંથી એક જ પ્રઘોષ પ્રગટ્યો. “સર્વ સંક- સંબંધી ઉપદેશ એને પિતાના નિશ્ચયમાંથી ટનું મૂળ પેલે દિગંબર સાધુ!” પુર- ફેરવી શક્યા નહીં. દલીલબાજી નિરર્થક હિતના હર્ષને તે પાર નહોતો. રાજાના નિવડી. રાજાએ બલિવિધાનમાં વધારે કર્યો. સીધાવી ગયા પછી હસતે હસતે તે એ સામે જે એક જણે વિરોધ ઉઠાવ્યો મઠમાં પાછો ફર્યો અને સહસા બોલી એનું ઘર બળી ગયું અને જે કંઈ વસ્તુ ઊડ્યો. “જરૂર બેડે પાર થવાને. એ દિગંત જણસ હતી તે લૂંટાઈ ગઈ ! આથી પ્રજામાં 'બર સાધુનું આવી બન્યું. દેવીભક્તના પરચા માતાજીની સચોટ છાપ બેઠી. ભીતિ તે સામે કોણ ટકી શકવાનું ? પેલે સાધુ એટલી વધી ગઈ કે કઈ રડ્યાખડ્યા ભાગી ગયે તે ભાગી ગયો ! પુનઃ એના સિવાયને મોટે ભાગ કાળીદેવીને ભક્ત દર્શન આ ધરતી પર થયા જ નથી. બને. પેલે સાધુ તે પિબારા ગણી ગયે ચૌદ વર્ષે આ કેઈ ન ફૂટી નિકળે ? તે પુનઃ દેખાય જ નહીં !” રાગ અને શત્રુને ઊગતા ચાંપી દેવા સારાં. એ વાતને વર્ષોનાં વહાણું વાયાં. સાચી વધે તે ભારી પડે ને? એ બચાઇની વાત તે એ હતી કે પુરોહિત જે મુનિને

Page #20

[ ૨૮૬ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ભાગી ગયા જણાવતા હતા તે મુનિને વ્યક્તિએ કેડ કસવા હિંમત કરી તેનું ઘર 'પિતાની ચક્ષુ સમિપ હિંસાને જોરથી પ્રવ- બાળી દેવામાં આવ્યું અને ઘરવખરી લૂંટી તતી જોઈ સખત આઘાત લાગ્યું હતું. લેવાઈ ખાનગી રીતે ગોઠવેલ આ પ્રપંચને આ રીતે અહિંસાના અણમૂલા તત્ત્વનું ખૂન માતાના પરચા તરીકે પ્રસિદ્ધિ અપાઈ ! ! એમનાથી જોયું જતું નહતું પણ લાચારી વૃદ્ધ શ્રમણના મુખે મલ્લિપુરની વર્તમાન એ હતી કે પોતે વૃદ્ધાવસ્થામાં પાંગરી ચૂક્યા સ્થિતિ શ્રવણ કર્યા પછી આચાર્ય અમરહતા. ઉપાસકવર્ગમાં ચેતના પ્રસરાવે તેવી કીર્તિ વૈર્ય ધારણ કરી જે વચને બોલ્યા એ શક્તિ ફેરવી શકે તેમ હતું નહીં એટલે- તે કાળે જેટલા સાચા હતા એટલા આજે જ તેઓ ત્યાંથી વિહાર કરી ગયા. આ પણ છે અને હરકેઈ મુનિને હૃદયક્તિ કરવા સ્થાન તેમની ચક્ષુ સમિપ સદેવ રમતું હતું. જેવા છે. “અહિંસાને સંદેશ જગતના છને એ વેળા અમરકીતિ મુનિને પ્રભાવ સવિ- પહોંચાડવામાં જોખમ તે રહેલું જ છે, કેમકે શેષ ગણાતો હતે. તે પ્રભાવિક સૂરિ સહ જનતાને માટે ભાગ અજ્ઞાન વ્યાધિથી પ્રથમ મેળાપ થતાં જ પેલા ઘરડા સાધુને પિડાય છે. સ્વાર્થી ગુરુઓ તરફથી એને મહિલપુરના પ્રસંગને માટે એ ચગ્ય જણાય. અનેક વાર હિંસા અને મારફાડમાં જ સ્વમાન તેમની સમક્ષ સારી ય પરિસ્થિતિ વર્ણવી
ને સત્વ સમાયેલા છે એવા વચનનું બતાવવામાં આવી. સાથેસાથ ત્યાંની પલ
પાન કરાવવામાં આવ્યું હોય છે, પણ સમતાટાયેલી રાજવીની મને દશા અને ભયત્રાસ્ત પ્રજાની કિંકર્તવ્યમૂઢ દશા પણ જણાવ
રસનું પાન કરનારને રાગદ્વેષનું ઉમૂલન કરી વામાં આવી. ઉદ્ધાર કરવા લાયક ક્ષેત્ર છે
કેવળ સમભાવ ધારનાર શ્રમણને શ્રી મહાએ જેમ સાચું છે તેમ જ માણિકદેવ જેવા વરિદેવને પયગામ વિશ્વ સમ્મુખ ધરવામાં હિંસાના હિમાયતને ઉઘાડે છોગે સામને
ભીતિ કેવી ? જોખમના વિચાર ? કરી જનતાના માનસને અહિંસાના માગે ‘સવિ જીવ કરું શાસનરસી” એ દયાનું વાળવામાં એાછું જોખમ નથી રહેલું એ કથન પ્રભુનું ખરૂં જે સાચે જ અંતરમાં વાત પણ એટલી જ સાચી છે, ન પોતે ઊતર્યું હોય તે. “કાર્ય સાધયામિ વા દે.'
• અંધશ્રદ્ધામાં લીન હોવાથી ન્યાય-અન્યાય પાતયામિ”ને જ નિર્ધાર હોય. તેલનાર કેઈ છે જ નહિં! એથી જ જે
(ચાલુ)

Page #21

શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ.
લેખક: માહનલાલ દલીચ દેશાઈ
૧. અગાઉ જણાવ્યું છે કે સામસુંદરસૂરિએ મુનિસુંદરને રિપદ વડનગરમાં આ ત્રણ ભાઇએ પૈકી દેવરાજે ભાઈઓની સંમતિથી કરેલો ઉત્સવપૂર્ણાંક આપ્યું. પછી દેવરાજે સ'ધતિ થઇને મુનિસુંદરસૂરિ સાથે શત્રુંજય અને ગિરિનારની યાત્રા કરી. ધ સાગર આ સરપદનું વર્ષ સં. ૧૪૭૮ આપે છે, જ્યારે આ યાત્રાનું વર્ષ સં. ૧૪૭૬ નું કર્યાં આપે છે તે તે બન્ને વ પૈકી કર્તાએ આપેલ સં. ૧૪૭૬ નું વર્ષ વધારે સાચું ગણવું ઘટે. એ વાતને સં. ૧૪૭૮ ના પેષ શુદ પાંચમના મેવા!
રાણા મેલદેવના સમયના ઉપર આપેલ લેખમાં
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૬૬ થી શરૂ. )
:
૧. ચતુર્વિશતિ શ્રીજિનાશીવાઁદરૂપ- લય- यत्रयादिसामग्री समुपेतस्य सार्थेन कृतं तैर्देवान શ્રિયં જ્ઞાનતપöિાયુર્વે; થી શરૂ થતુ ૨૭ વર્તમાનેરેવ-એમ કર્તાએ ત્રીજા સ્તવનના અંતે શ્લાકનુ', ર શત્રુજયમ'ડન શ્રીઆદિનાથસ્તવરૂપ જણુાં છે ], ૪ સાપારક (સાપારા) તીનાથ નયપ્રિય દ્રાવ્ય ઊદ્મમંવિત્રિમાં થી શરૂ થતું ૨૭ શ્રીઋષભદેવસ્તવરૂપ નયગ્નીફિન પૃથ્થાં ના શ્લાકનું', ૩ ગિરિનારમૌલિમડન શ્રીનેમિનાથ- આર’ભવાળું ૨૫ Àાકતુ, પ વૃદ્ધનગર (વડનગર) નશ્ચિય વિશ્વનિત સ્મરદિપંથી આરસ્તવનરૂપ અલંકાર શ્રી ઋષભદેવનું નશિયાડડડ્યો મરતાભાતુ ૩૩ શ્લાકન', [આ બીજું' ને ત્રીજું સ્તવન ધિનેતાની દિવાળું ૨૭ શ્લાકનું', ૬ મુ་૧સ. ૧૪૭૬ વર્ષ સ’. દેવરાજ સ. હેમરાજ ગિરિ ( આમૂ ) શ્રીઋષભનુ શ્રેયશ્રેળિનિયાર્ન થી સ'. ઘસિ’હના સુવર્ણના કલશ અને છત્રચામશરૂ થતુ' ૨૫ શ્લાકનું', છ જીરાપટ્ટી (જીરાવાલા) રાદિથી શે।ભિત ત્રણ પ્રૌઢ જિનાલયાદિ સામશ્રીપાર્શ્વ તુ નશ્રિયં સર્વપૂિન નિમીષતાના ગ્રીથી સમુપેત સ'ધના સાથે હતા ત્યારે રચ્યું આર’ભવાળુ ૩૩ શ્લાકનુ', ૮ સ્તમ્ભનકાવત`સ સંવત ૨૪૭૬ વર્ષે, તતૂ સ્તવનય, ( થાંભણા યા ખંભાતના) શ્રીપાશ્વનુ નય શ્રોસં. રેવરાન સં. હૈમરાન નં. થસિંહ સંધŘમનાધીશ થી શરૂ થતુ ૨૫ શ્લાકનું, ૯ સિદ્ધसौवर्णकलशच्छत्रचामराधुपशोभित-प्रौढश्रीजिना - પુરના શ્રીરાજવિહારમંડન શ્રી વધુ માનનુ યશ્રીન્તિરે શિપુરે ની શરૂઆતવાળુ' ૨૪ શ્લાકનું, ૧૦ ઈલદુગ( ઈડર )ના અલંકાર શ્રીઋષભદેવનુ નય શ્રીમન્નામિત્રમય ! થી શરૂ થતુ ર૫ શ્ર્લાકનુ,૧૧ તારણદુગ’(તાર’ગા)ના શ્રીઅજિતસ્વામીનું નીયમને મતુર્ થી શરૂ થતુ ૨૫ શ્લાકનુ, ૧૨ નાગહદ ( નાગદા )ભૂષણ શ્રીપાશ્વનું નય શ્રીમન્ નાગપુરથી શરૂ થતુ. ૨૪ શ્લાકનુ, ૧૩ લવદ્ધિ( લોધી )–મંડન શ્રી પાર્શ્વનાથનુ નયશ્રી, સંશ્રયેત્ યસ્ય થી માર’ભાતું ૨૩ શ્લાક, ૧૪ શ્રીમહાવીરનું મંગલ શબ્દાર્થ-અષ્ટ
અલકાર
ગણાવેલા સૂરિઓમાં પહેલે નંબર મુનિસુંદરસૂરિને
અપાયા છે તેથી ટકા મળે છે,
B A. LL. B. Advocate.

Page #22

ન
ન
» ન .
[ ૨૮૮ ]
શ્રી માત્માન પ્રકાશ. મીમાં મંગલા ભણવા યોગ્ય નથી. વિા- નાગદા, ફલોધી, પાલણપુર, દેલવાડાએ સાથે તેવા થી શરૂ થતું ૨૪ શ્લોક, ૧૫ કાઠિયાવાડ, ગૂજરાત, મેવાડમારવાડનાં ને શ્રી વર્ધમાનનું કેવલાક્ષરદરૂપ નથઝિવું ય (અપરાન્ત-કાંકણના) સેપારા તીર્થની યાત્રા
આ સ્તોત્રકારે કરી હતી. તેમાંનાં કેટલાંક સં તરારિ થી શરૂ થતું ૨૯ શ્લેકનું, ૧૬
મા ર થઇ ૧૯ 15 તેત્રમાં ઐતિહાસિક બીનાએ પણ મળી શ્રીવર્ધમાનનું નાઝી નિરય ય ના આરંભવાળું
આવે છે. દા. ત. પમા વડનગરના રાત્ર૨૫ શ્લોકનું, ૧૭ જિનપતિનું મહાથે ૩૨ માં કશેલ છે કે ત્યાંના વિરપ્રભુના મંદિરથી પ્લેકનું શાશ્રીવાય ના આરંભનું, ૧૮ પવિત્ર થયેલ સંસમાં ધ્રુવસેન રાજાએ
વીશ જિનકલ્યાણકનું નત્રિલે શાશ્વત શર્મ- વીરા ૯૩માં કલ્પસૂત્રની પ્રથમ વાચના હેતથી શરૂ થતું ૨૪ કનું, ૧૯ મહાન ઉત્સવપૂર્વક કરી તે વખતે નગરનું સીમંધરસ્વામીનું નથઝિયા મોરિપવિત્ર થી નામ આનંદપુર હતું. ૬ ઠ્ઠા આબૂના સ્તોત્રઆરંભાતું ૨૫ શ્લોકનું, ૨૦ સ્વસાંસારિક માં વિમલશાહ અબ્દનો અધિપતિ હતા દુઃખને પ્રકટ કરી દુઃખ પ્રતિકારની વિજ્ઞપ્તિ અને તેણે અંબિકાદેવીને વર પ્રાપ્ત કરી કરતું માનવું ય પરં બાપ થી પ્રારંભ કરેલું ભાવી સંતતિને અવગણી અષભવિહાર કરા૩૬ કનું, ૨૧ શ્રી ગૌતમનું નવાં ; લવ અને વીજડે તે ચિત્યને ઉદ્ધાર સેવધિમધમાન ની આદિવાળું ૨૫ કલેકનું, કર્યો. ૯મા પરથી સિદ્ધપુરમાં રાજવિહાર ૨૨ પ્રહૂલાદનપુર( પાલણપુર)મડન પ્રહ- (કે જે સિદ્ધરાજ જયસિંહે બંધાવેલ) લાદનવિહાર શ્રી પાર્શ્વનું ગઢિયા પ્રાણમુવ4- કર્તાના સમયમાં વિદ્યમાન હતું ને તેમાં વર્ષો થી શરૂ થતું ૨૬ શ્લોકનું અને ૨૩ મહાવીર પ્રભુની ચતુરૂપ-મુખ મૂતિ હતી. દેઉલા(દેલોલ) વિભૂષણ શ્રી ઋષભદેવનું નથ- ૧૦ મામાંથી જણાય છે કે ઈડરમાં કુમાર શિયા કૈક્ષરપુરામાં થી આરંભાતું ૨૬ શ્લો- પાલ ભૂપાલે ગુરૂષભત્ય બંધાવ્યું હતું કનું એમ-તિ યુગપ્રધાનાવતાર–વૃદ્દિત્તા છા- અને ત્યાંના ગોવિંદ નામના સંઘપતિ કે ધિરાણ-વિમુરરિ–શ્રી જ્ઞાનસાર– જેનો ઉલ્લેખ અગાઉ થઈ ગયો છે એ
શ્રી મયુરભૂળિઃ શ્રીમુનિસુરરિ- ઉક્ત મંદિરનો ઉદ્ધાર કર્યો હતે. ૧૧મામાં મિવિરતિ નયa૬ શ્રીનિન ત્રરત્નારો કથેલ છે કે ચૌલુકય મહીપતિ કુમારપાલનું પ્રથમuતાવે એમ દરેક તેત્રને અંતે જણાવી બંધાવેલું અજિતજિન-મંદિર તારંગા પર્વત પછી તે સ્તુત્રનું નામ આપી આ પૂર્ણ પર છે તેમાં હેમચંદ્રસૂરિએ પ્રતિષ્ઠા કરી કરે છે. ગ્રંથaધ્યા ૨૦ ૬૩.
હતી. સ્વેચ્છાએ તે જિનબિંબ તોડેલ હોવાથી આ પરથી સ્પષ્ટ જણાય છે કે શત્રુ તેને ઉદ્ધાર નવા બિંબથી ઉક્ત ગેવિંદ જય, ગિરિનાર, સપારા, વડનગર, આબુ, સંઘપતિએ કર્યો ને તેની સામસુંદરપ્રભુએ જીરાવલા, ખંભાત, સિદ્ધપુર, ઈડર, તારંગા, પ્રતિષ્ઠા કરી.
(ચાલુ)

Page #23

વર્તમાન સમાચાર,
-
-
-
-
-
-
-
પંજાબના વર્તમાન.
ચાર્ય શ્રીમદ્વિજયાનંદસૂરીશ્વર (આત્મારામ)જી મહા
રાજને વંદન કરી શ્રી આત્માનંદ જૈન ભવન આચાર્યવર્ય શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહા
ઉપાશ્રયે પધાર્યા. સત્તર વર્ષ પછી આચાર્યશ્રીજી રાજ નાદર થઈ શાહકેટના શ્રી સંઘની આગ્રહભરી પધારતા હોવાથી અને ૪૦ વર્ષે ચોમાસું થતું હોવાથી વિનંતિને સ્વીકારી જેઠ વદિ આઠમે શાહકેટ પધાર્યા. આખાય નગરમાં ખૂબ ઉત્સાહ ફેલાઈ રહ્યો હતો. પટની રેન અને અને જનતાએ આચાર્ય. આચાર્ય શ્રીજીની સેવામાં આચાર્ય શ્રીમદ્વિજય શ્રીજીનું ભાવભીનું સુંદર સ્વાગત કર્યું.
વિદ્યાસૂરિજી મહારાજ, પંન્યાસ સમુદ્રવિજયજી, મુનિરાઆચાર્ય શ્રીજીના સદુપદેશથી શ્રીસંઘે દહેરાસર
જ શ્રીવિચારવિજયજી, શિવવિજયજી, વિશુદ્ધવિજયજી, માટે જમીન ખરીદી લીધી છે અને હાલ કામચલાઉ વીરવિજયજી, વચનવિજયજી છે. પત્રવ્યવહાર કરનારે દહેરાસર લાલા ભગવાનદાસજીના મકાનમાં સ્થાપન ઠે નવાબજાર-શ્રી આત્માનંદ જૈન ભવન કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
મુ. પછી-પંજાબ) આ સરનામે કર. અહીંથી વિહાર કરી હરના થઈ સુલતાનપુર
આ સભાને ૪૬ મો વાર્ષિક મહોત્સવ. પધાર્યા. અહીં સ્થાનકવાસીઓના જ ઘરે છે. તેમણે
આ વરસે બે જેઠ માસ હોવાથી, તેમજ આચાર્યશ્રીજીનું સુંદર સ્વાગત કર્યું અને આચાર્ય.
સં. ૧૯૫૨ ની સાલમાં પ્રથમ જેઠ શુદિ ૭ ના શ્રીજીને ચાર દિવસ રોકી વ્યાખ્યાનાદિને લાભ રે
રોજ મધ્યરાત્રિના પ્રાતઃસ્મરણીય ન્યાયાંનિધિ
મધ્યરાત્રિનો લીધે હતે.
જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજને આચાર્ય શ્રીમદ્વિજયવિદ્યાસુરિજી મહારાજ તથા સ્વર્ગવાસ થયેલ હોવાથી તેમજ તે જ સાલના મુનિશ્રી વિચારવિજયજી મહારાજ જાલંધર, હુશીયાર- [ સં. ૧૯૫ર ] બીજા જેઠ માસમાં આ સભાનું પુર (પિતાની જન્મભૂમિ) આદિને લાભ આપી સ્થાપન થયેલ હોવાથી બીજા જેઠ શુદિ ૭ રવિવારના પાછો અહીં આચાર્યદેવની સેવામાં ઉપસ્થિત થયા. રેજ આ સભાને ૪૬ મો વાર્ષિક મહોત્સવ હોવાથી
- આચાર્યશ્રીજી આદિ સુલતાનપુરથી વિહાર કરી તે દિવસે સવારના નવ વાગે સભાના મકાનમાં ઠક્કરવાડા થઈ જેઠ સુદિ અગીયારસે પઢીનગરમાં પ્રભુ પધરાવી પૂજન ભણાવવામાં આવી હતી. સમારોહથી પ્રવેશ કર્યો. પ્રવેશ મહોત્સવમાં જૈના
હાલમાં ચાલતા અસાધારણ મોંઘવારીના કારણે
અત્રેના ના. દરબારશ્રી તરફથી જમણવાર બંધ અરેનો અને નગરના અગ્રગણ્ય મ્યુનિસિપાલિટીના
કરવાનો ધારો થયેલ હોવાથી વોરા હઠીસંગભાઈ પ્રમુખ મીયાં હમદઅલ્લા અને સેક્રેટરી બાબુ
ઝવેરચંદ તરફથી કરવામાં આવતું સ્વામીવાત્સલ્ય
: હંસરાજજી આદિ હતા. સામૈયું નગરમાં ફરી મંડપમાં આ વખતે બંધ રાખવામાં આવ્યું હતું. ઉતરતાં હર્ષનાદથી વધાવી લીધા હતા. સ્વાગતગીત થયાં બાદ બાબુ મૂલખરાજજીએ
વિહાર અભિનંદન પત્ર વાંચી સંભળાવ્યું અને આચાર્ય. પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી મદ્ વિજયલલિતસૂરિજી બીજતા રસમાં આગ આચાર્યશ્રીએ મહારાજ આદિ અમદાવાદથી વિહાર કરી વલાદ,
પેથાપુર થઈ માણસા પધાર્યા. અહીંના સંઘે ચોમાસા આત્મતત્ત્વ વિષય મનનીય પ્રાથમિક વ્યાખ્યાન
માટે વિનંતિ કરી, જેનો સ્વીકાર કર્યો. ત્યાંથી વિહાર આપી માંગલિક સંભળાવ્યું. અગીયાર વાગે સભા કરી ઇટાદરે આવ્યા. ઇટાદરા આ. શ્રી કુસુમસૂરિજી વિસર્જન થઈ. દેહરાસરે શ્રી મનમોહન પાર્શ્વનાથ મહારાજની જન્મભૂમિ છે. અહીં ઉપાશ્રય ન હોવાથી ભગવાનના દર્શન કરી-ગુદેવ ન્યાયામ્બેનિધિ જૈના- તે માટે ફંડ થયું. અહીંથી વિહાર કરી બેર પધાર્યા.

Page #24

1
.
1
:
• Avi ANTALIM ares
.
-
-
કાન બનાવ અાગાકાર ના
૧. ચા-ઘર-સાત સુંદર નવલિકા સંગ્રહ. તમાં સારા સારા ગ્રંથ પ્રકટ કરવા તે એક સાહસ ધૂમકેતુ વિગેરે જાણતા નવલકથાના લેખકોએ સરલ કહી શકાય જેથી જરૂર ઉત્તેજનાને પાત્ર છે. મળભાષામાં લખેલી આ બુક ગૂર્જર ગ્રંથ રત્ન કાર્યા- વાનું સ્થળ પ્રકાશકને ત્યાં, ગાંધીરોડ-અમદાવાદ, લય તરફથી તરુણ ગ્રંથમાળાના છઠ્ઠા પુસ્તક તરીકે ૪ જૈન ઝંડા ગાયન સંગ્રહ-પ્રકાશકઃ દિગપ્રગટ થયેલ છે. કિંમત એક રૂપિય. મળવાનું સ્થાન બર જૈન પુસ્તકાલય, સુરત-શ્રી મૂલચંદ કિસનઅમદાવાદ, ગાંધી રેડ, પ્રકાશકને ત્યાંથી.
દસકા પડયા. આ લઘુ પુસ્તકમાં જેને ઝંડાના ચિત
સાથે સમયને અનુસરતાં કેટલાક પદે ધર્મનું સ્વરૂપ ૨.નવાં વિવેચનલેખકઃ નવલરામ જ. ત્રિવેદી
બતાવનારા આપવામાં આવેલ છે.કિંમત એક આને. એમ. એ. વિવેચન ગ્રંથો ઘણું થોડા જોવામાં આવે
પ્રકાશકને ત્યાંથી મળશે. છે ત્યારે આ વિવેચન ગ્રંથ વાંચતાં સાહિત્યની
૫. જીવનભૂમિ –ન્યાયવિશારદ મુનિરાજશ્રી દષ્ટિએ પ્રકાશન ગ્ય લાગે છે, લેખક વિદ્વાને આ ન્યાયવિજયજી મહારાજ. આ ગ્રંથમાં બત્રીશ સંસ્કૃત ગ્રંથમાં આપેલ પંદર જુદા જુદા વિવેચને ક ગુજરાતી ઈંગ્લીશ અનુવાદ સાથે સુખની ખાસ વાંચવા જેવાં છે. આવા ગ્રંથમાંથી વાંચકોને પ્રાપ્તિના ઉપાય બતાવવામાં આવ્યા છે. વિદ્વાન ઘણું જાણવાનું મળે છે. વિવેચને ગમે તે માણસ મુનિરાજ રચિત આવા સામાજિક લઘુ ગ્રંથ જે જે લખી શકતા નથી, તુલનાત્મક દૃષ્ટિવાળો વિદ્વાન પ્રગટ થાય છે તે સર્વ મનન કરવા યોગ્ય હોય છે. આ લેખક જ તેને ન્યાય આપી શકે છે.
ગ્રંથ લઘુ છતાં ખાસ પઠન-પાઠન કરવા જેવો અને ૩. આનંદરાત્રિ અને બીજી વાતો- સુખના છે કે તે પ્રમાણે વર્તે તો સુખ પ્રાપ્ત કરી શકે
છે. કિંમત ભેટ, પ્રચારની દષ્ટિએ આવકારદાયક છે. લેખક-ધુમકેતુ. જાણીતા નવલક્થાના વિદ્વાન લેખ- • -
પ્રકાશક –જેનપુસ્તકાલય, નવાપરા-જામખંભાળીયા કની આ લઘુ પુસ્તિકામાં ત્રણ વાર્તાઓનો સંગ્રહ
૬. વિવેચનની એરણ પર-જૈન ધર્મની છે. ત્રણે કથાઓ સુંદર અને સરલ છે. ભાઈ ધ્રુમ
દષ્ટિએ ગાંધીજીની અહિંસા. શ્રીયુત ગાંધીજી સાથે કેતુની સાહિત્યવાટિકા (નવલકથાઓ) અત્યાર
ઘણું મહિનાઓ પહેલાં તેમની પ્રરૂપેલી અહિંસા અને સુધીમાં જેટલી પ્રગટ થઈ છે તે સર્વ વિદ્વત્તાપૂર્ણ
વીતરાગ ભગવાને પ્રરૂપેલી જૈન ધર્મની અહિંસા આ અને રસિક છે. નવલકથાના લેખક તરીકે ધૂમ- અને વચ્ચેનું અસાધારણ અંતર છે. શ્રી ગાંધીજી ઉપર ઉતભાઈ પ્રથમ પંક્તિએ છે એમ કહેવામાં અતિશયો- હખેલા પત્રો જેનો ખુલાસો પ્રકાશકને લખવા ક્તિ નથી. આ ત્રણે ગ્રંથને પ્રકાશક ગૂર્જર પ્રમાણે હજુ સુધી મળ્યો નથી છતાં આ લધુ પુસ્તકમાં ગ્રંથરત્ન કાર્યાલયના માલેક ભાઈ શંભુલાલ છે. તે પત્રો તેમજ સાથે સાથે જૈન ધર્મની અહિંસા પ્રકાશક તરફથી પ્રકટ થતાં પ્રકાશને સુંદર, વિષે સંક્ષિપ્તમાં જે સમજ આપી છે તે સર્વ વાંચવા જેવા અને દરેક લાઇબ્રેરી માટે સંગ્રહ કરવા વાંચવાથી જૈન ધર્મની અહિંસા શું છે ? અને લાયક કહી શકાય. આવી સખત મેંઘવારીના વખ- તેની તુલના બીજાથી થઈ શકે તેમ નથી તેમ

Page #25

સ્વીકાર-સમાલોચના.
[ ૨૯૧ ]
વાચકને જણાશે. પ્રકાશક- અમૃતલાલ કેશવલાલ શાહ, ૧૦. શ્રી દ્રવ્ય પ્રતિકાનું ભાષાંતર સહિતા) ઠે. લાખુની પિાળ, વઢવાણ શહેર. કિંમત અમૂલ્ય. મહામહોપાધ્યાય શ્રી લાવણ્યવિજયજીકૃત મૂળ
૭. ચામુંડરાય–શ્રી વીર ગ્રંથમાળા પુષ્પ ૧૧ મું ભાષાંતર સાથે. શ્રી વિજયસિદ્ધિસૂરીશ્વરજી ગ્રંથ (નાટક). લેખક-પ્રકાશક આપા ભાઉ ભગમ સાંગલી,
માળાના બીજા પુષ્પ તરીકે આ ગ્રંથ પ્રકટ થયે મરાઠી ભાષામાં રચેલ આ નાટક છે. તે ભાષાના
છે. દેવદ્રવ્ય કેને કહેવું ? તેને સાત દ્વારે, તે કેટજાણકારને તે ઉપયોગી છે. કિંમત છ આના.
લાક પ્રકારનું, તેનું રક્ષણ, વૃદ્ધિ કેમ કરવી ? તેના
દોષથી કેમ બચવું? વિગેરે હકીકત આ ગ્રંથમાં ૮. જીવવિચાર પ્રકરણ-(મૂળ, પદ્યમય અનુવાદ જાણવા જેવી છે. મૂળ, ટીકા જેમ શાસ્ત્રી ટાઈપમાં તથા ઉપયુક્ત ટિપ્પણુ સાથે,) અનુવાદક મુનિ છે તેમ ભાષાંતર પણ આ પ્રતાકારે ગ્રંથ હેવાથી રાજશ્રી દક્ષવિજયજી મહારાજ. ધાર્મિક અભ્યાસમાં શાસ્ત્રી ટાઈપમાં આપવામાં આવેલ હતી તે વધારે પ્રકરણોમાં સૌથી પ્રથમ જ્ઞાન શાળાઓમાં અપાય યોગ્ય લાગત. પ્રકાશક ઉકત ગ્રંથમાળા તરફથી છે તેનું આ બુકમાં સરસ રીતે સ્પષ્ટીકરણ કરવામાં
મારતર પ્રભુદાસ દીપચંદ બીલીમેરા. ભેટ આપઆવ્યું છે. પાંચ ભાગમાં પાંચ દ્વારે ક્રમસર ઘટાગ્યા વામાં આવે છે. છે. વિદ્વાન મુનિરાજે શિક્ષણ માટે ઉપયોગી તૈયાર કરેલ છે. પ્રકાશક-શ્રી જૈન ગ્રંથ પ્રકાશક સભા- અષ્ટક પ્રકરણ-અનુવાદ સહિત) શ્રી હરિ અમદાવાદ, કિંમત બે આના. આ બીજી આવૃત્તિ ભદ્રાચાયૅકૃત. સંપાદક-ખુશાલદાસ જગજીવનદાસ તેની ઉપયોગિતા જણાવે છે.
ન્યાયતીર્થ. આ ગ્રંથનું મૂળ સાથે ભાષાંતર શ્રી ૯. આબૂ ભાગ રજ-સંગ્રાહક અને સંપાદક
ભીમશી માણેક તરફથી થોડા વર્ષો પહેલાં પ્રકટ ઇતિહાસપ્રેમી શાંતમૂર્તિ મુનિરાજશ્રી જયંત
થયેલ છે, છતાં વિદ્યાર્થીઓ સરલ રીતે તેનો અભ્યાસ વિજયજી મહારાજ. આબૂ તીર્થના ઈતિહાસના
કરે તેવી રીતે આ અનુવાદ થએલ છે. અનેક સાધનો ભેગા કરી અતિ પરિશ્રમવડે આ ૧૨. (આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યકત) યોગાસ આબૂના ઈતિહાસને બીજો ભાગ (એક મહત્વનું અનુવાદ સહિત–આ ગ્રંથમાં ચાર પ્રકાશનું ભાષાંઅંગ) મુનિરાજશ્રી જયંતવિજયજી મહારાજ તર મૂળ સાથે આપવામાં આવેલ છે. પાછળ અંતર્ગત જનતા સમક્ષ આ ગ્રંથવડે રજૂ કરે છે. આ કથાઓને ટૂંક સાર, શ્લોકનો અકારાદિ ક્રમ, વિશિષ્ટ ગ્રંથમાં નાની અને મેટી દરેક દર્શનીય વરતુઓ, શબ્દોની સૂચિ આપવામાં આવેલ છે. ઉપરને માર્ગો વિગેરેની માહિતી આપનારું આ પુસ્તક ઘણું તથા આ બંને ગ્રંથા શ્રી મહાવીર વિદ્યાલયના આવકારદાયક છે; તેમજ યાત્રાળુઓને ઉપયોગી અભ્યાસક્રમમાં દાખલ કરવામાં આવેલ છે. આ ગ્રંથ છે. ભારતવર્ષની શિલ્પકળા ઐતિહાસિક પણ મૂળ સહિત અનુવાદ ભીમશી માણેકે થોડા વર્ષ શોધખોળના અભ્યાસીઓ માટે પણ ઘણું મહ- પહેલાં પ્રકટ કરેલ છે છતાં વિદ્યાર્થી સરલ રીતે અભ્યાસ ત્વનું અને ઐતિહાસિક સાહિત્ય તરીકે અણમોલ કરી શકે તેવી ઢબથી અનુવાદ કરવામાં આવેલ પુસ્તક છે તેમ ઈતિહાસના ઘડતરનું ઉપયોગી છે. કિમત ચાર આના ને આઠ આના પ્રચારષ્ટિએ સાધન બન્યું છે. આ માટે સંપાદક મહાત્માની યોગ્ય છે. જન કેમ આભારી છે. કિંમત ત્રણ રૂપિયા. પ્રકા. ૧૩. શ્રી ખંભાત શાન્તિનાથ પ્રાચીન શક શ્રી વિજયધર્મસૂરિ જૈન ગ્રંથમાળા, મંત્રી તાડપત્રીય જૈન જ્ઞાનભંડારનું સૂચિપત્ર તૈયાર દીપચંદ બાંડીયા-છોટા સરાફા, ઉજજેન. કરનાર શ્રી વિજયકુમુદસૂરિજી મહારાજ, પ્રકા

Page #26

[ ર૯ર ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શક-મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસી તથા બાલાભાઈ જેવું જણાયું છે. આ ગ્રંથ સર્વેને વાંચવા ભલાલલ્લુભાઈ શાહ, મંત્રીઓ. ખંભાત જેમ પ્રાચીન મણ કરીએ છીએ, ઉક્ત ગ્રંથમાળાના હવે પછીના શહેર છે તેમ તે તીર્થ તરીકે અને જ્ઞાનભંડાર માટે પુષ્પો આવા સરળ અને બેધદાયક પ્રગટ કરવાની પણ પ્રાચીન જ છે એમ તેના ઇતિહાસ કહે છે. પ્રકાશકને સૂચનો કરીએ છીએ. કિમત બાર માન આ સૂચિપત્રમાં જણાવેલ કેટલીક પ્રતો તો અલભ્ય યોગ્ય છે. મળવાનું સ્થળ
ગ્ય છે. મળવાનું સ્થળઃ શ્રી મહોદય પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ છે. આ સૂચિપત્રમાં , ૧૪૭ તાડપત્રીય, ૫૯ કાગળ દાણાપીઠ–ભાવનગર ઉપર લખાયેલી પ્રતે, ૨૮ જીણું પ્રતોમાંથી પ્રતે ૧૫. ધર્મવીર ઉપાધ્યાયજી શ્રી સેહનવગેરેનું લીસ્ટ ખપી મનુષ્યોને ઉપયોગી થઈ પડે વિજયજી મહારાજ-પ્રયોજક, ફૂલચંદ હરિચંદ દોશી તે રીતે કરવામાં આવેલ છે. પ્રથમ આ જ્ઞાનભંડાર- મહુવાકર, પ્રકાશક-મંત્રીઓ, શ્રી આત્માનંદ જેને ને ઉદ્ધાર વિદ્વાન આચાર્યશ્રી વિજયવલભસૂરી- સભા મુંબઈ. થોડા વખત પહેલાં હિન્દી ભાષામાં
શ્વરજી તથા તેમના સુપ્રશિષ્ય મુનિરાજશ્રી ચરણ- “આદર્શ ઉપાધ્યાય' એ નામથી ઉપાધ્યાયત્રી સેહનવિજયજી મહારાજને વરદ્ હસ્તે થયો હતો, જેથી વિજયજી મહારાજનું જીવનચરિત્ર પ્રકટ થયેલ હતું આ જ્ઞાનભંડાર આયુષ્ય વધવા સાથે આવું પણ ગુજરાતી ભાષાના જાણકાર માટે આ અતિ ઉપસૂચિપત્ર તૈયાર કરનાર પણ મુનિ મહારાજશ્રીને યોગી અને અદ્ભુત ચરિત્ર પ્રકાશિત થવા જરૂર હાથે થયેલ છે તેની મહત્વતામાં વધારો થયો છે. હતી. ચરિત્રનાયક જેમ ધર્મવીર અને આદર્શ ઉપાજે જે શાહરમાં જ્ઞાનભંડાર હોય ત્યાંના શ્રી સંઘે થાય હતા તેમ ગુરુભકત, ધર્મધુરંધર અને ચારિત્રઅનુકરણ કરવા યોગ્ય છે.
પીત્ર હતા. તેમના જીવનપ્રસંગો રોમાંચક અને અદ્ભુત
છે. ઉપાધ્યાય મહારાજે જૈન ધર્મની ઉન્નતિ અને ૧૪. હું ને મારી બા. લેખક સુશીલ, પ્રકા ગોરવ માટે અને ધર્મના સિદ્ધાંતને પ્રચાર માટે શક-વિનયચંદ ગુલાબચંદ શાહ બી. એ. મહી- શરીરની પણ દરકાર કરી નથી. અહિંસાના દય ગ્રંથમાળા પુષ્પ ૧ લું. મરાઠી ભાષાના પુસ્તક પ્રચાર માટે તમને કેવી ધૂન હતી. તેમજ પંજાબ માંથી લેખકે ગુજરાતીમાં લખેલ આ પુરતક છે. આ ગુસ્કુળ અને જાતિ સંગઠ્ઠન આ બે કાર્ય હિંમતપુસ્તક જેમ સહજ, સુલભ અને સ્વાભાવિક ઉપ. પૂર્વક કરી બતાવ્યા છે. તેઓની વાણીમાં ચાગી છે તેમ તેમાં માતૃસ્નેહની ઝાંખી પણ છે. એટલી મધુરતા, વિદ્વતા અને સુંદરતા હતી કે પંજાનવલકથા તરીકે પણ તેમાં સુંદર સંકલના છે. બમાં તેને વ્યાખ્યાનમાં હિંદુ-મુસલમાન સોં કોઈ પ્રકાશકે પિતાના નિવેદનમાં સંસ્કારની જે ઉપ- તેમના ભકત બની જતા હતા. આ ચરિત્રમાંના તેઓગોતા બતાવી છે તે પણ આ પુસ્તકના વાચનથી શ્રીના જીવનના એક એક પ્રસંગે મનન કરવા જાણી શકાય તેવું છે. પ્રકાશક પોતે પણ શિક્ષણ જેવાં છે. પ્રકાશક સંસ્થાની આ પ્રથમ પ્રયત્ન પ્રશંસપામેલ હોવાથી તેમણે લખેલું નિવેદન પણ વાંચવા નીય છે એમ કહેવું જોઈએ.

Page #27

哥
કાયા.
===
નખર
વિષય
૧. પ્રભુ સ્તુતિ (શ્લોક)
૨. નૂતન વર્ષાભિનંદન (કાવ્ય)
Ro
આત્માનંદ પ્રકાશ.
શ્રી
૩. નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન
૪. પર્યુષણ મહાપર્વના દિવ્ય સ'દેશ
૧૭. સ્વીકાર-સમાલોચના ૧૪.
• શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ ૧૫. અભિનંદન (કાવ્ય) ૧૬. મયૂરાન્યક્તિ
૧૭. ક્ષમાપના પદ ૧૮. શ્રી મૃગાપુત્ર ચરિત્ર
૧૯ પીપ્રદાન સારભ
[ પુસ્તક ૩૯ મુ* ]
[ સ’, ૧૯૯૭ ના શ્રાવણથી સ. ૧૯૯૮ ના અશાડ સુધીની] વાર્ષિક વિષયાનુક્રમણિકા,
લેખક
5. =====>><
( કવિ રેવાશંકર વાલજી અધેકા ) ( સૌંપાદક મંડળ )
( મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજ )
૮ A
૫. પર્વાધિરાજપણું પર્વ (અપદ્યાગદ્ય) ( મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) ૬. વિચારશ્રેણી
૯, ૨૯ ૧૧
૭. પર્યુષણા : આત્મસિદ્ધિનું મહાપર્વ ૮. પ્રેમથી મુક્તિ ૮. ઉપદેશક પુષ્પા (સ. પન્યાસ શ્રી સમુદ્રવિજયજી મહારાજ) ૧૭, ૩૧, ૬૦, ૮૬ ૧૧૬,
( આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ ) (ર્ડા. ભગવાનદાસ મનઃસુખભાઈ મહેતા ) ૧૩,૩૪, ૬૩ ( મેાહનલાલ દીપચ'દ ચેાકસી )
૧૫,૭૨
F
૧૩૫, ૧૫૪
૧૦. શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ ( મેાહનલાલ દ. દેશપ્ત, બી. એ. એલએલ, બી. એડવેઝેટ) ૨૦, ૩૭, ૬૯, ૧૪૪, ૧૨, ૧૮૮, ૨૧૩, ૨૫, ૨૮૭ ૧૧. ચેાવીશ તીથ કરતુ” સ્તવન ( મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૨૨ ૧૨. વમાન સમાચાર ( પંજાબ સમાચાર વિ. )
૨૪, ૪૮, ૭૪, ૯૭, ૧૨૩, ૧૪૬, ૧૬૯, ૧૯૬, ૨૧૭, ૨૪૩, ૨૬૭, ૨૮૯
પુષ
૧
( મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) ( કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા ) ( રાયચંદ મૂળજી પારેખ ) ( મુનિશ્રી પુણ્યવિજય ઃ સ`વિજ્ઞપાક્ષિક )
૨૫, ૫૧, ૭૬, ૯૯, ૧૪૮, ૧૭૨, ૧૯૫, ૨૯૦ માટેના આશીર્વાંદા ( જુદા જુદા સુનિમહારાજાએ )
૨૬
૨૬
૨૭
૩૫
૪, ૯૧, ૧૧૧
va

Page #28

લેખક
૫૫
દે
કે
$
$
$
-
-
-
3
નંબર વિષય ૨૦. સાગરાન્યૂક્તિ
(કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા ) ૨૧. દીપોત્સવી સ્તવન (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ) ૨૨. દિવાલી પર્વ (કાવ્ય) ૨૩. જીવનમીમાંસા.
( આ. શ્રી વિજય કસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૨૪. પ્રભુ મહાવીરે મોહમસ્ત જગતને ત્યાગધમ જ કેમ આપે? (મુનિશ્રી હંસસાગરજી મહારાજ) ૬૫ ૨૫. સુધારો
૭૫, ૧૪૫ ૨૬. નૂતન વર્ષાભિલાષઃ (કાવ્ય) (માસ્તર વિજયચંદ મોહનલાલ શાહ) ૨૭. નૂતન વર્ષાભિનંદન (કાવ્ય) (કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા) ૨૮. કલિકાલસર્વજ્ઞ (કાવ્ય) (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) ૨૯. મૃત્યુસમીક્ષા
(આ. શ્રી વિજયકરતૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૩૦. દીપોત્સવી, (કાવ્ય)
( મુનિ શ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) ૨૧. ખરું સહુ કામ બાકી છે. (કાવ્ય) (આ, શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૩૨. સ્તવનત્રિકનો સાર.
( શ્રી મોહનલાલ દી. ચેકસી ) ૩. સુભાષિત વચનામૃત (મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ )
૯૦, ૨૬૦ ૩૪. કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય (કાવ્ય) ( , ) ૩૫. અમર આશા
( કનૈયાલાલ જ. રાવળ બી. એ.) ૬. આત્મ-સમર્પણ (કાવ્ય) (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ) ૩૭. શ્રી વિજયવલ્લભસૂર્યષ્ટકમ્ (કાવ્ય) (પં. રામાનુજાચાર્યવિરચિત) ૩૮, ઉપદેશક પદ
(સુયશ) ૩૯. નાલિકેરાન્યોક્તિ
(કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા). ૪૦. પાપના પંથે (આ, શ્રી વિજયકનૂરસૂરિજી મહારાજ )
૧૦૬ ૪૧. વિદ્યાર્થીઓને હિતસંદેશ. (સં. મુનિશ્રી લક્ષ્મસાગરજી મહારાજ )
૧૧૪ ૪૨. ચક્રવર્તી ચતુર્દશદ્વાર વર્ણન.
(સંગ્રાહક છે.)
૧૧૮ ૪૩. વીરપણું તે આતમઠાણે ( શ્રી મોહનલાલ દી. ચોકસી)
૧૨૦ ૪૪. ઉપદેશપદ
( આ. શ્રી વિજયકરતૂરસૂરિજી મહારાજ ). ૧૨૨ ૪૫. ભદ્રેશ્વર તીર્થમંડન શ્રી મહાવીર સ્તન્નન. (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ) ૧૨૫ ૪૬, ધર્મરૂપી ઢાલ (કાવ્ય) (કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા)
૧૨૬ ૪૭. શ્રી સિદ્ધસ્તોત્ર. ( ડ. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા) ૧૨૭, ૧૫૬, ૧૭૬, ૨૦૦ ૪૮. નૈતિક ઉપદેશક પદ
(સુયશ), ૪૯. શ્રી શ્રુતજ્ઞાન.
(પં. શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજ ) ૧૩૧, ૧૫૮, ૨૦૨, ૨૨૯ ૫૦, નિશ્ચય અને વ્યવહારથી બાર વ્રતનું સ્વરૂપ. (મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજીઃ સંવિપાક્ષિક) ૧૩૭ ૫૧. વિનયઃ સાચું આભૂષણ પર, માનવને હિતોપદેશ . (સં. મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૫૩. ઐતિહાસિક દષ્ટિ
(શ્રી મેહનલાલ દી. ચોકસી) પૃ૪. ડાગા ક્તિ
(કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા) .
૧૪
૧૩૦

Page #29

નંબર, વિષય.
લેખક.
. ૫૫. સર્વવ્યાપી આત્મદેવને (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ)
૧૫૩. ૫૬. સાવધાન સદા સુખી (આ. શ્રી વિજયકસૂરસૂરિજી મહારાજ) ૧૫ર ૫૭. પ્રભુ સ્તુતિ (કાવ્ય)
(સુયશ).
૧૫૫ ૫૮. ) ( , )
( , ).
૧૬૧ ૫૯, ચારિત્રાચારના સંક્ષેપમાં આઠ પ્રકાર (મુનિશ્રી પુણ્યવિજયઃ સંવિજ્ઞપાક્ષિક) ૬. પ્રભુનું ગાન (કાવ્ય)
(સુયશ)
૧૭૩ ૬૧. પ્રભુ મહાવીર પંચકલ્યાણક મહિમા (રાસ) (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ) ૧૭૪ ૬૨. વીર કો ધ્યાન
(સુયશ).
૧૭૫ ૬૩. ધર્મસ્વરૂપ (આ. શ્રી વિજયકસૂરસૂરિજી મહારાજ )
૧૭૮ ૬૪. મુનિનું સ્વરૂપ
૧૮૧ ૬૫. કૃત્રિમતા (ડળ-દમ) વિષે શ્વાતિ . (કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા)
૧૮૨ ૬૬. જ્ઞાન અને ક્રિયા. '
૧૮૩. ક૭. અજિત સૂક્તમાળા (સ. મુનિશ્રી લક્ષ્મસાગરજી મહારાજ)
૧૮૪ ૬૮. અહિંસાની અદ્દભુત શકિત (મોહનલાલ દી. ચેકસી)
૧૮૬ ૬૯. શાસ્ત્રજ્ઞાન (શ્રીમાન કુંદકુંદાચાર્ય )
૧૯૨ ૭૦. વિશ્વસંસ્કૃતિમાં જૈન ધર્મનું સ્થાન (ઉષ્કૃત)
૧૯૩ ૭ શ્રી મહાવીર પ્રાર્થના (કાવ્ય) (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ )
૧૯૭ ૭૨, સમયધર્મ (કાવ્ય). (કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા)
૧૮ ૭૭. નવપદ સ્તવન.
(મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) ૭૪ તાવિક વિચારણા (આ. શ્રી વિજયકસૂરસૂરિજી મહારાજ)
૨૦૫ ૭૫. મહાવીર જિન સ્તવન
(સુયશ).
૨૦૮ ૭૬. તાત્વિક ઉપદેશ વચનો (સં. ને . મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજીઃ સંવિઝપાક્ષિક) ૨૦૯, ૨૨૭, ૨૫૩,૨૭૯ ૭૭. દિવાલી દિન શ્રી વીરજિન સ્તવન
(સુયશ)
૨૧૧ ૭૮. “હે ચેતન ! આત્મસુખને પામ” (સં. મુનિશ્રી લક્ષ્મી સાગરજી મહારાજ) ૨૧૨ ૭૯. સાચો શ્રમણ . (શ્રીમાન કુંદકુંદાચાર્ય )
૨૧૬ ૮૦. ગુદૈવ-સ્મરણ (કાવ્ય) (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ)
૨૨૧ ૮૧, સિહક્તિ
(કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા) ૮૨. ધર્મરક્ષક-વિજયાનંદ સુરીશ્વરજી (કાવ્ય) (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) રર૩ ૮૩, સુખ-દુઃખ વિચારણું (આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરરિજી મહારાજ)
૨૨૪ ૮૪. કષાયજય
૨૨૬ ૮૫. અપરિગ્રહ ( શ્રીમાન કુંદકુંદાચાર્ય)
૨૩૪ ૮૬. દેવીને સંદેશ (મેહનલાલ દી. ચોકસી)
૨૩૫ ૮૭ પરનિંદા (કાવ્ય) (અમરચંદ માવજી શાહ)
૨૩૮ ૮૮. છાત્રાલયો
(લેખક: જેન) ૮૯મન શુતિ
(યોગશાસ્ત્ર).
૨૪૧
રે રે ?
૨૭૯

Page #30

લેખ,
૨
૨૫૫
હબ, વિષય. ૯૦, ચોગાનુભવ સુખસાગર (સં. મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૧. આદિ જિનંદ સ્તવન
| (સુયશ)
૨૪૫ હર, આમ્રવૃક્ષા કિત (કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા).
૨૪૬ હ૩. વિકાસના પંથે (આ શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ )
૨૪૮ ૯૪. નવતત્વ (કાવ્ય) (અમરચંદ માવજી શાહ)
૨૫૨ ૯૫. સમભાવ
(યોગશાસ્ત્ર ) ૯૬. શ્રી હરિભદ્રસૂરિ
(ઉધૃત)
૨૫૬ છે, તનમનધનની સફળતા અને નિષ્ફળતા ( અમરચંદ માવજી શાહ )
૨૫૯ ૯૮. શ્રી વિજયાનંદસૂરિને
(મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૯. એક એકાન્તવાસી મહાત્માને ઉપદેશ (અનુ અભ્યાસી બી. એ.) ૧૦૦. પાર્શ્વનાથ સ્તવન
( સુયશ ) ૧૦૧, હંસાન્યોકિત
(કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા) ૧૨. આત્મબિંબ (કાવ્ય)
( અમરચંદ માવજી શાહ) ૧૦૩, અર્બુદગિરિ ( , ).
( બાબુભાઈ મ. શાહ ) ૧૦૪. પ્રશમની મૂર્તાિસમા અનાથ મુનિ (અપદ્યાગદ્ય) (મુનિ શ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ) ૨૭૩ ૧૦૫ સતપુરુષ (કાવ્ય).
( અમરચંદ માવજી શાહ ). ૨૭૫ ૧૦૬. ભાવનાબળ શું ન કરી શકે? ( આ. શ્રી વિજયકસૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૨૭૬ ૧૦૭. વીર પ્રભુની સ્તુતિ, (કાવ્ય)
(મુનિ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૨૮૨ ૧૦૮. પેલો દિગંબર સાધુ
(મોહનલાલ દી. ચોક્સી ) ૨૮૩
૨૬૯
૭૧
२७२

Page #31

( અનુસંધાન ટાઈટલ પૃષ્ઠ ૨ થી ચાલુ. ) લવાજમ વધારવું સભાને વ્યાજબી લાગ્યું' નથી, તેમ સભાસદ-ગ્રાહકેનું તે માટે ફંડ કરવું યોગ્ય લાગ્યું નથી; તેમ દર વરસે અપાતી સુંદર ભેટની બુકમાં પણ ઉપરોક્ત કારણે આ વખતે કરકસર કરી માસિકની મહત્ત્વતામાં ઘટાડો પણ કરવાનો નથી જેથી આ વખતે ““ ન્યાયાભાનિધિ શ્રી વિજયાનંદસૂરિ નામનુ' સુંદર પુસ્તક અમારા માનવતા ગ્રાહકૅને ભેટ આપવું સભાને યોગ્ય લાગ્યું છે. - સ્વ. શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વર ( આત્મારામજી મહારાજ ) એમના સમયના એક યુગમધાન પુરુષ હતા. જૈન સંધને વીંટી વળેલો દોઢસો બસે વર્ષનો અધિકાર એમણે એકલે હાથે ઉલેચ્યો હતા. શાસ્ત્રભંડારોમાં ઢંકાઈ રહેલાં રત્નો એમણે ખુલ્લાં કરી બતાવ્યાં, તેઓ જેટલા ક્રિયાપરાયણ હતા તેટલા જ અધ્યયનશીલ હતા, જેટલા ક્રાંતિકારી હતા તેટલા જ ઋજુ અને નમ્ર હતા, જેવા ઉપાશ્રયના ઉપદેશક હતા તેવા જ સમર્થ પ્રચારક પણ હતા. સંયમ અને સિંહગજનાને સુંદર સમન્વય એમની આકૃતિમાં, એમના સાહિત્યમાં અને જીવનવ્યવહારમાં પણ જોઈ શકાય છે. આવા એક મહાન પુરુષના ચારિત્રજીવનમાં બનેલા અનેક સુંદર પ્રસંગોનું વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન આ ભેટની બુકમાં આપવામાં આવ્યું છે. જીવનચરિત્ર એ મનુષ્યજીવનને ઉન્નત બનાવવામાં અને મોક્ષ સુધી લઈ જવામાં એક માર્ગદર્શક વસ્તુ છે. આવું સુંદર પુસ્તક અમારા માનવંતા ગ્રાહકોને ભેટ આપવાથી આ વખતે પણ સંતોષ અને આનંદ થશે. જેથી
અમારા માનવંતા ગ્રાહકે નીચે પ્રમાણે લવાજમ
| મનીઓર્ડરથી મોકલી આપવું. રૂા. ૬-૮-૦ “આત્માન પ્રકાશના વર્ષ ૩૯ તથા ૪૦ના બે વર્ષના લવાજમના તથા ૦-૩-૦ ઉપરની ભેટ બુકનું પોસ્ટેજ. | ઉપર મુજબ આપના તરફથી રૂા. ૩-૧૧-૦ મનીઓર્ડરથી મળ્યા બાદ ભેટની બુક પોસ્ટદ્વારા મોકલવામાં આવશે. મનીઓર્ડરથી લવાજમ નહિ મોકલનાર ગ્રાહકોને તેના વી. પી. પાસ્ટના રૂા. ૯-૩-૦ મળી કુલ રૂા, ૩-૧૪-૦નું વી, પી. કરવામાં આવશે, જે
વીકારી આભારી કરશે. પ્રથમ લવાજમ મોકલનારને પાસ્ટને પણ લાભ થશે. | અશાડ શુદિ ૧૫ થી ભેટની બુક અગાઉથી લવાજમ નહિ આવેલ હશે તેઓશ્રીને વી. પી. થી મોકલવામાં આવશે, તે અમારા માનવતા ગ્રાહકે રવીકારી લેશે. કોઈપણ કારણે વી. પી. સ્વીકાર્યો વગર પાછું મેકલી, આવા માંધવારીના વખતમાં નાહક જ્ઞાનખાતાને નુકશાન નહિ કરવા નમ્ર સૂચના કરીએ છીએ.
અમૃતસરનિવાસી લાલા ચુનીલાલજીના સ્વર્ગવાસ, અમૃતસર(પંજાબ નિવાસી ધર્મ મૂર્તિ લાલા ચુનીલાલજી જૈન થોડા દિવસની બિમારી ભાગવી સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેઓ દેવગુરુધર્મના ઉપાસક હતા અને પુનામાં પૂજ્યપાદ્ આચાર્યવર્ય શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી પાસે બાર વ્રત અંગીકાર કર્યા હતાં. દરરોજ બે વખત પ્રતિક્રમણ, પૂજા, તપશ્ચર્યા પણ સારા પ્રમાણ માં કરતાં. પર્યુષણ પર્વ અને નવપદ એાળીમાં વ્યાખ્યાન પણુ વાંચતા અને ક્રિયા કરાવતા. તેઓશ્રીના સ્વર્ગવાસથી પંજાબમાં એક ધર્મોમાં શ્રાવકની ખોટ પડી છે. તેઓશ્રીના સુપુત્ર લાલો શાંતિલાલ આદિને તેમના પગલે ચાલવા ભલામણ કરવા સાથે સગતના આત્માની શાંતિ ઈચ્છીએ છીએ.

Page #32

Reg. No. B. 43 શ્રી પ્રભાચંદ્રસૂરિવિરચિત
શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર (ભાષાંતર) ઐતિહાસિક કથા-સાહિત્યને આ ગ્રંથ વતમાનકાળના બાવીશ પ્રભાવક આચાર્ય મહારાજના જીવન ઉપર કર્તા મહાપુરુષે સારે પ્રકાશ પાડ્યો છે. જે જે મહાન આચાયને પરિચય આપ્યો છે તેમાં તે સમયની સામાજિક, ધાર્મિક, રાજકીય પરિસ્થિતિ ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ આપી સુંદર કથાનક (ભાષાંતર) પ્રમાણિક ઐતિહાસિક ગ્રંથ બનાવ્યા છે. મુનિરાજ શ્રી કલ્યાણવિજયજી મહારાજે ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ સુંદર પર્યાચના લખી તે ગ્રંથની રચનામાં સુંદરતા વધારી પ્રમાણિત જૈન કથાસાહિત્યમાં ઉમેરો કર્યો છે. એવી સરલ, સુંદર અને સરલતાપૂર્વક રચના કરેલ હાઈને આ ગ્રંથ અમુક અમુક જૈન શિક્ષણ શાળાઓ માટે ધામિક અભ્યાસક્રમમાં સ્થાન મેળવેલ છે. આ ઉપયોગી સાહિત્યગ્રંથ હોવાથી વાંચતાં પણ ખાસ આનંદ ઉત્પન્ન કરે તેવા છે. કિંમત રૂા. ૫-૮-૦ પોસ્ટેજ અલગ.
લખે:-શ્રી જૈન આમાનંદ સભા-ભાવનગ૨. શ્રી તીર્થકર ભગવાનના સુંદર ચરિત્ર ૧. શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર.
રૂા. ૧-૧૨-૦ ૨. શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ ૧ .
રૂા. ૨-૦=૦ ૩, સદર ભાગ ૨ જે,
રૂા. ૨-૮-૦ ૪. શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર.
રૂા. ૧-૧૨-૦ ૫. શ્રી મહાવીર ચરિત્ર.
રૂા. ૩-૦-૦ ૬. શ્રી વાસુપૂજ્ય ચરિત્ર.
રૂા. ૨-૮-૦
રૂા. ૧૩-૮-૦ ઉપરના વિસ્તારપૂર્વક ચરિત્રા એક સાથે બધા લેનારને અમારા તરફથી પ્રકટ થયેલ અનેક સુંદર ચિત્રા સહિત સાદા કપડાનાં પાકા બાઈન્ડીંગવા | શ્રીપાલ રાસ અર્થ સહિત ( રૂ. ૨-૦-૦ ની કિંમતનો ) ભેટ આપવામાં આવશે.
કર્મગ્રંથ ભાગ ૧-૨ સપૂણ. ૧. સટીક ચાર કર્મગ્રંથ શ્રીમદેવેન્દ્રસૂરિવિચિત-પ્રથમ ભાગ રૂા. ૨-૦-૦. ૨. શતકનામાં પાંચમા અને સપ્તતિકાભિધાન છઠ્ઠો કમગ'થ, દ્વિતીય ભાગ રૂા. ૪-૦-૦ - ઘણી જ કાળજીપૂર્વક તેનું સંશોધન, અમારી પ્રસ્તુત આવૃત્તિમાં સાવધાનપણે સંપાદક મહાપુરુષોએ આ બંને ગ્રંથમાં કર્યું છે અને રચના, સંકલના વિદ્વત્તાપૂર્ણ કરવામાં આવેલ છે, જે ગ્રંથ જોયા પછી જ જણાય તેવું છે. બાકી તેની સાથે ગુજરાતી ભાષામાં આપેલ પ્રસ્તાવનામાં વિગતો, ગ્રંથકારનો પરિચય, વિષયસૂચિ, કમ ગ્રંથને વિષય કયા ગ્રંથમાં છે તેની સૂચિ, પારિભાષિક શબ્દના
સ્થાનદર્શ કે કેશ, શ્વેતાંબરીય કર્મતત્ત્વવિષય શાસ્ત્રોની સૂચિ, કર્મવિષયના મળતાં ત્રથા, છે કર્મગ્રંથાન્તર્ગત વિષય દિગબરી શાસ્ત્રોમાં ક્યા કયા સ્થળે છે તેને નિર્દેશ વગેરે આપવામાં આવેલ હાવાથી અભ્યાસીઓ માટે ખાસ ઉપાગી થયેલ છે, જે પ્રથમ બહાર પડેલ કેમ ગ્રથ કરતાં અધિકતર છે.
ઊંચા એન્ટીક કાગળા ઉપર, સુંદર ટાઈપ અને મજબૂત તથા સુંદર બાઈડીંગમાં બંને ભાગ પ્રકટ થયેલ છે. કિંમત બંનેના રૂા. ૬-૦-૦. પાસ્ટેજ જુદુ'..
લખા:-શ્રી જેન આત્માનદ સભા- ભાવનગર,

Page #33