________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. એ વાત જાણતા નથી એટલે જ એની પાછળ પડીએ છીએ અને એક દુઃખના ખાડામાંથી નીકળીને તુરતજ બીજે ખાડો ખોદવા લાગીએ છીએ.
એ ઈન્દ્રિયસુખના પ્રધાન સાધન બે પદાર્થ માનવામાં આવે છે. એક સ્ત્રી અને બીજું “ધન”. એથી જ શાસ્ત્રીએ ખૂબ જ જેરથી તેના અનર્થની ઘોષણા કરીને કામિની-કાંચનના ભાગને વારંવાર ઉપદેશ કર્યો છે. વાત એમ છે કે વિષયાસક્ત મનુષ્યની બહિર્મુખી ઇન્દ્રિયે સ્વાભાવિક રીતે જ રમણીય વિષય તરફ જ દોડે છે. કામિની-કાંચનમાં રમણીયતા સુપ્રસિદ્ધ છે. તેની તરફ જવા માટે કોઈને પણ ઉપદેશ આપ નથી પડતો. આપઆપ જ ઈન્દ્રિય મનને તે તરફ ખેંચી લઈ જાય છે. જગને ઈતિહાસ જેવાથી ખબર પડે છે કે સંસારના મહાયુદ્ધોમાં કામિની અને કાંચન જ મુખ્ય કારણભૂત થયેલ છે. અહિંયાં એટલું યાદ રાખવું જોઈએ કે પુરુષને માટે જેમ સ્ત્રી આકર્ષક છે તેમ સ્ત્રી માટે પુરુષ છે. કામિની શબ્દથી અહિંયાં કેવળ ી ન સમજતાં યૌવન સુધી આવનાર વ્યક્તિ સમજવી જોઈએ. સ્ત્રી માટે પુરુષ અને પુરુષ માટે સ્ત્રી, જેવી રીતે પુરુષનું ચિત્ત કામિની-કાંચન માટે તલસ્યા કરે છે, તેવી જ રીતે સ્ત્રીનું ચિત્ત પણ પુરુષ અને ધન માટે તલસ્યા કરે છે.
પરિણામ નહિં જણાવાથી પુરુષ સ્ત્રીના સન્દર્ય ઉપર અને સ્ત્રી પુરુષના સિદર્ય ઉપર મેહિત થાય છે, અને એથી જ વિલાસિતાને સામાન એકત્રિત કરવાની અભિલાષાથી સ્ત્રીપુરુષ ધન તરફ ખેંચાય છે.
જેવી રીતે સ્ત્રી અથવા પુરુષના અધિક ભોગને લઈને ધન, ધર્મ તથા જીવનશક્તિને નાશ થાય છે, તેવી જ રીતે ધનના લોભમાં પણ સ્વાસ્થય, ધર્મ-કર્મ તેમજ જીવનનું બલિદાન આપવું પડે છે. એક વખત તેની પ્રાપ્તિમાં જરા સરખું સુખ દેખાય છે, પરંતુ પરિણામે ભયાનક દુઃખ અને અશાન્તિની પ્રાપ્તિ અનિવાર્ય બને છે. જ્યાં સુધી તેનો વાસ્તવિક ત્યાગ નથી થતો ત્યાં સુધી કદિ પણ શાંતિ મળતી નથી. શાંતિની પ્રાપ્તિ તે એનો સર્વતભાવે ત્યાગ કરવાથી જ થાય છે.
પરંતુ મનુષ્ય માટે એને ત્યાગ સંભવિત છે? સંભવિત હોય તો તે ત્યાગનું સ્વરૂપ શું છે અને એ ત્યાગ કેવી રીતે થઈ શકે છે? સંસારમાં પુરૂષ કે સ્ત્રી કોઈ પણ એવા નથી કે જે સ્ત્રી-પુરૂષના સંસર્ગથી શુન્ય હોય. માત-પિતાના રજવયથી જ શરીર બને છે. પાલનપોષણ પણ માત-પિતા અથવા બહેન-ભાઈ વગેરેદ્વારા જ થાય છે. એ રીતે સર્વત્યાગી સાધુઓને પણ
For Private And Personal Use Only
