________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ.
લેખક: માહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ
B. A, LL. B. Advocate.
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૭૧ થી શરૂ )
૬ વિદ્યાગુરૂ જ્ઞાનસાગરસૂરિ- -ગ્રંથ- વળી ગુર્વોવલી પછી પાકટ વયે સૂરિકાળમાં રચેલી ઉપદેશ–રત્નાકર નામની કૃતિના આર્ભના દશમા લેાકમાં ગ્રંથકાર કહે છે કે: આ મારા જેવા કઠણ પથ્થર જેવામાં પણ જેમણે પેાતાનાં વચનેરૂપી કરાથી ઉત્તમ એધરૂપી રસ ઉપજાવ્યેા છે અને અમૃતનું દાન દેવા તત્પર એવા આ નવા ચંદ્ર સરીખા શ્રી જ્ઞાનસાગર ગુરુને હુ ભક્તિપૂર્વક પ્રણામ કરું છું’ર
કાર પેાતાની ગુર્વ્યવલીમાં દેવસુંદરસૂરિની પાસે ૫૦ ના અંક મૂકી તપાગચ્છના ૧૦મા પટ્ટધર તેને બતાવી તેના પટ્ટધર તરીકે ૫૧ ના અંક તેના શિષ્ય જ્ઞાનસાગરસૂરિ અને સેમસુંદરસૂરિ અને પાસે મૂકી બંનેને સૂચવે છે. આ પૈકી જ્ઞાનસાગરસૂરિ આપણા ગ્રંથકારના વિદ્યાગુરુ હતા, કારણ કે ગુર્વાવલી પહેલાંની ત્રૈવેદ્યગેાણી નામની કૃતિના આદિ મગલમાં તથા અતના એ શ્લાકમાં તે જ જણાવે છે કે:- શ્રી જ્ઞાનસાગર નામના સ્વગુરુના જ્ઞાન–સમુદ્ર જેવા ઉપદેશ પર આધાર રાખીને હું ત્રવિદ્યગોષ્ઠી રહ્યું છું. શ્રીમન્ તપાગણુરૂપી આકાશને આંગણે સૂર્ય જેવી કાંતિવાળા શ્રી દેવસુંદર ગચ્છનાયકના શિષ્ય અને જેને શ્રી જ્ઞાનસાગર નામના ઉત્તમ ગુરુએ ભણાવ્યા છે એવા મુનિસુદરે (મે) ખાલ્યાવસ્થામાં પણ તના કૌતુકથી આ જૈવિદ્યગેાછી પેાતાના અને અન્ય વિદ્વાનોના શિશુકાલમાં જીભની પટી માટે જીભના પડદે ખાલવા માટે-સ. ૧૪૫૫માં રચી’.’
૧. શ્રીજ્ઞાનસાગરા ૢ વયુહળાં જ્ઞાનારિષિ। ૩૧ગીોવવેશ ચ ર્વે વૈવિઘોષ્ઠિમ્ । શ્રીમન્ના ગગનમાંડળળમાૠરામ શ્રીસેલમુર્ળષિવશિષ્યયન
श्रीज्ञानसागरागुरूत्तम पाठितेन बाल्येऽपि तर्ककुतुकान्मुनिसुन्दरेण ॥ शरशरमनुमितवर्षे १४५५ स्वस्थान्येषां च शैशवे सुधियां । जिह्वापटिमोपकृते विदधे વિશ્વનોદીય —ત્રૈવેદ્યગેાકી,
በ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગુર્વાવલીમાં શ્લાક ૩૨૭ થી ૩૪૭ માં પ્રથમ કધેલ છે કે જ્ઞાનસાગરસૂરિના જન્મ સં. ૧૪૦૫, દીક્ષા સ. ૧૪૧૭, સૂરિપદ ખભા તેમાં ધન તથા તેના ભાઇ સહદેવ ) નામુના સંઘપતિએ કરેલા ઉત્સવપૂર્ણાંક સ્તંભન પાર્શ્વનાથ ચૈત્યમાં સ. ૧૪૪૧ ( વળી જુએ પાટણ સૂચિ પૃ. ૨૫૮) અને સ્વર્ગવાસ સ ૧૪૬૦માં થયાં. પછી ખાસ કહ્યુ` છે કે સામસુંદર ગુરુ પ્રમુખ ઈત્યાદિ તેમના જ્ઞાનસાગરસૂરિના) ત્રિવિદ્યારૂપી અગાધ સાગરમાં ડૂબકી મારી ઉત્તરારૂપી મણિના ઢગની મેાંધી લક્ષ્મી પ્રાપ્ત કરી પુરુષાત્તમપણું ધરાવે છે અને તે સાગર ગજતા હતા ત્યારે મારા (ગ્રંથકારના) જેવા એક વાદળરૂપે ઉચ્ચ પદ લઇ બેઠો હતા; તે સારસ્વત પ્રવાહ શેષાઈ જતાં જેમ
२. यैर्मादृशेऽपि कठिनोपलसंनिमेऽस्मिन् गोभिर्व्यधाविरोधरसोद्भवः खैः, नव्यानिमानेमृतदानपरान् सुधांशुन् श्रीज्ञानसागरगुरून् प्रणतोऽस्मि भक्तया ॥ ઉપદેશરત્નાકર,
For Private And Personal Use Only
