________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પા ચ
સ કા ૨
૨૧ ભાવથી મારી ભક્તિ કરે છે, મારી ખાતર સમસ્ત કર્મોને તથા સ્વજન બાંધનો ત્યાગ કરી ચૂકેલ છે, જે મારી ઉપર નિર્ભર છે, મારી જ પવિત્ર તથા મધુર કથા કરે છે, સાંભળે છે એવા મર્ગતચિત્ત સાધુઓને સંસારનાં તાપ તપાવી શકતા નથી. સર્વ સંગાથી રહિત એવો પુરુષ જ વિષયાસક્તિથી ઉત્પન્ન થતાં દેષોને નાશ કરે છે, માટે એને જ સંગ કર જોઈએ.
જે સમસ્ત પ્રાણીઓ તરફ કૃપાળુ છે, કોઈની સાથે દ્રોહ નથી કરતો, તિતિક્ષાવાન, સયશીલ, પવિત્ર અંતઃકરણ, સમદર્શી અને સૌને ઉપકાર કરનાર છે, જેની બુદ્ધિ કામના વગરની છે, ઈદ્રિયો વશ હોય છે, જે મૃદુ સ્વભાવને છે, સદાચારી, અકિંચન, નિસ્પૃહી, મિતાહારી, શાંતચિત્ત, સ્થિરમતિ છે, જે મારે શરણે આવેલો છે, મારા સ્વરૂપ-ગુણોનું જ ચિંતન કરે છે, જે પ્રમાદરહિત, ગંભીર અંત:કરણવાળો, ધૈર્યવાન, ભૂખ, તરસ, શોક, મોહ તથા જન્મ, મૃત્યુ: એ છ પ્રાણ અને શરીરના ગુણેને જીતી ચૂક્યો છે, જે પિતે માનને ત્યાગી બનીને બીજાને માન આપે છે, સમર્થ છે, સૌનો મિત્ર છે, દયાળુ છે અને તત્ત્વને જાણનાર છે તે સાધુ છે.
મહાભારતના શાંતિપર્વમાં ભીષ્મપિતામહે સહુના લક્ષણ બતાવતાં ધર્મરાજાને કહ્યું છે કે
“હવે હું એવા પુરુષોના લક્ષણ બતાવું છું કે જેનો સંગ કરવાથી પુનર્જન્મનો ભય નથી રહે અર્થાત જીવ મુકિત પ્રાપ્ત કરે છે. તેવા પુરુષો માંસાહાર નથી કરતા, પ્રિય-અપ્રિયને સમાન ગણે છે, શિષ્ટ પુરુષના આચાર તેમને પ્રિય હોય છે, ઈન્દ્રિયે હંમેશા તેમને વશ હેાય છે, સુખદુઃખમાં તેઓ સમબુદ્ધિ હોય છે, સત્યપરાયણ, દાનશીલ, દયાળુ હોય છે, તેઓ દેવતા તથા અતિથિઓને સત્કાર કરે છે, સૌનું મંગળ કરવાની ચેષ્ટા કરે છે, પરોપકારી, વીર અને ધર્મનું પાલન કરનાર હોય છે, પ્રાણીમાત્રનું હિત કરનાર, અવસર આવતાં સઘળું આપી દેનાર અને સત્યના માર્ગ પર અડગ રહેનાર હોય છે. તેઓને વ્યવહાર ધર્મમય હોય છે. તેઓ પ્રાચીન સાપુરુષોના આચરણનું ખંડન નથી કરતા, કેઈને ત્રાસ નથી આપતા, ચંચળબુદ્ધિ નથી હોતા, ભયંકર નથી હોતા અને હમેશાં સન્માર્ગ પર સ્થિર રહેનાર હોય છે. તેમાં અહિંસાની પ્રતિષ્ઠા હોય છે, તેઓ કામ, ક્રોધ, મમતા અને અહંકારથી રહિત હોય છે, મર્યાદામાં સ્થિર રહે છે, ધન અથવા કીર્તિ માટે ધર્મનું પાલન નથી કરતા, એટલું જ નહિ પણ સ્નાન, ભોજન વગેરે શારીરિક ક્રિયાઓની માફક ધર્મપાલન તેઓનું સ્વાભાવિક કાર્ય હોય છે. તેઓમાં ભય, ધ, ચપળતા અને શક નથી હોતા, તેઓ ધર્મપાલનને ઢંગ નથી કરતા, તેઓ સત્યવાદી તેમજ સરલ હેય છે. લાભમાં તેઓને હર્ષ નથી થતો, અને હાનિમાં તેઓને શોક નથી થતો. તેઓ હંમેશાં સત્ત્વમાં સ્થિત, સમદર્શી તથા લાભહાનિ, સુખદુઃખ, પ્રિયઅપ્રિય તથા જીવનમૃત્યુમાં સમાન રહે છે. તેઓ દઢ પરાક્રમી, પરમશ્રેયને પામેલા અને સત્વમાર્ગ પર સ્થિત હોય છે.
ઉત્તમ સત્સંગના પણ બે સ્વરૂ૫ છેઃ એક એ છે કે જે અંતઃકરણની શુદ્ધિનું કારણ બનીને એક્ષપ્રાપ્તિમાં સાધનભૂત બને છે અને બીજું એ છે કે જેના ક્ષણ કાળને પણ મોક્ષની સાથે સરખાવવું એ અસંગત મનાય છે. એમાં પહેલાની અપેક્ષાએ બીજાને વિશેષ મહિમા છે.
ભગવત્સંગી પ્રેમીઓને ક્ષણમાત્રના સંગની સરખામણું પુનર્જન્મનો નાશ કરનાર મેક્ષની સાથે પણ નથી થઈ શકતી, તે પછી મૃત્યુલોકના રાજ્યાદિની વાત તે ક્યાંથી હોય ? એવા મેક્ષ સંન્યાસી ભગવઐમી મહાપુરુષ ભગવાનની અપાર કૃપાથી જ મળે છે.
For Private And Personal Use Only
