________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક દાર્શ નિ ક તીર્થ સ્થાન
', રાજપાળ મગનલાલ વ્હોરા ર્વતિ યાને આત્મશાંતિ અર્થે અને જગતની જંજાળ-વિવિધ ગડમથલમાંથી કેટલોક
સમય છૂટકારો લેવા માટે પ્રત્યેક ધર્મમાં તીર્થસ્થાની યોજના થઈ છે.
એટલું તો નિશ્ચિત છે કે પૂર્વે થઈ ગયેલા પવિત્ર પુરુષોના આવાગમનથી જે ભૂમિઓ પાવન થઈ હેય, તે ભૂમિ ઉપરના રજકણે, પૂર્વોક્ત પુરુષોને થયા ઘણે સમય વ્યતીત થ ય છતાં પવિત્રતાથી ભરેલા અને આગંતુકના સુષુપ્ત ચેતનને જાગૃત કરનારા હોય છે, તેથી જ હિન્દુ ધર્મમાં તીર્થોનું મહામ્ય અતિ અતિ ગવાયેલ છે, માત્ર ગવાયેલ છે. એટલું જ પર્યાપ્ત નથી પણ તીર્થયાત્રા કરવાનો પ્રવાહ અખલિતપણે ચાલ્યો જ આવે છે એમ જોઈ શકાય છે.
મહાપુરુષોના ચરણસ્પર્શથી પવિત્ર બનેલી ભૂમિઓ અત્યારે પણ તત્સમયના ભૂતકાળને આપણી દષ્ટિ સન્મુખ ચલચિત્રોની માફક સજીવન કરતી હોય છે. વળી ભાષામાં કહેવત છે કે-ઘર મૂકયા ને દુઃખ વિસય અર્થાત એ ઉક્તિ અનુસાર એવા તીર્થોની ભૂમિકામાં જવાથી માણસ પિતાના ઘર આંગણાના અનેક સંતાપ વિસરી જાય છે. લેણું-દેણું, સુખ-દુ:ખ, વૈર-વિરોધ, કાવા-દાવા અને તેને
વિત્ર સ્થાન અને દેવપ્રાતમાના દર્શન, સ્પર્શન, વંદન, પૂજનથી અપૂર્વા વિચારો અને મહાન નિત્તિ પ્રાપ્ત થાય છે. એ ઉપરાંત જુદા જુદા દેશ અને દેશાચાર તેમ જ વિવિધ પ્રકૃત્તિવાલા મન
નો સમાગમ મેળા સમાન એ સ્થાનમાં થાય છે. તેથી જ જૂના સમયની વૃદ્ધ ડોશીમા પાસેથી યાત્રાએ જતાં શબ્દો સંભળાતા કે “ તીરથ મેળ કરવા જઈ છી.' મતલબ કે-આ સર્વ બાબત લાભકારી હોઈ તીર્થયાત્રાની કથા ભારે આવકારદાયક છે એમ નિઃશંકપણે આપણે કબૂલવું પડશે.
માનવજીવન પ્રાપ્ત થવાનું ફળ જે “કમાવું અને ખાવું તેમ જ નિયત સમયે નિદ્રાધીન બનવું. ફરી નુતન પ્રાતઃકાળે પૂર્વોક્ત એ જ વિધિ યંત્રવત કરવો” એમ હોય તે બેધડક કહી શકાય કે તે જીવન અફળ છે. એવા જીવનને યથાર્થ જીવન જ ન કહી શકાય. એમ તે–
काकाऽपि जीवति चिराय बलि च भुक्ते। અર્થાત;–બલિ ખાતે કાગડા લાંબે કાળ જીવે છે. પણ તેથી શું ? એ જ રીતે જે માનવના જીવનથી પિતાના આત્માને લાભ ન થાય, ભાત-તત અને સ્ત્રી-પુત્રાદિક સ્વજનને લાભ ન થાય, સમાજ, ગામ કે દેશને જેના જીવનથી કાંઈ પણ લાભની પ્રાપ્તિ ન થાય તે નીતિકારને કથન મુજબ ત નમ નિરર્થ-તેને જન્મ નિરર્થક છે.
તીર્થયાત્રાની આવશ્યક્તા ઉપર આટલું તે પ્રાસંગિક લખાઈ ગયું. હવે મૂળ વિષય પર આવીએ.
શ્રી અજારા પાર્શ્વનાથજીનું નામ તે મારા ઘણું જૈન બંધુઓએ સાંભવ્યું હશે, પરંતુ એ તીર્થ લગભગ એકાંત જેવા સ્થળમાં આવેલ હેઈ, ઓછા ભાઈઓએ તેને લાભ લીધે હશે. સંબંધે અત્રે ઉલ્લેખ કરું છું.
આ લેખકને ઘણું સમય થયાં એ સ્થાને જવા ભાવના હતી. તેમાં એક અનુભવી પૂજ્ય પુરુપની પ્રેરણા પણ હતી, પરંતુ કાળ-ઉદ્યમાદિના અભાવથી મનેચ્છા મનમાં જ રહી હતી. નિકટના ભૂતકાળમાં કારણુયાગે એ પ્રદેશમાં-ઉનામાં જવાનું બનતાં ત્યાંથી નિકટવર્તી એ પવિત્ર સ્થાનના દર્શનપૂજનનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું હતું.
For Private And Personal Use Only
