________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નજર
ત -
-
---
-- - - -
-
[૧૩૪ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. ભલે બધું હોય પરંતુ આસ્તિકામાં લક્ષણેથી રહિત હતા, તેમ તેઓના ત્યાગખામી તો સમ્યકત્વમાં પણ ખામી. વૈરાગ્યમય જીવનને જાણનાર નહીં કહી શકે.
શમ, સંવેગ, નિર્વેદ અને અનુકમ્પા જમાલિ અરિહંત સિવાય બીજા કેઈને એ ચારે ય લક્ષણે પૂર્ણ કટિએ કોઈ આત્મામાં દેવાધિદેવ તરીકે માનતા હતા, અથવા દષ્ટિગોચર થતા હોય પરંતુ જે “આસ્તિય શુદ્ધ સાધુ-નિગ્રંથ અણગાર સિવાય અન્યમાં લક્ષણમાં ખામી હોય તે શમ-સંવેગાદિ ગુરુબુદ્ધિ ધરાવતા હતા, અથવા અરિહંત ઉચ્ચ કક્ષાના હોવા છતાં તે આત્મામાં પ્રતિપાદિત દયાપ્રધાન વિશુદ્ધ ધર્મ સિવાય સમ્યગદર્શનને પ્રાયઃ અભાવ હોય છે. એક અન્ય ધર્મમાં તેઓને આદર હતો એમ કે આત્મા દેવાધિદેવ અરિહંત પરમાત્માને શુદ્ધ પણ સુજ્ઞ વ્યક્તિ નહિં કથન કરી શકે. આ દેવ તરીકે, પંચ મહાવ્રતપાલક સાધુમુનિ- રીતિએ શમ-સંવેગાદિ સમ્યગદર્શનના પ્રાથ રાજને શુદ્ધ ગુરુ તરીકે અને અરિહંતમહા- મિક ચાર લિંગોને સદ્ભાવ હોવા છતાં રાજાએ કહેલા દયાપ્રધાન ધર્મને શુદ્ધ ધર્મ તેમજ શુદ્ધ દેવ, શુદ્ધ ગુરુ અને શુદ્ધ ધર્મમાં તરીકે માનતા હોય, પરંતુ એ અનંત ઉપ- દેવગુરુધર્મનું મન્તવ્ય હોવા છતાં ફક્ત કારી અરિહંત મહારાજાએ નિરૂપણ કરેલા “મળે , દાળ વણિ” ઈત્યાદિ જીવાજીવાદિ પદાર્થોને અથવા તેઓના વચને અમક પદેને અંગે વિરુદ્ધ મન્તવ્યને વેગ પૈકી એક પણ અક્ષરને ન માનતા હોય તે થવાથી તેને મિથ્યાષ્ટિ સાથે નિહ્નવનું તે આત્મા મિથ્યાષ્ટિ કહેવાય છે, અર્થાત્ ઉપનામ પ્રાપ્ત થયું. આ ઉપરથી એ નક્કી એક અક્ષર જેટલા વચનમાં પણ અશ્રદ્ધા થાય છે કે-શમ, સંવેગાદિ પાંચે ય લક્ષણેમાં રાખનાર આત્માને સમકિત હોઈ શકતું આતિક્ય એ સમ્યગદર્શનનું પ્રધાન લક્ષણ નથી, કારણ કે એક પદ કિંવા એક અક્ષ- છે. ભગવાન હેમચંદ્રસૂરિ મહારાજાએ એ રમાં પણ છે અશ્રદ્ધાન થાય તે પરિણામે કારણથી જ “ સકિસતપુ તથ દેવાધિદેવ અરિહંત ભગવંતમાં, તેઓના સર્વ અવાર ને એ સમ્યગુદર્શનના લક્ષણને જ્ઞપણામાં અને તેઓએ અર્થ સ્વરૂપે પ્રકાશેલા સર્વવ્યાપક કહ્યું છે અને ચા વેવતાયુક્રપદાર્થનિરૂપણમાં અવિશ્વાસ ઉત્પન્ન થવાને ર ગુરતાનtતઃ ધર્મ જ ચર્મથી: શુલ્લા પ્રસંગ આવે છે. એવી સ્થિતિમાં કેઈપણ સવારથfમારે છે ? આ શ્લેકમાં રીતે સમ્યગદર્શન ટકી શકે જ નહિં. કહેલા સમ્યત્વના લક્ષણને દેશવ્યાપક (શ્રા
જમાલિનું ઉદાહરણ. વકોની અપેક્ષાએ) લક્ષણ કહેલ છે. જમાલિ શમ-સંવેગાદિ પ્રર્થમના ચાર
ચાલુ
For Private And Personal Use Only
